Ares jainkoaren gudarostea

Greziarren mitologian, Ares jainkoa gerraren jainkoa zen, erromatarrentzat Marte zena.

Euskadin, antzinako zibilizazio haren jainkoa hezurmamitu egin zaigu, eta Barne sailburu kargua dauka. Izena, behintzat, ez du aldatu Ares jaunak.

Bere gudarostea prestatzen ari da, Espainiaren defentsan, hori baita xede bakarra, eta horretarako bakarrik zuzendu nahi baitu Ertzaintza.

Euskadirentzako eta euskal herritarrontzako izpirituarekin jaio zen polizia integrala barrutik husten ari zaigu, kreditua kentzen, arazo berriak bilatzen eta sortzen…

Azken [Enlace roto.] Ertzainetxeak arakatzeko agindua ematea izan da, ea guztietan Espainiako bandera eta Zeus Patxi Lopezen argazkia jarrita eta ondo jarrita daukaten egiaztatzeko.

Baina ez da horretan bakarrik geratu. Epe laburrera, Ertzaintzan zerbitzu eman ahal izateko, ez da derrigorrezkoa izango EAEn bizilekua izatea. Erabaki hori ulertzen da agente asko, euren segurtasunagatik, EAEren mugetatik kanpora bizitzera joatea erabakitzen dutelako. Baina badauka arazo bat, eta Ertzaintzaren nortasunarekin buka dezakeen erabakia dela, hots, herritik jaio eta herriarentzat lan egiten duen erakundea izatea.

Baliteke hemendik aurrera Estatuko Segurtasun Zerbitzuetarako prestatzen ari direnek Ertzaintzan sartzea aintzat hartu ahal izatea? Izan liteke Euskadin lan egitea, non eta herrizaingoan, Euskadi ezagutu gabe edo hamaika aurreiritzi edukita?

Horri guztiari euskararen ezagutza ia-ia ornamentua dela gehituta, esan genezake Ares Espainiaren defentsarako gudaroste txikiarentzako bidea irekitzen ari dela Elkarte Autonomoan.

Argazkiak kentzea, [Enlace roto.] buruz gezurretan aritu izana, sindikatuek bere dimisioa eskatu izana… elur bola gero eta handiagoa egiten ari diren detaile txikiak dira.

Aresen mitoak dio hegazti sakratuak omen zituela lagun jainkoak, eta horien artean, bere gustukoenak putre andanak ziren. Zein hegazti ote dabilzkio inguruan hegan azken aldi honetan?

Kontuz! Herria PAUSEn dago

Benetan diotsuet, zinez, oso zaila da egun bateko atsedena hartzea eta blogean ezer ez idaztea. Gaiak pilatu egiten dira mahai gainean, posta elektronikoan, sare sozialetan…

Hala ere, Blanca Urgellentzat, EAEko Kultura sailburua, ez dago ezer. Tira, bai, zerbait badago, bat eta bakarra, txiste txarra egiteko baimena eskatu barik, urgellte edo larria den gaia, letra larriz: indarkeria, ETA.

Ez dut zertan nire kontzientzia zuritu inoren aurrean, baina argi gera dadila irakurtzen jarraitu aurretik: ETA sobera dago herri honetan eta edonon. Nik ez dut su-etenik nahi, nik armak sumendi batera bota ditzatela aholkatzen diet, eta diru beltza Gobernuz Kanpoko Erakunde bati ematea.

Argibidea eman ostean, zer uste du Kultura sailburuak? Herritarrok aldaketaren anestesiarekin lokartuta gaudela? Picassoren Guernica Euskadira ekartzearekin adarra jo digu Urgellek. Eskaera hori gutxietsi du sailburuak oso argudio xelebrearekin: [Enlace roto.], eta nola ez, garrantzitsuagoa den hori ETArekin amaitzea da.

Ez diot arrazoia ukatuko sailburuari, egia da, ETA gure bizitzetatik ateratzea Guernica Euskadira ekartzea baino garrantzitsuagoa da, erabat, ados. ETA ZER? Zer demontre esan nahi digu horrekin? Ezin dela ezer ere egin ETAren zama bizkar gainean daukagun bitartean?

Krisiaren kontrako neurri doiagoak eta eraginkorragoak eskatzen ditugula? Ez, gai garrantzitsuagoak dauzkagu mahai gainean.

Jantokietako begiraleek hamaika greba antolatzen dituztela? Hori ez da garrantzitsuena.

Urdaibaiko zonaldea berpiztu beharra dagoela? Tira, laaaaaaasai, oraindik ez dugu ETArekin amaitu, eta bertoko biztanleek itsasoko arrainak jan ditzakete, ezta?

Euskal Telebista Publikoaren gainbeherarako balaztarik ez daukagula? Bai, beno, beste telebista kate batzuk daude… eta Espainiako informatiboak dauzkagu,  salbu gaude.

Patxi Lopezek ez diela erantzun onargarririk ematen herritarrek planteatzen dizkioten galderei? Barkatzekoa da, zelan ez, burua bakegintza prozesuan murgilduta dauka (ea itotzen ez zaigun, kontuz).

Azken baten, herria PAUSE egoeran daukagu. Ez aurrera, ez atzera, inportanteenak eta bakarrak betetzen ditu agendak, eta herri honek, bien bitartean, ez du ezertarako eskubiderik.

Hau miseria!

Elkarrizketa Isabel Celáarekin, Mrs. Probeta

Hezkuntza sistema tirabira asko sortzen dituen gaia da politikagintzan. Euskadin tirabira horiek izugarri gordintzen dira euskararen auziarekin, euskara ez politizatzeak dakarren politizazioarekin.

Gaur jakin dugu Isabel Celáak, EAEko Hezkuntza sailburua, esperimentu berria egin nahi duela hezkuntza eta eleaniztasunarekin. Berrogei bat ikastetxe hartu hemendik, hiru hizkuntza handik, probeta baten sartu, guztia ondo irabiatu, Bunsen pizgailuari eman eta ea zer ateratzen den.

Patxi Lopezen elkarrizketarekin hasi genuenaren haritik, gaurkoan Mrs. Probeta ekarri dut blog honen umorearen txokora, erantzun batzuen bila.

Ugaitz: Egun on, Celáa andrea.

Isabel Celáa: Egun on, bai, esto… zuri.

U: Nonbaitetik hasteko, urtebete pasa da PSE hauteskundeetan bigarren geratu zenetik. Ordutik hona, zer nolako balantzea egingo zenuke?

IC: Euskal gizartea, orokorrean, koskortu egin zaigu. Orain urtebete, heldugabea zen gizartea hezteko erronkari heldu genion, eta gaur egun, denak daude formal-formal.

U: Den-denak? Bosgarren solairuko auzokoak esan dit herria hankaz gora jartzen ari zaretela, tabernariak ETB ikusterik ez dagoela, lagun batek ez duela oso ondo ulertzen PP eta PSE elkarren ondoan ibiltzea, bus gidariak alaba eskolako jantokian utzi behar duela eta ez dakiela zer gertatuko den grebarekin, jubilatu batek 25 enpresari biltzen dituen batzar batetik ondorio garbirik atera daitekeen ez daukala oso garbi… eta jarrai nezake.

IC: Baina horiek eguneroko arazotxoak dira. Gainera, zu ziur basat… ejem! abertzale askorekin hitz egiten duzula, eta noski, abertzaleok ez duzue oso ondo ulertu oraindik demokraziak zelan funtzionatzen duen. Baina herriak bai.

U: Zer ulertu behar dut? Abertzaleok ez dugula hausnarketarako gaitasunik ala abertzaleok ez garela herriaren parte?

IC: (ahotsaren tinbrea igo egiten du) Cucurrucucu palomaaaaaaa… Ui! Dei bat, barkatuko didazu une batez? Polita politonoa?

U: Zer erremedio…

IC: Aja, mmmm, bai, bai…  … …  Erosi! (telefonoa poltsan gordetzen du). Nondik gindoazen? A! Bai! Gaztelania erdoiltzeko arriskuan dago gure ikasleen artean, eta hizkuntza babesteko hezkuntza-sistema egokia diseinatu beharrean gaude.

U: Hobe izango da gaian zentratzea, arrazoi duzu, bestela… Matrikulazioaren azken datuek argi eta garbi erakutsi digute gurasoen %96k eredu euskaldunen aldeko hautua egiten dutela. Ez du ematen gurasoek arriskuan ikusten dutenik euren seme-alaben gaztelania maila, ezta?

IC: Ez, gurasoek ez dute ikusten, baina gobernuak bai. Gobernuak dena ikusten du, gobernuak uneoro daki zertan zabiltzan. Atzo, iluntzeko 22:00 aldera… ez al dizu lotsarik ematen???

U: (aho bete hortz) Orwell utziko dugu momentuz, ondo baderitzozu. Datorren ikasturteari begira, 40 ikastetxetarako esperimentua proposatu duzu, xehetasun handirik gabe, baina ingelesa, euskara eta gaztelania txertatzen ditu proposamenak. Serioa al da umeekin esperimentatzea edo gobernuak sistema zehatz eta egonkorrik ez aurkeztea?

IC: Mengelek ere esperimentuak egin zituen umeekin, eta historia liburuetan agertzen da. Hori ez du edonork lortzen.

U: Ez dakit adibidea oso fina den… Saiatuko naiz galdera bestela formulatzen. Ume bat hartzen baduzu, eta bere ikasketa prozesua aztertu X urtez, emaitzak onak ez badira, zer egin ume horrekin? Nola berreskuratu denbora? Halako proposamenek ez al dituzte hausnarketa sakonagoak eta adostasun handiak behar?

IC: Baina zuk zer uste duzu? Ikusi nahi zintuzket Antonio Basagoitirekin bilera baten. A eredua, A eredua, A eredua… joe!!! Ni ere A ereduaren alde nago, CeláA da nire abizena, baina makilatu beharko dugu A eredua nola edo hala, ezta? Paper polit batekin estali, lazotxo gorriarekin lotu, eta ea gizarteak pakete-sorpresa erosten digun.

U: Nola bermatuko da euskararen maila behintzat gaztelaniakoaren parekoa izatea lortzea?

IC: Aztertzen ari gara.

U: Astean zenbat ordu emango dira hizkuntza bakoitzean?

IC: Aztertzen ari gara.

U: Zein ikastetxetan jarriko da abian egitasmoa?

IC: Aztertzen ari gara.

U: PSE hurrengo hauteskundeetara aurkeztuko al da?

IC: Aztertzen ari… eeeii! Ia ia, e? Baina ez nauzu harrapatu. Alproja…

U: Jarraituko dugu. Euskal Herriko Uniber…

IC: Euskal Herria ez da existitzen!!

U: Barkatu?

IC: tu tu tu tu tu tu tu tu tu…

U: Tira, amaitzen joango gara. Zerbait gehitu nahi duzu?

IC: Bai, nolakoa da Patxi Lopez aurrez-aurrekoan?

U: Zuk galdetzen didazu niri?

IC: Bai. Aurreko baten elkarrizketa egin zenion, ezta? Nik ez dut ia ezagutzen, beti dabil Ipodari entxufatuta, Bruce Springsteen entzuten edo argazki poseak egiten. Ez dut aukerarik izan berarekin hitz egiteko.

U: Oso pertsona berezia da.

IC: Jatorra, e? Bai, hala uste dut nik ere bai. Zer? Amaitu dugu, ezta? Laborategira itzuli behar dut.

U: Bai, bai, joan lasai.

Eta gero, gerokoak izango ditugu.

Irekia eta Antonio Basagoiti lehendakari jauna

Hizkuntza idatziz darabilgunean, zer idazten dugun horrekin adi eta tentuz ibili behar dugu, batez ere erakunde ofizial batek ematen duen informazioa baldin bada.

Azken egunotan, Irekiaren web orrian (nola ez) honako titular hau irakurtzeko parada izan dut:

Lehendakaria Antonio Basagoiti Euskadiko PPren presidentearekin bildu da

Irekiako erredaktoreentzako gaurko ikasgaian, titularra irakurrita, komaren erabilera egokiaz jardungo naiz. Adibide hutsez emandako lezioa izango dugu.

Lehenik eta behin, onartu beharra daukat oso ondo pasatu dudala  esaldiaren interpretazio desberdinak imajinatzen, hona hemen pare bat:

1. “Lehendakaria, Antonio Basagoiti, Euskadiko PPren presidentearekin bildu da”:  gustukoen dudan interpretazioa da, argi baino argiago uzten baitu EAEn nork agintzen duen, aginte makila nork daraman alegia. Antonio Basagoitiri lehendakaritza aitortzeak errealitatera hurbiltzeko saiakera isla dezake Eusko Jaurlaritzaren aldetik.

2. “Lehendakaria, Antonio, Basagoiti, Euskadiko PPren presidentearekin, bildu da”. Hori ere ez da makala. Erraz irudika dezaket Irekiako langileen nahaste momentu hori: Ba! Ez dugu gogoratzen lehendakariaren izena, nor da betaurrekoak dituen tipo hori? Bai, saxoa jotzen duena! Jo! Ba Antonio aurpegia dauka. Ale ba! Antonio deituko diogu lehendakariari. Jakina, horrenbeste egun galduta ibili eta gero, edonori ahantzi dakioke lehendakariaren izena, barkatzekoa da.

Eta komekin jolasean ibil gaitezke mugarik gabe, nahi duguna ulertu arte.

Dena dela, titularrak esaten duena ahaztuta, eta esan beharko lukeena ekarriz, esaldiak honakoaren antza hartu beharko luke: “Lehendakaria, Antonio Basagoitirekin, Euskadiko PPren presidentea, bildu da”.

Baina perpausa apur bat findu nahi izanez gero, erakunde ofizial batek idatzi beharrekoari hurrengoarenetik hurbilago egotea legokio: “Lehendakaria Antonio Basagoitirekin bildu da, Euskadiko PPren presidentea”. Eta horrela ez dago zalantzarako edo trufarako biderik.

Irekiaren asmoa irakurle euskaldunaren irudimena potentziatzea eta sustatzea baldin bada, mesedez, ez dezatela estilo liburuko hizkirik ere alda. Horrela, politika-fikzioa eta umorea irabazle aterako dira. Hori bai, erakunde ofizialaren xedea informatzea baldin bada, idatz dezatela arauei jaramon apur bat eginda.

Hala ere, ni pozik geratzen naiz, momentu onak bizi ditut Irekiaren web orria bistaratzen dudanean, eta horrek ez dauka preziorik.

Amaitzeko, eranskin lez, delituaren froga:

Irekia eta hondamendia

ETS enpresak egiten dituen lanak, Irekiaren arabera, hondaketa edo hondatze lanak dira. Hau da, gauzak oraindik eta okerrago jartzen dituzte.

Irekiak esandakoari jarraiki, ETSren lanak deskribatzeko hurrengo sinonimoak ere erabil litezke: narriadura edo andeatze lanak.

Ez du azalpen luzeagorik merezi, baina ondo pentsatu nahi izanez gero, ematen du testu horretan erabiltzeko hitzik egokiena hondEaketa dela, makinek edota langileek lurzorua zulatzea alegia.

Batetik bestera badago alderik, ezta?

Hizkuntza mespretxatzeak horrelakoak dakartza zoritxarrez (edo zorionez).

Elkarrizketa lehendakariarekin (Patxi Lopez)

Azkenaldian lehendakariari egiteko zenbait galdera izan ditut bueltaka buruan.

Atzo Espainiako Erregea eta Lopez jauna hain pozik ikusita Barakaldoko BECen, bazela garaia esan nion neure buruari, erantzun batzuk beharrezko nituela. Eta ezin izan dut luzaroago itxaron.

1. Oharra: errealitatearekin zerikusirik badu ezerk, ez da idatzi honen autorearen erantzukizunpean geratuko.

2. Oharra: euskarazko itzulpena da hau, of course.

Ugaitz: Egun on, lehendakari jauna.

Patxi Lopez: Egunonbuenosdías

U: Atzo oso umoretsu ikusi zintugun BECen, Saskibaloiko Errege Koparen finalean.

PL (Perfil Lingüístico): Baaai. Konpainiak asko laguntzen du. Juancar oso tipo majoa da, kanpetxanoa bera, badakizue. Jendea txistuka hasi zenean zelako barreak bota genituen biok.

U: Barreak?

PL: Badakizu, Euskadin oraindik, jendea domestik… ui! Estooo… tira, normalizazioa heltzen ari dela, baina apurka-apurka. Gobernu honek asko dauka egiteko.

U: Bai, horretaz ere galdetu nahi nizun. Gobernura heldu aurretik, askotan entzun izan dugu Eusko Jaurlaritzak herritarron benetako arazoei aurre egin behar ziela. Pasa den astean, oso urrun joan barik, armarrian dagoen Nafarroako kutxatila gorria kentzeaz eztabaidatu zen Legebiltzarrean. Arduratuta al dago gizartea horrekin?

PL: Nafarroa oso polita da, eta hemen alboan dago. Batzuek euskaraz hitz egiten dute eta guzti. Armarriko kateak kendu genituen behin, baina Espainiako armarrian agertzen direnez… laukitxo gorriarekin nahiko, ezta?

U: Lehendakari jauna, barkatu, baina ez didazu erantzunik eman. Hori al da jendearen arduren artean dagoen gaia?

PL: Probando, probando… – bi hatz sartzen ditu ezkerreko belarrian – esto no va… a ver, probando. Sí, ahora. Bai, barkatu, esaten didate… estooo… USTE DUT, bai, hori, uste dut normalizazioa heltzen ari dela, eta helduko dela, eta gu urrats sendoak ematen ari gara. Lehenik eta behin horixe behar dugulako, normalak izan.

U: Barkatu, baina ni normala naiz. Bueno, Marx Anaien filmak ditut gogoko, baina zertzelada lodietan, normala naiz.

PL: Eeeeez! Zuk  halakoa zarela uste duzu, adingabeak zarete oraindik, ez dakizue zer den onena zuentzat. Baina horretarako kendu diegu gobernua abertzaleei, benetako errealitatea zein den erakusteko: horiak eta gorriak zeinen ondo konbinatzen duten erakusteko, Txunda-txundaren melodiaz gozatzen irakasteko, hizkuntza unibertsalaren ontasunez janzteko…

U: Bai, hizkuntzez ere galdetu nahi nizun. Zelan doaz zure euskara klaseak?

PL: Bai, begira: I am Patxi Lopez, I am from Portugalete, but now, I live in Vitoria. Where are you from? Ondo, ezta?

U: mmmm, bai, nahiko ondo. Probetxu handia aterako diozu urtean gastatu beharreko 37.000€ horiei.

PL: Bai, oso ikasle ona izan naiz beti, ingeniaria naiz, eta hiruhilekoren baten ere aprobatu nuen baten bat. Eta tira, 37.000€ badakit huskeria dela, baina ikasketa-paketerik merkeena erosten saiatu nintzen, azken baten, ez dudalako asko behar izango behar den moduan ikasteko, lehendakaria naiz.

U: Baina oso lanpetuta ibiliko zara. Karguak ez dizu bizitza pertsonalerako ia astirik utziko, ez?

PL: Jo! Ba ez pentsa… orain gutxi Madrilen egon nintzen publizitate kanpaina bat aurkezten, eta zelako parranda!!! Kanapeak, txiki-txiki horietakoak, ardoa, txakolina… ufa!! – bi segundoko etenaldia atzamarrak ezkerreko belarrira eramanda – que no diga eso, ya, ¿que Zapatitos me va a echar la bronca? Bueno, vale. Barkatu, barkatu, kar, kar. Tira, uste dut gaizki gogoratzen dudala, lehendakari izan aurretiko jairen bat izango zen… Baina hori, esaten ari nintzaizuna, lehendakaritzak denbora eskerga kentzen dit, lan piloa, leku batetik bestera, erantzukizuna, estresa…

U: Baina hori ez da hasieran esan didazuna.

PL: Ba bukaeran esaten dizudana da, inportanteena, bertsoetan bezala, azken puntua. Ikusten al duzu zer ondo kontrolatzen dudan euskal kultura?

U: Bai jauna. Bukatzeko, Enplegu Politika Aktiboen transferentziari buruzko berririk?

PL: Zer da hori? Uste dut entzun egin dudala hortik, Rodolfitori galdetuko diot eta Iphone bidez abisatuko, ados? Jo! Zer modernoa naizen.

U: Eskertzen dizut. Zerbait gehitu nahi despedida moduan?

PL: Bai. “Koskojales, sabóreala”. Gure herrirako turismo kanpaina berria. Portugalete bisitatu.  Nik-neuk proposatu diot alkateari, lotan nengoela bururatu zitzaidan. Ona, ezta?

U: Ez dut inoiz halakorik entzun, bikaina. Eskerrik asko gurekin izateagatik.

PL: Baita zuri ere. Rodolfo, que no me hables por el pinga cuando estoy hablando porque con dos cosas a la vez…

Eta hala doa gure primum inter pares, etorri den lekutik, ahopeka hitz eginez. Elkarrizketa interesgarria, zinez.

(Noizean behin, barre egitea ere behar-beharrezko dugulako)