Athletic gehiago eta hobeto

Hori da Fernando Garcia Macuaren hautagaitzaren leloa Athleticen presidente izateko. Euskarari dagokionez, leloak osorik honakoa baitio: “más y mejor ATHLETIC gehiago eta hobeto”.

Egia esan, nahiko kokoteraino nago euskarak folklorekeria kuota betetzeko baino ez balio izatea. Jarrera halako esaldi batekin laburbil daiteke: bueno, bai, euskaldunak gara, eta hortik zehar jarriko dugu zerbait euskaraz, berdin dio zerk eta nola, y cumplimos.

Ondo irakurri duzue Garcia Macua jaunaren leloa?

  • Athletic gehiago: ni behintzat, Athletic bakarrarekin konformatu egiten naiz, nahikoa eta sobera daukagu.
  • Athletic hobeto: hobeto zer? Macuak hobeto egin nahi duela? Athletic hobeto ikusi nahi duela? Gaztelaniazko “mejor Athletic” horretan jartzen badugu arreta, badirudi “Athletic hobea” esan nahi duela.

Nioena, kokoteraino nago folklorekeriaz. Nik gauza bat eskatuko nioke Athleticen presidente berriari, dena delakoari: hartu euskara serio. Athletic Bizkaiko erakunderik handienetarikoa da, eta ia seguru, jende gehien batzen duena. Erakusleiho ezin hobea da euskarari prestijioa eta izen ona emateko. Kontuan izan, mesedez. Errealaren adibidea badaukagu:

Zorionak, Isabel Celáa

Ba bai, trikimailurik gabe, ez dago tranparik. Zorionak eman nahi dizkiot Eusko Jaurlaritzaren Hezkuntza sailburuari.

Atzo iragarri egin zuen 2013rako hezkuntza sistemako hizkuntza ereduak  desagertu egingo direla modelo hirueledunari bidea uzteko (zoritxarrez, EiTBren web orrian ez dut berria euskaraz aurkitu).

Erabaki horrek  aintzatespena merezi duela uste dut, eta legezkoa da hala onartzea. Euskararen biziberritzean, hizkuntza ereduak oztopo izan dira azken urteotan. Hasiera baten, trantsizioan, zentzurik izan zezaketen, hain zuzen ere horregatik, trantsizio fase baten geundelako herri honetan. Baina gaur egun, guraso gehienek D eredua (euskarazkoa) aukeratzen dutela ikusita, posible da eredu bakarra ezartzea behingoz.

Belaunaldi berriek euskara ikastea da hizkuntzaren etorkizunerako oinarrietako bat. Ofiziala da, gaztelania den bezalaxe, eta ez dago aitzakiarik gazte edo ume bati bere euskara ikasteko eskubidea ukatzeko. Elkarbizitzarako, eta hizkuntza komunitateen berdintasuna ere bermatzeko, ezinbesteko pausua da.

Euskara eta gaztelaniarekin batera, ingelesa ere irakatsiko zaie (ikastola gehienetan gaur egun egiten ari direna), eta horrek tresna bikaina suposatzen du egunen baten lan-merkatura jauzia ematerako orduan.

Oraindik, dena dela, ikusi beharra dago eredu berri hau zelan egikaritzen den, zenbat ordu eskainiko zaizkion hizkuntza bakoitzari, eta benetan, zelako eraginkortasuna izango duen hizkuntzen irakaskuntzan. Baina lehen urratsa emanda dago.

Hala ere, Gobernu talde honi euskaldunon hizkuntzarekin dituen kontraesan batzuk atzean uztea geratzen zaio oraindik ere, hala nola, Osakidetzan euskarari eman zaion ostikoa, edo forman geratzen diren beste zenbait gai: Jaurlaritzaren bozeramaile den Idoia Mendiak Twitter kontua zein hizkuntzatan erabiltzen duen (%98 gaztelaniaz, %2 ingelesez, %0 euskaraz), hizkuntzaren kalitatea hainbat kasutan (Osakidetzaren web orria, Irekia…), e.a.

Eta azkenik, ahaztu ezin dugun beste kontu garrantzitsu bat: Euskal Herrian hirugarren hizkuntza bat dago, frantsesa. Iparraldea eta Hegoaldea hurbiltzeko, aintzat hartzekoa da ea bide horretan ere erabakirik hartu nahi dugun.

Dena dela, arazoak arazo, eta proposamenak proposamen, esandakoa, zorionak eredu bakarrerako behin betiko urratsa ematearren.

“Multiusos” Pastor, isilik hobeto

Jose Antonio “multiusos” Pastorrek (legebiltzarkidea, PSEren bozeramailea, Bizkaiko sozialisten idazkari nagusia, Bizkaiko batzar nagusietako ahalduna, Bizkaiko Ahaldun Nagusia izateko hautagaia…) nire onetik ateratzen nau, bai. Gaurkoan euskara eta EAJren jarrerari buruzko [Enlace roto.] azaldu zaigu, El País egunkarian hain zuzen ere. Hainbeste erantzukizunekin, harrigarria iruditzen zait euskarari buruzko artikulua idazteko astirik ere ateratzea. Dena dela, hortxe dago, sarean, eta iruzkinik edo hausnarketarik ere merezi du, mamia (eta mamua) baitauka.

Aiba! Dena gaztelaniaz!
Aiba! Dena gaztelaniaz!

PSEk egin duen euskararen defentsa aldarrikatzen du, baina subjektu pasibo gisa azken baten: antza, PSE gakoa izan da aurretik ez delako EAJren hizkuntz politiken kontra jarri. Baina PSEk zer egin du euskararen alde? Bihoa zerrenda txiki-txiki bat:

1. Lehendakaria erdalduna da.

2. Ahaldun Nagusi izateko hautagaiak erdaldunak dira.

3. Nafarroan ez du UPNren kontra egin hizkuntz politikan.

4. PSEren ezein eskuorri, web orri, blog eta abarri erreparatzen badiegu, %90 gaztelania hutsez direla antzeman dezakegu, eta euskaraz dagoen apurrean, akats galantak bereiz daitezke.

5. Euskadiko Gazteriaren Kontseiluak legebiltzarrean bere txostena euskaraz aurkeztu zuenean, bazterkeria egiten ari zirela salatu zuen PSEko legebiltzarkide den Aitor Casado “gazteak”.

6. Instituzionalak diren agerraldi edo komunikabideetan ere, euskara bazterrean geratzen ez bada, eskandaluzkoa da gure hizkuntza nola erabiltzen den.

Eta zerrenda amaigabea da, baina idazkia osorik irakurtzea estimatuko nizuekenez, ez dut gehiago luzatuko.

Laburbilduz, oso ondorio garbia ateratzen dut nik Pastorren artikulua irakurri eta gero: EAJri euskara lehia politikorako erabiltzea leporatu nahi omen dio idazkiarekin, baina azkenean, euskara bera sartzen du saltsa horretan, eta euskararen defentsa egitea, garbia eta agerikoa, PSEren hizkuntz politika salatuz, erdaldunen kontra egitea da. Hortaz, Pastorrek ez du pluraltasunaren edo euskararen defentsarik egiten, ezta gutxiagorik ere, mezua gardena da: “utz gaitzazue erdaldunok bakean, euskaldun madarikatuok!”.

Españokrazia

Egia esan, gaur ez da eguna oso ondo hasi. Sortu ez da sortu, Auzitegi Gorenak banderatxoa altxatu eta jokoz kanpo adierazi du. Hori bai, 16 epaileren artean, zazpik ez zuten ilegalizazioaren alde bozkatu, eta lehenengo aldiz, Alderdien Legeari buruz ari garela, ez dago aho batekotasunik.

Xehetasun ñimiño horrek esperantzarako argi-printzatxoa zabaltzen du, errekurtsoa ezartzeko aukera baitago. Hori bai, maiatzaren 22ko hauteskundeetan Ezker Abertzalea ez da Sorturen markapean aurkeztuko. Ni ziur naiz agertuko direnaz, eta agertu behar dute, baina ikusiko dugu nola (Eusko Alkartasunaren magalean?).

Beste alde batetik, Españokraziaren beste adibide bat izan genuen herenegun Madrilgo Kongresuan. Bertan, estatuan koofizialak diren hizkuntzak (euskara barne) kongresuan erabili ahal izateko proposamena eraman zuten CiU, ERC, EAJ, BNG eta NaBai-k.

Lehen aldiz entzun ahal izan genuen Kongresuan euskaraz hitz egiten EAJko Aitor Estebanen eskutik, eta hori izan zen berririk pozgarriena, PPSOE alderdiak atzera bota baitzuen proposamena.

Bilkuraren akta irakur dezakezue honako estekan, 10. orria eta 16. bitartean doa hizkuntzei dagokiena. Dena den, arreta deitu didaten zatiak zuekin konpartitu nahi nituzke, zuzenean:

1. “Continúa su intervención en euskera.-Varios señores (señorarik ez?) diputados pronuncian palabras que no se perciben”. (11. or) -> Zurrumurruak, aulkian mugitu eta zarata atera… tira, Espainiako politikari batzuentzat errespetuaren sinonimo direnak.

2. Jose Bono (PSOE, Kongresuaren presidentea): “[…] no nos molesta oír hablar en euskera […] apelo a su inteligencia y a su sentido común para que no ponga límite a su comprensión porque, siendo muchos los que quizá quieran entender lo que su señoría decida, no lo hemos conseguido y por eso, no por mí, ni por usted, sino por ellos, por los que quieren escuchar al PNV y no le entienden si no habla en la lengua oficial del Estado, es por lo que le pediría que no vuelva a hacerlo, pero tampoco quiero que pueda decirse que aquí, en esta casa, se limita la libertad de nadie. […] Si quieren hablar en idioma distinto del castellano tienen que cambiar la ley, y en caso contrario, sonriendo, amablemente, le digo que será la última vez”. (11-12. or) -> Bono jarrera ona mantentzen saiatzen da. Ulerkor, atsegin… agertu nahi da, baina ez dago irribarrea erakutsiz agertzen zaizun etsaia baino gauza beldurgarriagorik. Zinismoa da Bonorena: utziko zaitut, baina gaur bakarrik, e? Ez pasatu. Bihartik aurrera, akabo! Eta abisatuta zaude.

3. “El señor Tarno Blanco sube hasta la Presidencia… ¡Es intolerable!

El señor PRESIDENTE: Señor Tarno, le llamo al orden. (El señor Tarno Blanco pronuncia palabras que no se perciben al bajar de la Presidencia.) Señor Tarno, le llamo por segunda vez al orden. […]

(El Señor Tarno Blanco pronuncia palabras que no se perciben). Señor Tarno, si le llamase por tercera vez al orden, tendría que abandonar el salón de sesiones. Le ruego que se calme”. (12. or) -> Tarno Blanco Sevillako PPren diputatua da, eta ez dut uste azalpen handirik merezi duenik aktan jasota geratzen den jarrerak.

4. Astarloa Huarte-Mendicoa (PP): “Ustedes están aquí, como yo, por ser representantes del pueblo español, de la totalidad del pueblo español, no de una de sus partes (baina diputatuak ez al daude probintziaka aukeratuta? ein?) ; pueblo que colectivamente tiene una lengua común que es el castellano. […] es una pieza más del proceso de desmontaje del Estado autonómico que algunos de ustedes vienen persiguiendo en los últimos años. Su planteamiento es sencillo: lo mío es solo mío, y lo de todos es mío también o no es de nadie. […] no me voy a referir ahora ni a algunos argumentos ni a algunas impertinencias que, lamentablemente, se han vertido por alguna de sus señorías. (14. or) -> gizakume honen aita Madrilgo batzokian euskara irakasle izan zela esan didate, baina apunte hori aparte utzita, adibidez, Autonomien Estatuaren deuseztapena aipatzen du PPren diputatuak, eta azken hilabeteotan, PPri baino ez dizkiot entzun modelo horren aurkako argudiorik sutsuenak ([Enlace roto.]). Beste guztiari buruz, PPren ohiko jarrera, esan dezagun, atzerakoia.

5. Muñoz González (PSOE): “El artículo 3.3 de la Constitución dispone que la riqueza de las distintas modalidades lingüísticas de España es un patrimonio cultural que será objeto de especial respeto y protección por todas las administraciones” (15.or) -> Aipamen hori nabarmentzen dut bakarrik, azkenean, hori esan eta gero, proposamenaren kontrako botoa azaltzen duelako. Eskizofrenikoa.

Horri guztiari [Enlace roto.] gehitu behar zaizkio, eta azkenean, PPkoekin eseri egin zela eta guzti, bere benetako ideologia agerian utziz beste behin ere.

Azaldutako eta erakutsitako osagai guztiak eltzean sartu eta ondo irabiatu ostean, gaur egun daukagun Españokrazia ateratzen zaigu. Zirkua aipatzen zuen politikariren batek duela gutxi, baina Euskadiren kontrako zirku honek ikusleok asper eginda uzten gaitu.

Noiz hasiko gara aurrera egiten?

Oh.: barkatu, baina haserreak batzuetan… Atzo bai, atzo berri onik ere izan zen, azkenean Erkidego Autonomoko kutxen [Enlace roto.] daukagu. Behintzat…

UPN eta vascuencea

Atzo Ama Hizkuntzen Eguna izan zen, UNESCOren ekimena, eta horrek Nafarroan gertatutakoaren gaineko bi iruzkin emateko bidea eman dit, zoritxarrez.

Alde batetik, Euskarabideak (Nafarroako Euskararen Institutua) ekitaldirik ez antolatzeko agindua jaso zuen, atzo bertan Deia egunkariak salatzen zuen bezala. Bestetik, NaBai-k euskararen aldeko adierazpena eraman zuen Legebiltzarrera.

UPN alderdia ez zen gai izan hitzez hitz honakoa esaten zuen adierazpenaren alde bozkatzeko: “Nafarroako Legebiltzarrak adierazten du lanari irmo ekingo diola euskararen egoera hobetzeko, Nafarroako ondarea baita”. Eskerrak gainerako guztiek baiezkoa eman zuten.

Garbi utzi du beste behin ere Sanz presidentearen alderdiak Nafarroako berezko hizkuntza (Linguae Navarrorum) arrotz sentitzen duela. Bagenekien hori, baina gorrotoa horrela ere hain libre adieraztea ere…

Identitate nazionalak alde batera utzita, zer polita litzateke nork bere lekuan lekuko ondasunak eta altxorrak ondo baloratzen jakingo balu.

Zein izango da UPNren hurrengo helburua? Frontoiak eraitsi? Txapelak debekatu?

Nondik gatozen onartzeko gai ez badira batzuk, zelan jakingo dute ba nora demontre eraman nahi gaituzten?

Gora euskal pornoa!

Sareak, apika, altxorrak eta sorpresa bikainak uzten dizkigu, eta kasu honetan sorpresa hori bikoitza izan da. Alde batetik, deskubritu egin dugu sexua ez dela tabua Euskal Herrian, eta bestetik, euskaldunok Estatuan izan dezakegun indarraren erakusketa txikia eman dugu.

Twitter sare soziala gora doa, gero eta erabiltzaile gehiago dauzka eta informazioa argiaren abiaduran igarotzen zaigu begien aurretik. Tresna horren bidez, Jozulin blogariak euskarara bikoiztutako film batek zein izenburu eduki lezakeen hipotesitik abiatuta, #euskalporn gaia asmatu zuen atzo eta sarea zoratu egin zaigu. Gaur, euskal umorea nagusitu egin da Espainiar Estatuan: #euskalporn gaia Estatuko gai iruzkinduenen artean kokatu da (trending topic) irudiak erakusten duen bezalaxe:

%80an euskaraz idatzitako mezuak gai nagusi dira oraindik, lerro hauek idazten ari naizen bitartean. Ahuntzaren gauerdiko eztula dela esan dezakezue, baina euskara erdaldunengana hurbiltzeko aurrera pausu galanta eman dugu beharbada euskal internautok, erdaldunek kuriositatea azaldu dutelako honakoa bezalako mezuekin:

Euskara ikuspegi positibo batetik begiratu diote kanpotik, umorea eta bat batekotasunari esker. Sarea oraina eta etorkizuna da, eta euskarak badu indarrik bertan biziraun eta hari esker hazten jarraitzeko.

Egutegian, otsailaren 17a #euskalporn eguna bezala ezagutu beharko genuke. Zorionak euskal internauta eta lagunok!

Bukatzeko, arrakastaren harri koskorrak izan diren esaldi batzuk utziko dizkizuet, barrez lehertzeko modukoak. Twitter badaukazue, bide batez, ondo apuntatu euskal tuitero hauen izenak eta jarrai itzazue:

@jozulin: aluan gora, aluan behera, aluan gora semena

@Marrubiizozkia: Isuri beltza ona duk baina, xuria berriz hobia, txortan ikasi nahi duen horrek, gure [CENSORED]tara begira

@theklaneh: Jan goikoa eta zakiltzarra

@barnetx: Patxik Loez, Frenillo Glande Meataska, Antonio Txortangoiti eta Iñaki Oheanzabal

@aitzolete: gora euskal gerria askatuta!

Joxe blogariak ere, Teknopatak, ekarpen ederra egin du Patxi Lopezek bere garaian Yo es que soy de la margen izquierda, una zona donde no se ha hablado euskera nunca” bota zuenekoa gogora ekarriz:

@joxe: Yo es q soy de la Margen Izquierda, y alli nunca se ha hecho porno

Neronek ere ekarpentxoa egin nahi izan dut, ez dira besteak bezain onak, baina horietako baten lekukoa utziko dut nire txokoa den honetan:

@UgaitzZb: Fernando HorTente, Gorka Tiraiok, Andoni Biraola, Kaskarlos Gurpegi, Iker Mingain, HiHor HabilOndo, Markel Zurrupaeta.. Athletic Porn

Interneteko istorio politak. Gora Euskadi, Leñe!