UPN eta vascuencea

Atzo Ama Hizkuntzen Eguna izan zen, UNESCOren ekimena, eta horrek Nafarroan gertatutakoaren gaineko bi iruzkin emateko bidea eman dit, zoritxarrez.

Alde batetik, Euskarabideak (Nafarroako Euskararen Institutua) ekitaldirik ez antolatzeko agindua jaso zuen, atzo bertan Deia egunkariak salatzen zuen bezala. Bestetik, NaBai-k euskararen aldeko adierazpena eraman zuen Legebiltzarrera.

UPN alderdia ez zen gai izan hitzez hitz honakoa esaten zuen adierazpenaren alde bozkatzeko: “Nafarroako Legebiltzarrak adierazten du lanari irmo ekingo diola euskararen egoera hobetzeko, Nafarroako ondarea baita”. Eskerrak gainerako guztiek baiezkoa eman zuten.

Garbi utzi du beste behin ere Sanz presidentearen alderdiak Nafarroako berezko hizkuntza (Linguae Navarrorum) arrotz sentitzen duela. Bagenekien hori, baina gorrotoa horrela ere hain libre adieraztea ere…

Identitate nazionalak alde batera utzita, zer polita litzateke nork bere lekuan lekuko ondasunak eta altxorrak ondo baloratzen jakingo balu.

Zein izango da UPNren hurrengo helburua? Frontoiak eraitsi? Txapelak debekatu?

Nondik gatozen onartzeko gai ez badira batzuk, zelan jakingo dute ba nora demontre eraman nahi gaituzten?

Euskararen Nazioarteko Egunean triste nago

Zin dagizuet gaurko idatzi nahi nuen testuaren tonua arras ezberdina izatekotan zegoela. Baina idazten ari nintzena ezabatu eta salaketa bat egiteko beharra sartu zait, erraiak oraindik sutan ditudala. 

Bada, Euskararen Egun “zoriontsu” honetan, Patxi Lopezek zerbait idatzi du bere blogean (ez dut esteka jarriko, oso erraz aurkitzen baita Googlen). Idatzitako sarrerak hurrengo izenburua dauka: “Esto es el Mar”, euskararekin zerikusirik ez duena, jakina.

Detailetxo horrek, jakina, iskanbila piztu du sare sozialetan, eta halakoaren antzeko iruzkinak izan dira:

Gerora, lehendakariak “Euskararen Eguna” izenekoa sartu du blogean. Bi sarrera egun bakarrean. Sare sozialen zurrunbiloaren eraginez izan ote da?

Dena dela, bigarren sarrera horrek, hasiera bateko ustekabeko poza itzali egin dit irakurri ahala.

Konpromiso instituzionala aipatzen du Lopezek, baina ez du inolako neurririk aipatzen euskarari bultzada emateko, euskara sustatzeko alegia. Hitzak dira, eta hori baino ez. Euskararen Eguna den honetan, zertxobait gehiago espero genuen batzuk, zehaztasuna, konpromiso hori zertan datzan.

“Zorionez, gaur, XXI mende honetan, indar-berrituta ikusten dugu euskara, osasuntsu”. Esaldia Lopezena da, hitzez hitzekoa, gaurko idazkitik ateratakoa. Zer nolako errealitate paraleloan bizi da gure lehendakaria? Egoera osasuntsua? Horren aurrean, Euzko Gaztedik gaur bere web orrian eskegi duen adierazpena irakurtzea gomendatuko nioke Lopezi “osasuntsu” hitza hain arinki erabili baino lehen. Nire ustez, bete-betean eman dio EAJren gaztediak.

Beste alde batetik, Miren Agur Meaberen hitzok gogora ekarriz “lingua navarrorum” aipatzen du lehendakariak. Ildo horretatik, bere homologoa den Miguel Sanzekin hitz egitea gomendatuko nioke, bere ikuspegia adieraz diezaion.

Besterik gabe, triste nago. Euskararen Nazioarteko Egunean Lopezek argi utzi digu beste behin ere zein den gure hizkuntzarekiko duen jarrera. Tamalez, jakina.

Bueltaka Nafarroako hizkuntz politikarekin

Gaur bertan heldu berri zait hemen behean ikus-sufri-entzun dezakezuen bideoa:

Aurretik idatzitako postaren harira dator bideoa, eta aurretik esandakoei ezer gutxi gehi niezaieke. Adibide hotz xumeak diosku azaldu beharreko oro.

Ez da bakarrik Nafarroako administrazioak euskararekin duen sentiberatasun gabezia, ez horixe. Langileek eurek erakusten duten harridura da larriena, euskaraz hitz egitea inuiteraz hitz egitearen pareko bailitzan.

Gogora dezagun berriz ere: euskara Nafarroako Erkidegoaren berezko hizkuntza da, hala xedatzen du legeak gainera.

Seguru asko, Euskal Autonomia Erkidegoan ere halako kasuak aurki genitzake, baina hamaika pausu aurretik goaz, zorionez.

Doluminak eta animoak nafar euskaldunei.

Navarrismoaren gidaria

Migueliko Sanzen emariak ez du hondorik. Iturri agorrezina dugu berau, euskaldunon edota euskal hiztunon zoritxarrerako baina.

Nafarroako Erkidegoak duen presidenteak euskararen kontra ez duela ezer dio, baina harroputz ageri da bere gobernuak aurrera daraman hizkuntz politikarekin.

Milaka herritarrek euskararen alde manifestatzeak, antza, ez dio ezer esaten Sanz jaunari, ez dio hausnarketarako arrazoirik erakusten.

Baina adierazpenik mingarrienak, hotzenak, larrienak, pozoiz lepo daudenak hauexek dira: “euskararen gaineko ardurarik ez daukat, denbora okupatzen dit bakarrik”.

Gaztelaniaz esanda, ez dirudi hain latza (“el tema del euskera no me preocupa, me ocupa”), baina euskaraz eman eta gero agerian geratzen da hitz horiek gordetzen duten guztia, eta gorroto hitzak ongi baino hobeto laburbilduko lukeena.

Nafarrek benetan merezi/nahi al dute euren berezko hizkuntza horrela zapaltzen eta mespretxatzen duen agintaririk? Neronek ez diot zentzu handirik ikusten, eta horrelako utzikeriak salaketa ozena, garbia eta sendoa behar luke nafarren eskutik.

“Linguae vasconum, linguae navarrorum”. Aspalditik datorkigun esaera horrek gordetzen du mami oro.

Nafar euskal hiztunen eskubidea delako, euren hizkuntza ere badelako.