Tag: Eusko Jaurlaritza

Libre Dios al castellano de las atrocidades del euskera

Barkatuko didazue izenburua gaztelaniaz jartzearena, baina nik ere lehendakariak duen arreta deitzeko gaitasunari heldu nahi nintzaion.

Dagoeneko entzun edo irakurriko zenuten Patxi Lopezek euskararen gainean atzo botatako iruzkina. Bada ez bada, errepikatuko dizuet: “bortizkeriaren bukaeran […] euskarak bat egingo du behin betikoz askatasunarekin”. Hortaz, indarkeria dagoen bitartean, euskara horri lotuta egongo zaio, edo agian, hobeto esanda, horri lotuko DUTE.

Patxi Lopezek botatako astakeriaren ildotik, honakoak ere bota genitzake: “zezenketak desagertu arte, gaztelania ez da odol-jario horretaz libre egongo”; edo “frankistarik geratzen ez denean, gaztelaniak bat egingo du behin-betikoz askatasunarekin”. Kirtenkeria galantak, ez da hala?

Baina horrek guztiak badu, sinestezina badirudi ere, irakurketa larriagorik.  Patxi Lopezek honakoa zioen Euskararen Egunean (duela hilabete eta erdi) bere blogean bertan:  “Galderak eta liskarrak alde batera usteko garaia heldu dela uste dut” (“s” hizki hori ez dut nik idatzi).

Liskarrak alde batera utzi, baina oraindik gaur egun, euskara indarkeriari lotzen dio guztiona omen den lehendakari honek.

Guztiona beharko du izan, antza bere agintaritza, Irekiaren hitzetan, Qatarreraino hedatu baitu:

Gaur zuzenduta egon arren, atzo oraindik hori zeukan argitaratuta nire Irekia maiteak. Zelako begirunea dion Gobernu honek euskarari!

Garbi baino garbiago geratzen da Patxi Lopez eta bere gobernuaren ardura nagusiak zein diren:

1. Terrorismoaren eta indarkeriaren matraka ahalik eta gehien luzatzea, biktimismo horri azken tanta atera arte.

2. Publizitatea. Beste ardura batzuk dituztela saltzea, baina saltzea bakarrik, azpian ez baitago ezer.

Lehendakari honi euskara eta euskaldunok bost axola, arrazoi sinple batengatik: ardura minimorik izango balu, ez luke esaten duena esango; eta zer esaten duen ez badaki ere, arduragabekeria oraindik eta larriagoa da. Ba al da hori eztabaidatzerik?

Txapela kendu eta ibili munduan

Adarra jo nahi digute, gero eta garbiago daukat.

Blanca Urgell, EAEko Kultura sailburua, “modernoen” konplexuekin atera zaigu gaur bertan. Euskal kultura ez omen da irekia, ez omen du balio mundura zabaltzeko eta honakoa adierazi du: “Ez da zilegi Euskadi uharte kulturala izatea”

Berbok, horrela hartuta, era bikainean ulertzeko aukera daukagu. Euskadi, orain arte, kulturaren uhartea izan bada, horrek esan nahiko du kulturari balio berezia eman zaiola gure artean, munduko beste lekuetan ez bezala. Nik ez dut hor bekaturik ikusten.

Zoritxarrez, Urgellek esan nahi duena mingarria da, eta benetan atsekabeturik nago.

Baina hel diezaiogun, lehenik eta behin, testuinguruari. [Enlace roto.], eta berriztatze horrek eragile asko utzi ditu kanpoan, denak beren-beregi euskal kulturarekin zerikusia dutenak.

Urgellek, Radio Euskadin egindako adierazpenokin, zera diosku, euskaldunok oso itxiak garela, geure zilborrari bakarrik begiratzen diogula, eta nola ez, badela garaia txapela burutik kentzeko, baserritik ateratzeko eta mundura zabaltzeko.

Lotsagarria ez, IRAINGARRIA. Zer proposatzen digute Urgellek, eta luzapenez, Eusko Jaurlaritzak? Gure nortasunari uko egin behar diogula munduari so egiteko.

Badirudi gobernu honek ahaztu egiten duela mundura begiratzea ez dela nortasuna atzean uztearen sinonimo. Euskaraz egin diezaiokegu munduari, munduan euskara berezia delako, eta kanpotik barrutik baino gehiago estimatzen dutela ematen duelako.

Munduan, esaerak dioen bezala, txapela buruan ibil gaitezke, nor eta zer garen erakutsi, baina besteak ere nor eta zer diren ikasi eta ulertuz. Batak ez du bestea kentzen.

Nola zabalduko dizkiogu ateak munduari gurea dena estimatzen eta maitatzen ez badugu, gurea denaz lotsatzen diren agintariak baldin badauzkagu?

Hain modernoa den “lokaletik globalera” esaldia gogorarazi nahi nioke espazio xume honetatik sailburuari. Fermin Muguruzak, mundu osoko musikari irekia dagoen musikaria, ondo baino hobeto azaldu zuen: “euskalduna naiz, eta harro nago”.

Bueltatxo bat emanda esaldiari, sailburuari oparitu nahi diot nire egokitzapena: euskalduna naiz, eta ez naiz lotsatzen.

Lopezen Gobernu Irekia Wikileaksen aurka

Agerian geratu da beste behin ere gaur egun zein den informazioa zabaltzeko biderik azkar eta eraginkorrena. Bai, Twitter sare sozialaz ari natzaizue.

Gaur goizean bertan azken egunotan mundua astindu duen gaiarekin, Wikileaks alegia, zerikusia duen irudia hedatu da aipatu bidetik. Honatx:

Jakingo duzuenez, Wikileaksen arduradun den Assange jauna sexu eskandalu baten inplikatuta dagoela iragarri da komunikabideetan. Justiziak bere bideari jarraituko dio, eta dagokionean esango digu hori guztia zertan geratzen den, baina horrek sinesgarritasunik kentzen al dio Wikileaks berari?

Ematen du desprestigio kanpaina itzel baten zurrunbiloan sartuta gaudela, eta horrek oraindik eta gehiago goraipatzen du web orri horren lana. Badakizue, nitaz hitz egin dezatela, txarto bada ere.

Eta iskanbila horretan, Patxi Lopezen gobernuak bere harri koskortxoa jarri nahi izan du. Irudiak argi uzten duen bezalaxe, Eusko Jaurlaritzak blokeatu egin du Wikileakserako sarbidea, oraindik Assangen gaineko epaitzarik ez dagoenean.

Horretatik, bi ondorio: gobernua ez da hain open (irekia), eta posizionatu egin da iskanbilan. Zertarako sartu behar zuen saltsa honetan?

Baina bitxia da Wikileaksen URL blokeatzeko zein kategoriaren barruan sartu duten ohartaraztea: Potential Criminal Activities, Politics/Opinion. Iritzi politikoak zentsuratzen ditu Lopezen Gobernuak? Eta arestian esandakoa errepikatuz, Assangen ustezko delituek sinesgarritasunik kentzen al diete berak emandako berriei?

Hortik aurrera, nork bere ondorioak atera ditzala, nik berdin-berdin egingo dut lo gaur.

Gaztelaniaren Gaitasun Agiria. Urgellentzako ideiak

Lasai eta patxadaz idazten saiatuko naiz, barruko pozoina lar irakin gabe.

Dagoeneko, guztiok jakingo zenuten Eusko Jaurlaritzaren Kultura Sailak, D ereduan ikasi dutenei EGA homologatzeko IDEIA plazaratu duela, Urgellen hitzetan. Ez bazenekiten, hementxe irakurri eta listo.

Nire kasuan, halaxe ikusten dut gertaera-segida, euskara sustatzen duela dioen gobernuaren testuinguruan:

1. Jaitsi dira euskaltegientzako dirulaguntzak (%12), eta erruak EUDEL, udal eta Jokin Bildarratzen artean banatzen dira, haiek demonizatuz.

2. Hezkuntzako aurrekontua ere jaitsi da, baina behera doan A ereduari emandako laguntza, aldiz, igo egin da, B eta D ereduetakoa jaitsi den bitartean.

3. Kanpo-irudia zuritu beharra ikusten zuen Gobernuak aurreko puntu biei erreparatuz eta homologazioaren zunda-baloia bota dute. Eta zunda-baloia diot, hain zuzen ere ideia mailan dagoelako oraindik, proiektua ez da existitzen, ez dago idatziz, ez dago buletinean, ezta legebiltzarrean ere. Hitzen airean soilik geratu da grabaturik.

Dena dela, Urgellek proposamena aurrera eramateko asmoa baldin badu, lehenik eta behin zenbait gauza aztertzea eskatuko nioke:

– Batxilergoa D ereduan amaitzen duten ikasle guztiek EGA maila ematen al dute?

– Zer gertatzen da A ereduarekin? euskara ikasteko eskubidea zapuzten zaien ikasle horiekin alegia? Are gehiago, zergatik igo da hezkuntza eredu horretara zuzenduta dagoen aurrekontu-partida?

– Helduen alfabetatzea zer? Pertsiana jaitsiko dugu? Eta kanpotik datozenak zelan euskaldunduko ditugu? Hemen egonda euskara ikasi nahi dutenei zelan irakatsiko diegu? Dirutza ordaindu beharko dute gaztelania ikastea dohainik den bitartean?

Galdera asko, erantzun gutxi, eta ideia on gutxiago.

Baina titulitis honen guztiaren sastrakan preso, nik bi aukera proposatzen dut:

1. Titulitisarekin jarraitu eta Gaztelaniazko Gaitasun Agiria sortu. Horrela, gaztelania ere nolabaiteko mailan menperatzen dugula ziurtatu ahal izango genuke, eta ez litzateke iruzurrik suertatuko lanpostu batera heldu eta hizkuntza horretan akats barik erredaktatzeko eskatzean. Ikusiko genuke zenbatek aterako lukeen titulutxoa.

2. Tituluak kendu eta edozein lanpostu lortzeko garaian, hizkuntza frogak egin diezazkigutela, maila akreditatzeko, bai gaztelaniaz, baita euskaraz ere. Orduan ikusiko genituzke gaur egun EGA ateratzeagatik kexaka dabiltzanen oihuak eta negarrak aurreko eredura itzultzeko eskeaz, ez baita atsegina behin eta berriro azterketak egiten ibiltzea ezagutza hori ziurtatzen duen tituluaren jabe izanez gero.

Ikusiko duzuenez, gaia ez da hain erraza, baina gaur egun Gobernuan dauzkagun agintariek fribolitatea eta demagogia erabiltzea gustuko dute. Hori bai, maldan behera doaz, argi eta garbi.

Mesedez, euskararen gaiari erantzukizunez hel diezaiokeen inor al da hortik?

Lopezen kulebroia

Falcon Crest telesail famatu hura itzalpetan uzteko gaitasunik ezin zaio ukatu lehendakariari, ez jauna.

Eskandalua, traizioa, maitasuna… denetarik dauka Eusko Jaurlaritzako primusak (lehena, ez gaztelaniazko “primo“) protagonizatzen duen abenturak.

Eskandalua: dirua jai antzuetan xahutzea, kargu publiko bati onartu ezin zaion hizkera, errespetu faltak (hala nola, euskarari berari)…

Maitasuna: leku askotan irakur daiteke sozialistentzat zer nolako garrantzia duen maitasunak karguak banatzerako orduan.

Traizioa: Espainiako gobernuburu den Zapaterorena mingarriena izan daiteke, EAJrekin hitzartutako akordioa medio.

Baina kulebroiak jarraitzen du, eta traizioek garrantzia hartu dute istorioaren puntu honetan. Azkena, [Enlace roto.], orain gutxi arte Patxi Lopezen gobernuko hizkuntz politikarako sailburuorde izan dena.

Diferentziak agerian geratu dira hain zuzen ere Anjel Lertxundi idazle euskaldunari emandako Literatura Sari Nazionala dela-eta, “Eskarmentuaren Paperak” izeneko saiakeragatik.

Antza, Lopez poztu egiten zen sariagatik, euskal narratiba munduan jartzen omen zuelako Lertxundik (orain arte gertatu izan ez balitz bezala).

Etxezarretak ontzat jo du ateraldi hori kritikatzea Lopezen ezagutza zalantzan jarriz, eta ausarkeria leporatuz. Ez dakienak, nola ba izan dezake iritzia emateko besteko kopeta? Ez ahaztu Hegoaldeko euskal herritar gehienon ordezkaria dela jauntxoa.

Zirrikitu berria zabaldu du honek Lopezen irudi kolpatuan. Berarekin egon direnek ere ez badute bere lana edo ahalegina estimatzen, nola baloratu beharkoko luke orduan oposizioak lan hori ildo beretik ez bada bederen?

Kapitulu berrien zain geratzen naiz, irrikaz.

Aukeratu ipuinaren amaiera

Bazen behin bi hizkuntza ofizial zituen herria: axulartarra bata eta zerbantinoa bestea.  Herri hura gobernatzen zuten mandatariek zerbantinoa zerabilten herritarrengana zuzentzeko. Herritar asko, aldiz, axulartarrez mintzatzen ziren, nahiz eta kasu gehienetan zerbantinoa ere ulertu.

Herritarrek ez zuten ulertzen nola herriaren subiranotasunetik bertatik ateratako gobernari haiek muzin egiten zioten euren hizkuntzari.

(Ipuin honek bi amaiera posible dauka, hautatu zeurea)

1. AMAIA:

Herritarrak, azkenean, ohitu egin ziren mandatari haien diskurtsora. Arrunt egin zitzaien zerbantinoz entzutea, eta zerbantinoz hasi ziren eurak ere bai.

Emeki, axulartarra galtzen joan zen,  eta txakurren izenetan edota esamolde jakin batzuetan soilik utzi zuen bere arrastoa.

Ordutik hona, nortasuna galduta, zer ziren ere gogoratzeko gai ere ez dira axulartarrez aritzen zirenen ondorengoak.

2. AMAIA:

Egoera hura axulartarrez mintzatzen zirenentzat ez ezik, onartezina zen  ere zerbantinoa zerabilten askorentzat.

Mespretxuak kaleak berpiztu zituen. Jendea konturatu egin zen bere hizkuntzak zuen balioaz. Mandatarien bizkar ematean ezkutuko interesak ikusi zituzten, herriarentzat mesedegarri izango ez ziren interesen defentsa hain zuzen ere.

Axulartar hizkuntzak Urrezko Arorako ataria eraiki zuen urte haietan: gero eta hiztun gehiago; musika, literatura eta bestelako arteen emaria biderkatu egin zen…

Axulartarrez ez zekitenengan ere interesak gora egin zuen. Mugimendu handi hura ikustean, haren partaide izateko beharra sentitu zuten, eta hurbildu egin ziren ordura arte arrotz egiten zitzaien mundura.

Azkenean, mandatari haiek euren karguak utzi behar izan zituzten, euren interes gorenek kale eginda, eta bidea zabalik utzi zieten atzetik etorri ziren beste batzuei, herriarengandik hurbilago zeudenak.

Urrezko Arorako ataria igaro eta hizkuntz baten kontzientziak berak, herritarren arteko elkarbizitzan ere bere harri koskortxoa jarri egin zuen. Denak lagunago, denak pozago.

Eta hala izan bazan sar dadila kalabazan…

Oharra: gaur, Sabino Arana Fundazioak euskarari buruzko mahai ingurua antolatu du, Xabier Lapitz kazetaria moderatzaile. Eusko Legebiltzarrean dauden indar politiko guztien ordezkari banak egon behar zuten eztabaidan.

PP-ren ordezkariak aitzakia jarrita huts egin du (Iñaki Oyárzabal, “y” grekoz eta tildez). PSE alderdiak, aldiz, Vicente Reyes bidali behar zuen hara, baina azken horren aitzakia desagertzea izan da, tutik ere esan barik.

Kasualitatez, edo ez, gaur egun Euskal Autonomia Erkidegoko gobernua mantentzen duten bi alderdien ordezkariak falta izan dira.

Barka naza barkatu behar nauenak, baina alderdi horiek, halako jarrerekin, batez ere Gobernuko alderdiak, PSE, ez dute daukatena merezi.