Nafarroa – Page 2 – Hitzak eta Hotsak

NaBai ala NaEz. Zertan da EA?

Gaur Pello Urizarrek, Eusko Alkartasunaren presidentea, esan du bere alderdia NaBai koalizioan izango dela, NaBai ala bai. Eta pozten naiz, bihoa aurretik.

Baina jakina, adierazpenok oparitxoa zeukaten atzetik, gaur egun EAk Ezker Abertzalearekiko duen menpekotasuna agerian utziz beste behin ere. Antza, Pello Urizarrek ez du ulertzen zergatik alderdi batzuek (EAJ imajinatzen dut) boikota egiten dioten Ezker Abertzaleari koalizioan sartzeko, behintzat aukera hori aztertzeko egoera aproposean omen baikaude.

Pello Urizarrek ahazten du, baina, nor izan zen Nafarroan hitzarmen berri bat aurrera eramateko proposamena egiteko gonbidapena luzatu zuen lehena, ezkerreko paktua alegia. Ba bai! Asmatu duzue: Ezker Abertzalea. Eta nortzuei luzatu zien gonbidapena Ezker Abertzaleak? Asmatu duzue berriro ere! Alderdi politiko abertzale guztiei, EAJ izan ezik.

Mesedez, Urizar jauna, bazterkeriaz edo boikotaz hitz egitera baldin bazoaz, jantzi zaitez lehen gertatu den guztiaz. Hala ez bada, ezjakintasuna ematen duzu aditzera, eta informazioa ezagutzen baldin bazenuen baina, beste barik, ezkutatu egin baldin baduzu, oraindik eta ageriago uzten duzu EAren menpekotasuna.

Adeitasunez.

Olentzero nafarra da

Hasi da Barcina bere barcinakeriekin.

Gosaltzen irratia entzuten ari nintzela, gaileta okerreko lekutik sartu zait Iruñako (eta Nafarroako beste zenbait lekutako) urteroko matrakari aditu diodanean: Yolanda Barcinak, hemen aipatuko ez ditugun hainbat ezizen dituen Iruñako alkateak, hiriko auzo batzuetatik ateratzen diren Olentzero ospakizunak salatu ditu “por reivindicativas”, aldarrikapenak direlako alegia, lingua navarrorumez esanda.

Aldarrikapena dela??? Nola ez ba? Euskal kultura kutsua daukan ezerk Nafarroan jazarpena pairatu behar badu? Gogora diezaiogun Barcina andreari Olentzero pertsonaia mitologiko nafarra dela, eta nafar kulturaren barruan dagoela. Ez al luke ba Nafarroako eta Erresuma Zaharreko hiriburuko alkate denak kultura horren alde egin beharko?

Oraindik ikusteko hamaika dauzkagu.

Baina behintzat, gaur Deiako 4. orria irakurri ondoren, “Bogando por la Red” delakoa, Olentzerori aurten eman dioten alderdi ludikoaren berri izan dut. Antza, doaneko bideojokoa dago EGIren web orrian, EAJko gaztediaren web orrian, eta dibertigarria omen da. Probatu beharko.

Ongi etorriak irribarrea ateratzen diguten ekimenak.

Nor da euskaldun? Zer da euskaldun izatea?

Aste honetan ziztu bizia hartu du Interneten Iñaki Perurena protagonista den bideo batek. Bertan, harrijasotzaile ohiak errepaso handia ematen dio kazetariari (Bilbovisioneko Manu delakoa) hark nafarra dela esaten dionean, eta ez euskalduna. Hemen duzue bideoa:

http://www.youtube.com/watch?v=kcqYNkI3PnY

Nire ustez, oso adierazgarria da bideoa, batez ere xehetasun txiki batengatik. Perurena gehien haserretzen den momentua kazetariak “jakintsu” (sabio) deitzen dionean dator. Ordura arte, Perurenak bere euskalduntasuna azaltzen du, zergatik den euskaldun, besteok garen bezalaxe. Baina ez du ulertzen berak naturaltasunez ikusten duen zerbaiten, eta azalpen arrazoitua eman ostean, besteak “jakintsu” deitzea, Iñakik naturaltasunez hitz egiten duelako, bihotzetik ateratzen zaiona argudio historiko eta soziolinguistikoz janzten duelako, bizi den herria ezagutzen arduratu delako.

Perurena jakintsua al da ala Manu arduragabe galanta? Hortxe dago koska, hortik datorrela haserrea eratortzen dut nik.

Erdaraz (gaztelaniaz kasu honetan) hitz egitean vasco eta navarro erraz desberdin genitzake, banaketa administratiboak dakarren laguntzaz gehiago. Baina euskaraz? Nafarra eta euskalduna? Nafarra ala euskalduna? Euskaraz dakien nafarra ez al da euskalduna? Euskalduna da euskaraz dakielako soilik? Euskaraz dakien nafarra ez da euskalduna eta gaztelaniaz soilik dakien “euskotarra” (baskoa) euskalduna da? Gogora dezagun Euskaltzaindiak “euskaldun” berba gentilizio modura onartuta duela ere bai.

Garbi daukat, eta abestiak argi zioen, “guztiok gara euskaldun, guztiok anaiak gara, nahiz eta hitz ezberdinez, bat bera dugu hizkera”.

Naturaltasunez ikusiko bagenu naturala dena, bistara zein entzumenera naturalki agertzen zaiguna, hamar mila pausu aurrera emango genuke gure herrian eta gure gizartean.

Bueltaka Nafarroako hizkuntz politikarekin

Gaur bertan heldu berri zait hemen behean ikus-sufri-entzun dezakezuen bideoa:

Aurretik idatzitako postaren harira dator bideoa, eta aurretik esandakoei ezer gutxi gehi niezaieke. Adibide hotz xumeak diosku azaldu beharreko oro.

Ez da bakarrik Nafarroako administrazioak euskararekin duen sentiberatasun gabezia, ez horixe. Langileek eurek erakusten duten harridura da larriena, euskaraz hitz egitea inuiteraz hitz egitearen pareko bailitzan.

Gogora dezagun berriz ere: euskara Nafarroako Erkidegoaren berezko hizkuntza da, hala xedatzen du legeak gainera.

Seguru asko, Euskal Autonomia Erkidegoan ere halako kasuak aurki genitzake, baina hamaika pausu aurretik goaz, zorionez.

Doluminak eta animoak nafar euskaldunei.

Navarrismoaren gidaria

Migueliko Sanzen emariak ez du hondorik. Iturri agorrezina dugu berau, euskaldunon edota euskal hiztunon zoritxarrerako baina.

Nafarroako Erkidegoak duen presidenteak euskararen kontra ez duela ezer dio, baina harroputz ageri da bere gobernuak aurrera daraman hizkuntz politikarekin.

Milaka herritarrek euskararen alde manifestatzeak, antza, ez dio ezer esaten Sanz jaunari, ez dio hausnarketarako arrazoirik erakusten.

Baina adierazpenik mingarrienak, hotzenak, larrienak, pozoiz lepo daudenak hauexek dira: “euskararen gaineko ardurarik ez daukat, denbora okupatzen dit bakarrik”.

Gaztelaniaz esanda, ez dirudi hain latza (“el tema del euskera no me preocupa, me ocupa”), baina euskaraz eman eta gero agerian geratzen da hitz horiek gordetzen duten guztia, eta gorroto hitzak ongi baino hobeto laburbilduko lukeena.

Nafarrek benetan merezi/nahi al dute euren berezko hizkuntza horrela zapaltzen eta mespretxatzen duen agintaririk? Neronek ez diot zentzu handirik ikusten, eta horrelako utzikeriak salaketa ozena, garbia eta sendoa behar luke nafarren eskutik.

“Linguae vasconum, linguae navarrorum”. Aspalditik datorkigun esaera horrek gordetzen du mami oro.

Nafar euskal hiztunen eskubidea delako, euren hizkuntza ere badelako.

Euskalerria irratiaren aldeko epaitza

Nafarroako Gobernuak euskararekin duen jarrera ez da orain azaleratuko dugun gai berria, mamitsua izan arren. Agian beste baterako utziko dugu horri buruzko azterketatxo sakonagoa.

Oraingoan berria Nafarroatik datorkigu, bai, baina berri ona da. Berria egunkariak jasotzen duen titularra irakur dezakezue jarraian:

Epaitzak ez du gora jotzeko biderik uzten.

Euskalerria irratiaren kasua bitxia da benetan, eta bitxia hitza darabilt egoera batzuek merezi duten izena publikoki ez adierazteko eta irakurleon begiak ez zikintzeko. Kasua da, Nafarroako Gobernuak 1998an ere, euskaraz emititzen duen irrati hau lizentzia banaketatik kanpo utzi zuela.

Orduan, Euskalerria Irratiak auzia irabazi zuen, baina 2006an lizentzia gabe utzi zuten berriro ere, eta auzitegietarako bisita antolatu zuten bigarrenez. Eta bigarrenean ere, irabazi.

Garbi dago Miguel Sanzi euskarak destorbu egiten diola, eta “aniztasuna” eta “pluraltasuna” bezalako hitzak ahoa betetzeko bakarrik ahoskatzen dituela, EAEko bere homologoaren antzera; baina ematen du justiziarik badagoela kasu batzuetan.

Nafarrek euren “Lingua Navarrorum” den euskara entzun, hitz egin eta irakurtzeko eskubidea dute, eta Euskalerria irratiak eskubide horiek apur bat urreratzen dizkie.

Ulertzen dut zein zaila izan daitekeen euskalduna eta nafarra izatea, baina Euskal geografiako beste leku batzuetatik honako mezu hau: gogoan zaituztegu, eta zuekin gaude.

Gaurkoz amaitzeko, Zaldieroa marrazkilari nafarraren biñeta batekin amaitu nahiko nuke idazten, Nafarroako gure neba-arreben omenez.