Guztiontzako komunikabide euskaldunak

Atzo, Argia aldizkariari atxikituta dauden blogetariko baten, esaldi hau irakurri nuen: “Eusko Jaurlaritzak aurrekontu osoaren (10.215 milioi euro) %0,047 (4,87 milioi euro) inbertituko du euskarazko hedabideetan (EITBren 121,8 milioiak aparte)”.

p010_f01Benetan, zur eta lur geratu nintzen. EiTBrena, behartuta bezala edo, jartzen zuen blogariak. Zelan esan liteke Jaurlaritzak 4,87 milioi ematen dituela euskarazo komunikabideetarako bereak propio, DENONAK, direnak kontu horretan sartu barik, horiek hutsaren hurrengoa izango bailiran?: Euskadi Irratia, Gaztea, ETB1, ETB3… Eta hori, oraindik Jaurlaritzaren beste komunikatzeko bide edo tresna batzuk aintzat hartu gabe, hala nola, Irekia, Euskadi.net, sare sozialetako profilak…

Oso garbi daukat euskara bultzatu egin behar dugula, euskarari lagundu egin behar zaiola erakunde publikoetatik eta lagundu egin behar diogula kontsumitzaileok, merkatu pribatuan ez baita baldintza berberetan lehiatzen euskaraz produzitzen duena. Horregatik, zerbait egin beharko litzateke, adibidez, Harkaitz Canoren “Twist” liburuak, bereziki luzea ez dena, 26€ balio ez dezan.

Baina komunikabide pribatu batek zer egin behar ote du? Ba, lehenik eta behin, bere izaeraz kontziente izan, pribatua dela alegia. Ondo dago laguntza publikoa eskatzea, baina hasteko, administrazio publikoek bere kaxa ateratzen dituzten, guztionak diren eta ele bietan doazen komunikabideak gutxiestea ez zait oso jokabide garbia iruditzen. Eta agian, komunikabide pribatu horiek beste galdera batzuk bota beharko lituzkete airera, eurek beraiek erantzuteko modukoak: euskaldun guztion komunikabide gara? Guztiok eroso irakurtzeko moduko aldizkari edo egunkaria gara? Gure ildo editoriala euskara da bakarrik, euskal kultura eta euskaldunok oro har? Ez al dugu menpekotasun politikorik?

Ez dut esan nahi ildo editorialik eduki ezin dutenik, jakina, baina guztiok ordaindutako komunikabide euskaldun publikoak ditugula nahita ahaztea ez da fin geratzen argudioa tesi jakin batzuetara moldatu ahal izateko.

Jende gehiagok gure komunikabidea irakurtzea nahi badugu, horrek esan nahiko du jende gutxik irakurtzen digula, edo ez zaigula irakurle nahiko dugula iruditzen, eta agian, soluzioa guk geuk eman dezakegu, barrutik, kanpora begiratzen hasi baino lehen.

Patxi Lopez, bere hitzen morroi.

EiTBn Patxi Lopezi egin behar zioten elkarrizketa ikusten hasi naiz, baina onartu egingo dizuet, sutan jarri naiz eta futbola jarri dut, han behintzat euskaraz entzungo baitiot Azkargorta euskaltzain urgazleari.

Ez ba! Ez da zilegi! Benetan uste al duzue normala dela gure telebista publikoan honako komunikabideen ordezkariak agertzea bakarrik Lopez elkarrizketatzen? El Mundo, El País, Diario Vasco (Vocento) eta EiTB bera (hala aurkeztu dituzte behintzat). Denak abertzale-abertzaleak… baina Espainara begira.

Non geratu dira Deia, Berria edo Gara komunikabideek, besteak beste, Lopezi egin liezazkioketen galderak? Zulo beltzen batean akaso.

Lehendakariak ez du gustuko deseroso jar dezaketen komunikabideei erantzutea. Deiak gaur bertan salatzen zuen bezala, prentsa askatasunaren nazioarteko egunean, atzo alegia, kazetari guztiei erantzungo ziela zin egin zuen Patxik; bi urte darama Deia edo Onda Vascari elkarrizketarik eman gabe ordea.

Lotsagarria da EiTBk lehendakariari ematen dion baldintzarik eta mugarik gabeko babesa, eta lotsagarria era berean, Lopezen jarrera gizartearen parte handi batek entzun, ikusi edo irakurtzen dituen komunikabideei bizkarra ematearren, guztion ordezkari behar lukeela ahazturik.

Hala eta guztiz ere, amaitzeko, elkarrizketa ikusi dudan tarte laburrean, ez nuke lehendakariak esandako zerbait iruzkintzeko aukera galdu nahi. Bilduren ilegalizazioaz, Auzitegi Gorenaren erabakia defendatu egin du, demokraziaren izenean gainera, Ezker Abertzaleak ez omen baitu eman behar haina urrats hauteskundeetan egon ahal izateko. Hitz horiek grabatuta daude, eta zer demontre esango luke bihar Epaitegi Konstituzionalak Bilduren zerrendak baliozkotuko balitu? Egun batetik bestera, Ezker Abertzalearen jarrera zertan aldatu dela esango luke gure mandatariak? Bere berben preso geratu da gure Patxiku.

Zelan izan liteke Lopezek daukan bezalako kargua duen pertsona bat hain arduragabea? Hori da PSEren egiteko eta jarduteko modua, ez zait besterik bururatzen.

Ba lagunok, Bilduk aurkezterik ez badauka, horixe bera da datorkiguna hurrengo lau urteotan, bai aldundietan, bai hainbat udalerritan, hautesleok kontrakoa esaten ez badugu behintzat. Zaila izan da pasatu duguna eta pasatzen ari garena, baina zailagoa izan liteke etortzeko dagoena.

ETB4. Aukerak zabaltzen

Jakin berri dugu zein izango den [Enlace roto.]. Antza, kirola izango da gaia, “Euskalsport” edo, erdia euskaraz eta erdia espainieraz.

Ikusiko dugu, praktikan, zelan banatuko den hizkuntza bakoitzari emango zaion astia. Eta ez astia bakarrik, hizkuntzei garrantzia bera ematen zaiela ondorioztatzeko ez baitugu bakarrik denbora neurtu behar izango, beste zenbait eragile sartzen dira jokoan: prime-time deritzon horretan zein hizkuntza izango da nagusi? Programazioaren kalitateari dagokionean, euskarazko formatuek espainierazkoen kalitateari eutsiko al diote? Kalitate handiagoa izango dute? Berdintsua? Hori guztia, telebista martxan dagoenean aztertu ahal izango dugu.

Dena dela, kate berri honek eman diezazkigun aukerak izan nahi nituzke hizpide gaurkoan.

Kirol-katea izango dela aintzat hartuta, abagune aparta dago Ipar Euskal Herriari leihoa irekitzeko, euskaraz jakina. Frantziar estatuan, futbolaren parean dagoen  beste kirol bat dugu, agian futbolaren gainetik, errugbia hain zuzen ere. Frantziako goreneko ligan jokatzen duten bi euskal talde dauzkagu, Biarritz Olympique Pays Basque eta Aviron Bayonnais, Lapurdikoak biak.

Aurten ez dago euskal talderik futboleko Champions Leaguen, eta hala ere, EiTBk sosak gastatu ditu horren eskubideak erosteko. Ba euskal telebista publikoa halako gastuetan sartuta dagoela ikusirik, agian Iparraldeko ikusleei (eta Hegoaldeko errugbi eta kirolzaleei) berri onen bat emateko garaia izan liteke.

Nire aburuz, punta-puntako kirol emanaldiak izango lirateke, elitekoak, eta euskal taldeei hurbileko jarraipena egiteko aukera paregabea. Horrez gain, Iparraldeko euskaldunekin harremanak estutzeko ere balio izango luke, eta EiTBren irudia sustatzeko Bidasoatik harago dagoen Euskal Herriaren zatian.

Euskarak Frantziar Estatuan bizi duen egoera ezagututa gainera, urrats txikia baina sendoa izango litzateke egungo Eusko Jaurlaritzak gure hizkuntzarekiko duen jarrera agerian uzteko.

Hemen eta orain dauka aukera EiTBren zuzendaritza taldeak. Erronkari heltzeko asmorik?

EiTBrentzat Iparralden ez dago euskaldunik

EiTBrentzat Iparralden ez dago euskaldunik, argi eta garbi.

Baieztapen hori ez da edonondik ateratako ondorio interesatua, eta egia esan, ez dut hausnarketa sakonik egin behar izan konklusio horretara iristeko, ez horixe. Askoz errazagoa izan da dena.

Twitter sare sozialeko berriak jarraitzen ari nintzela, EiTBiparralderen txioa heldu zitzaidan, hau da, EiTBk Iparraldeko berriak emateko duen kontutik mezua heldu zitzaidan. Mezua frantses hutsean zegoen. Neure buruari esan nion, tira, betikoa izango da, 140 karaktereak itzultzen ibiliko dira… eta ez, ez zitzaidan euskarazko “txiorik” heltzen.

Aztoratuta, ulertu ezinik eta ezin sinetsi nenbilela, “EiTBiparralde” horren kontuan sakatu nuen, informazioa eskuratzeko asmoz, eta zoritxarrez, datorrena begiztatu behar izan nuen:

Den-dena frantsesez, berririk ez euskaraz edo eskuaraz.

Hala ere, aukera berria eman nahi izan nion EiTBri, Twitterekoa salbuespena izan zitekeelakoan. Esperantza horrek bultzatuta EiTBren web orrian sartu nintzen azterketa txikitxo bat egitera.

Hasteko, euskara eta gaztelaniazko bertsioak berdinak dira edukietan. Oro har (erabat ez esatearren) Hegoaldeko berriak daude irakurgai, eta ez dago Iparraldekoak hautatzeko modurik.

Baina… o! sorpresa! Frantsesezko bertsioan sartuz gero, edukiak zeharo aldatzen dira, eta bilatzen ari ginen Iparraldeko informazioa agertzen zaigu. Jakina, informazio hori euskaraz irakurtzeko modurik ez dago, inondik inora.

Penagarria da, baina esandakoak esan eta gero, zelan esan genezake EiTBk aintzat hartzen dituela Frantziar Estatuko errealitate administratiboan bizi diren euskaldunak? Ez dago modurik.

EiTBk bere kuota folklorikoa betetzen du Iparraldeko berriren bat nola edo hala emanda, baina EiTBrentzat, Iparralden ez dago euskaldunik, edo okerrago, Iparralden bizi diren euskaldunek ez dute euskaldunak izateko eskubiderik.