Euskadi – Hitzak eta Hotsak

Espainiaren demokrazia-iruzurra

García Margallok, Espainiako kanpo ministroa, “España promete no interferir en Escocia” izeneko artikuluan zera esan du, laburbilduz, ez dutela muturra Erresuma Batuko gaietan sartuko; Eskozian kontsulta legal bat egiten bada, eurek errespetatuko omen dute. Hitzez-hitz, zalantzarik gera ez dadin, hizkuntza zerbantinoan honelaxe adierazten zuen ministro jaunak: “Si Escocia se independiza de acuerdo con los procedimientos legales e institucionales, pedirá su adhesión (a la UE). Si ese proceso ha sido realmente legal, esa petición puede ser considerada. Si no, entonces no”.

Hausnarketa sakonik egiten ezean, tranpan jaus gintezke eta esan, zer ondo! Zenbat aldatu diren hauek! Kanpo ministroak, orain, onartu egiten du independentziarako prozesurik egon daitekeela, eta babes zuzena ematen ez dion arren, Espainiako Gobernuak emaitza errespetatuko duela dio.

Baina non dago iruzurra orduan? Tranpa da ministroak ez dituela adierazpen horiek baldintza demokratikoetan oinarritzen, baldintza legaletan baizik. Hau da, prozesu hauek errespetatuko omen dituzte legalak diren bitartean (eta “omen” jartzen dut behin eta berriro Erresuma Batuaz ari garelako, baina beste herrialde bat izango balitz…).

Gizarteen borondate demokratikoaren gainetik, legea jartzen du berriro García Margallo jaunak. Hortaz, Espainian, autodeterminazioa onartzen ez den bitartean, edo alde biko akordiorik ez dagoen bitartean, kontsultek legez kanpokoak izaten jarraituko dute.

Oso ondo daki Inperioko gobernuak zer esan duen. Espainian ez dute legea aldatzeko asmorik, eta beraz, besteek egin dezatela nahi dutena, baina eurek oso ondo zainduko dute Estatuaren (“nazioaren”) batasuna legearen eta legeak ahalbidetzen dituen baliabide guztien bitartez.

Ez da ezer aldatu. Berdinetan gaude.

Sortu, EAJren kopia merke hori

1. “Kataluniarrek eta euskaldunek amets berbera dute, baina ezin da ukatu herri bien errealitatea desberdina denik, eta batean ematen diren urratsak ezin direla bestean mimetikoki eman”.

2. “Hori egitea (pausu berberak ematea) akats larria litzateke”.

3. Kataluniako herritarrek bere bidetik joan behar dute, eta euskal herritarrek beretik”.

4. “Adostasun zabala lortu behar da Euskal Herrian erabakitzeko eskubidearen inguruan, gatazkari irtenbide integrala emateko”. (Erabakitzeko eskubidea dio, ez independentzia).

Zer uste duzue? Esaldi horiek Iñigo Urkullu, Andoni Ortuzar, Itxaso Atutxa, Joseba Egibar edo EAJko beste burukideren batenak direla? Ba ezin erratuago egon. Esaldi horiek [Enlace roto.], Sortuko (Ezker Abertzalearen alderdia) bozermaileak.

Argitzapen gehiagoren beharrik ez badago ere, zerbait esan beharra dago. Zelako kaparrada eman duten EAJk behin eta berriro errepikatzen zuelako Katalunia eta Euskadi ez direla berdin. Eta klaro! Horregatik espainolak, traidoreak, koldarrak eta ez dakit zer gehiago ginen. Eta orain? Orain zer dira eurak? Zentzudunak? Bai, ezta?

Bitartean, jarrera erasokor hori mantendu egiten dute Jaurlaritza, Aldundi eta udalerrietako arruekontuetan. EAJk aurkezten duen guztia txarto dago, baina Garitanok ez du beste erremediorik izan eta eskua luzatu behar izan dio Markel Olanori, Gipuzkoak aurrekontuak izan ditzan EAJk izan duen jarrera garbi eta zintzoagatik.

Argazkiak hitz egiten duenean

Gaur, Urkullu lehendakariaren eta Barcina foru presidentearen arteko bileraren kronikak agertzen dira egunkarietan. Ez dakit bilerak eduki handirik izango zuen, baina bada aurrerapauso bat, bederen, EAE eta Nafarroako Foru Erkidegoaren arteko harremanak normalizatzeko. Lehen harri koskortxo bat alegia.

Hori esanda, ez nator topaketa horrek eman ditzakeen fruituez hitz egitera, [Enlace roto.] topatu dudan sekulako argazkia iruzkintzera baizik:

Kasualiatea izan daitekeela ez dut inondik inora ukatuko, baina ez didazue esango argazki horrek gauza gutxi esaten duenik. Argazkiak hitz egiten du.

Alde batetik, herritarraren pare jartzen den agintaria ikusten dugu, makurtu egiten dena, arazoak dituenari ahal duen moduan laguntzeko, keinua serio. Urkullu jauna.

Bestalde, besteen arazoei barre egiten dien agintaria dugu, Barcina andrea. Arazoak arazo, aurrera egiten duena, atzera begiratu barik, ezer gertatuko ez balitz bezala. Horrela deskriba daiteke ere bere agintzeko modua, itsuan aurrera egitea, eta inguruan zer dagoen bost axola.

Bi agintari, bi pertsona, bi jokabide desberdin.

“Nacionalistas” eta “abertzales”

El País egunkariaren delegatua EAEn, Juan Mari Gastaca, Fagor pairatzen ari den egoera latzari buruz idatzi duen azken artikuluan, hasiera baten, oharkabean pasa litekeen perlatxoa botatzen du: “Nacionalistas y abertzales acusan duramente a Fagor, y de paso a toda la corporación Mondragón, por haber elegido la vía más dura para explicitar su falta de oxígeno financiero”.

Eusko Jaurlaritza eta Gipuzkoako Foru Aldundiaren agintean dauden bi indar politikoez ari da, EAJ eta EH-Bildu, hurrenez hurren. Eta antza, bere ustez, batzuk “nacionalistas” dira, eta besteak, “abertzales“.

Egia esan, eztabaida teoriko-politiko sakonetan sartu barik, ez dakit zein izan daitekeen hitz biei eman nahi dien esanahi-aldea. Garbizale jarrita, abertzalea aberria maite duena da, eta “nacionalista“, aberriaren eskubideen alde dagoena, aberriak aberri. Baina egia da, baita ere, gurean abertzale berba erabiltzen dugula euskaraz gaztelaniaz “nacionalista” dena izendatzeko, hau da, Euskadin, gauza bera dira bai bata eta bai bestea, inolako konnotazio positibo edo negatiborik gabe.

Kasu honetan, ordea, nire ustez, konnotazioak sartu nahi izan ditu idazkiaren egileak. Badirudi, eta hau nire interpretazioa da, “nacionalista” hitzari ez diola karga ezkor handiegirik jarri nahi, bai ordea abertzale terminoari, EH-Bildurekin erabat identifikatuz. Hori egiten saiatzea, berez, nahiko errefuxagarria da.

Baina gatozen halako erabilera ustelek gure hizkuntzan izan dezaketen eraginera. ETAren indarkeriaren ondorioz batez ere, azken urteotan, gaztelaniak euskaratik hartu dituen maileguek kutsu negatiboa hartu dute, hala nola, “zulo”, “talde”, “kale borroka”, e.a. Eta Gastacak bide horri jarraitzen dio: euskarak ez du balio positibotasuna transmititzeko, euskaraz gauza negatiboak bakarrik adierazi behar dira, hizkuntza garbia gaztelania delako, purua, bateratzailea. Kazetari honen aburuz, EH-Bildu ez da oso gustuko indar politikoa, eta horiek, abertzaleak dira. Besteak, hain txarrak ez direnak, “nacionalistas” dira, EAJkoak alegia.

Horrelako ekarpenek, mundu erdaldunean, euskararen zigorraren edalontzian tantatxo bat gehiago suposatzen dute, eta mesede eskasa egiten diote hizkuntzari eta euskal hiztunei.

Ni abertzalea naiz, Gastaca jauna, EAJko abertzalea, herri askapenerako EAJ ereduan sinesten duen abertzale konbentzitua. Eta harro!

EH-Bildu eta PP jokoz kanpo

Gaur argitaratu berri dira Prospekzio Soziologikoen Kabineteak egindako inkestaren emaitzak. Oraingoan, gai nagusia gizarte politikak izan dira, herritarrek horien gainean duten iritzia, Jaurlaritzak zer egin beharko lukeen horri lotutako zenbait gairen aurrean, e.a. Ildo horretatik, nabaria da Jaurlaritzak garrantzia handia ematen diola herritarrok pentsatzen dugunari, politikak gure beharretara egokitzen joateko.

Baina bada beste puntu garrantzitsu bat, EAJk eta PSEk sinatutako akordioari buruzkoa, eta gai horretan, emaitzak erabatekoak dira, harrigarriak, baina ez emaitza beragatik, horien biribiltasunagatik baizik. Bi adibide jarriko dizkizuet, iruditan:

Herritarren %61ek postibotzat jotzen duten akordiora biltzea eskatzen diete gainerako alderdi politikoei. Mezu argia da kanpoan geratu direnentzat: denok goaz traineru berean, eta igotzen ez dena, itsasoan geratuko da traineruari bizkarra emanda.

Bokazio publikoaren krisia

Euskadi eta Espainiako egoera politikoek ez dute zerikusirik. Auzokide dugun herrialdean politikiariekiko konfiantza hutsaren parera heldu den bitartean, ez du ematen gure artean egoera hain larria denik. Hala ere, ezin uka daiteke han gertatzen denak hemen ere eragin egiten duela.

Gauzak horrela, ADECCO Fundazioak ikerketa baten emaitzak atera berri ditu, eta horietatik, ondorioztatzen da Espainiako umeek ez dutela politikari izateko interesik adierazten. Lau eta hamasei urte bitarteko adingabeen %4,4k bakarrik erantzun dute politikari izatea gustatuko litzaiekeela. Badirudi, gainera, hori lehen aldiz gertatzen dela.

Askok uste dute egoera ekonomiko latzaren arduradun nagusiak politikariak direla. Erruaren leporatze horri politikariekiko konfiantza falta gehitzen badiogu, politikarako desinteresa da emaitza.

Baina larria iruditzen zait niri premisa horietatik abiatuta emaitza hori lortzea. Politikariak baldin badira, Espainiako umeen ustez, egoera ekonomikoaren arduradun nagusiak eta politikarien jarrerak ez badituzte gustuko, zergatik ez arazoari aurpegira begiratu? Horrek ez luke gauzak aldatzeko edo hobetzeko sentimendurik piztu beharko? Oraingoek gaizki egiten baldin badute, zergatik ez dute belaunaldi berriek ardura bere gain hartzeko inolako gogorik erakusten?

Espainiako politikaren egoera larria bada, are larriagoa da atzetik datozenen interes falta nabarmen hori. Bokaziorik ez badago, noren esku geratuko da herrialde bat zuzentzeko ardura?

Politika zerbitzu publikoa da, gauzak hobetzen saiatzeko gogoan oinarrituta egon beharko lukeen bokazioa. Egoera hobetzeko bokaziorik ez bada azaleratzen, etorkizuna zalantzagarria da. Espainian gutxienez.