Category: Euskadi

Nor da euskaldun? Zer da euskaldun izatea?

Aste honetan ziztu bizia hartu du Interneten Iñaki Perurena protagonista den bideo batek. Bertan, harrijasotzaile ohiak errepaso handia ematen dio kazetariari (Bilbovisioneko Manu delakoa) hark nafarra dela esaten dionean, eta ez euskalduna. Hemen duzue bideoa:

http://www.youtube.com/watch?v=kcqYNkI3PnY

Nire ustez, oso adierazgarria da bideoa, batez ere xehetasun txiki batengatik. Perurena gehien haserretzen den momentua kazetariak “jakintsu” (sabio) deitzen dionean dator. Ordura arte, Perurenak bere euskalduntasuna azaltzen du, zergatik den euskaldun, besteok garen bezalaxe. Baina ez du ulertzen berak naturaltasunez ikusten duen zerbaiten, eta azalpen arrazoitua eman ostean, besteak “jakintsu” deitzea, Iñakik naturaltasunez hitz egiten duelako, bihotzetik ateratzen zaiona argudio historiko eta soziolinguistikoz janzten duelako, bizi den herria ezagutzen arduratu delako.

Perurena jakintsua al da ala Manu arduragabe galanta?  Hortxe dago koska, hortik datorrela haserrea eratortzen dut nik.

Erdaraz (gaztelaniaz kasu honetan) hitz egitean vasco eta navarro erraz desberdin genitzake, banaketa administratiboak dakarren laguntzaz gehiago. Baina euskaraz? Nafarra eta euskalduna? Nafarra ala euskalduna? Euskaraz dakien nafarra ez al da euskalduna? Euskalduna da euskaraz dakielako soilik? Euskaraz dakien nafarra ez da euskalduna eta gaztelaniaz soilik dakien “euskotarra” (baskoa) euskalduna da? Gogora dezagun Euskaltzaindiak “euskaldun” berba gentilizio modura onartuta duela ere bai.

Garbi daukat, eta abestiak argi zioen, “guztiok gara euskaldun, guztiok anaiak gara, nahiz eta hitz ezberdinez, bat bera dugu hizkera”.

Naturaltasunez ikusiko bagenu naturala dena, bistara zein entzumenera naturalki agertzen zaiguna, hamar mila pausu aurrera emango genuke gure herrian eta gure gizartean.

Gernikako Estatutuaren azken astelehena

Hori da gaur ospatzen duguna, ezta? Sekulako merkatua antolatzen da Gernikako herrian Estatutua omentzeko.  Mmmm… ala ez?

Argi eta handi ikusten da nori "esker" dugun Estatutua horren osasuntsu gaur egun

Patxi Lopezen gobernua heldu zenetik, mendeak pasa direla ematen du, gaurkoari dagokion bezalako erabakiekin txunditu gaitu, urriaren 25a, Euskadiren Eguna bihurtu eta jaieguna eman alegia. Hori guztia, 1979ko urriaren 25ean onartu zelako Gernikako Estatutua.

Jaieguna ez da datorren urtera arte indarrean sartuko… Katxis!!! Zer pena!  Hala ere, inork eskatzen al zuen? Gizartea larri zebilen Estatutuak ez zeukalako behar bezalako ospakizunik? Baina, jakina, sozialista hauek gizarteak zeuzkan benetako arazoei aurre egitera zetozen. Estatutuaren jaia bezalako arazo larri eta errealak.

31 urte pasa dira eta Estatutuak ez du inolako garapenik izan; 31 urte pasa dira eta Estautua betetzen joan ahal izateko Espainiako Gobernuak beharrizan edo interesen bat izan behar zuen, bestela Lege Organiko bat ez betetzeak ez zuen horrenbesteko garrantziarik, pasa gintezkeen hori gabe, ez? 31 urte igaro dira eta gaur egun euskal herritar diren askok ez dute sekula Estatutua bozkatu, ez dira lege horren partaide, eta agian, ez dute berezko bezala sentitzen.

Estatutuan idatzita dagoena betetzen joatea poztekoa da, bai ala bai, baina horrek ez du esan nahi aurrera egin behar ez dugunik. Gaur egungo Euskadi eta orain dela 31 urtekoa ez dira berdinak, aldaketak izan dira, eta seguru nago gizarteak beste ezer eskatzen duela, politikarien eta eragileen ahalegina barne.

Orduan bai, orduan izango genuke zerbait ospatzeko arrazoirik. Baina, errealitatea errealitate, nik gaur, Gernikako azken astelehena ospatzen den egunean (hortxe bai jai eta giro apartak), Estatutuaren azkena ospatzea ere espero dut.

Topa!

Lopezen kulebroia

Falcon Crest telesail famatu hura itzalpetan uzteko gaitasunik ezin zaio ukatu lehendakariari, ez jauna.

Eskandalua, traizioa, maitasuna… denetarik dauka Eusko Jaurlaritzako primusak (lehena, ez gaztelaniazko “primo“) protagonizatzen duen abenturak.

Eskandalua: dirua jai antzuetan xahutzea, kargu publiko bati onartu ezin zaion hizkera, errespetu faltak (hala nola, euskarari berari)…

Maitasuna: leku askotan irakur daiteke sozialistentzat zer nolako garrantzia duen maitasunak karguak banatzerako orduan.

Traizioa: Espainiako gobernuburu den Zapaterorena mingarriena izan daiteke, EAJrekin hitzartutako akordioa medio.

Baina kulebroiak jarraitzen du, eta traizioek garrantzia hartu dute istorioaren puntu honetan. Azkena, [Enlace roto.], orain gutxi arte Patxi Lopezen gobernuko hizkuntz politikarako sailburuorde izan dena.

Diferentziak agerian geratu dira hain zuzen ere Anjel Lertxundi idazle euskaldunari emandako Literatura Sari Nazionala dela-eta, “Eskarmentuaren Paperak” izeneko saiakeragatik.

Antza, Lopez poztu egiten zen sariagatik, euskal narratiba munduan jartzen omen zuelako Lertxundik (orain arte gertatu izan ez balitz bezala).

Etxezarretak ontzat jo du ateraldi hori kritikatzea Lopezen ezagutza zalantzan jarriz, eta ausarkeria leporatuz. Ez dakienak, nola ba izan dezake iritzia emateko besteko kopeta? Ez ahaztu Hegoaldeko euskal herritar gehienon ordezkaria dela jauntxoa.

Zirrikitu berria zabaldu du honek Lopezen irudi kolpatuan. Berarekin egon direnek ere ez badute bere lana edo ahalegina estimatzen, nola baloratu beharkoko luke orduan oposizioak lan hori ildo beretik ez bada bederen?

Kapitulu berrien zain geratzen naiz, irrikaz.

Aukeratu ipuinaren amaiera

Bazen behin bi hizkuntza ofizial zituen herria: axulartarra bata eta zerbantinoa bestea.  Herri hura gobernatzen zuten mandatariek zerbantinoa zerabilten herritarrengana zuzentzeko. Herritar asko, aldiz, axulartarrez mintzatzen ziren, nahiz eta kasu gehienetan zerbantinoa ere ulertu.

Herritarrek ez zuten ulertzen nola herriaren subiranotasunetik bertatik ateratako gobernari haiek muzin egiten zioten euren hizkuntzari.

(Ipuin honek bi amaiera posible dauka, hautatu zeurea)

1. AMAIA:

Herritarrak, azkenean, ohitu egin ziren mandatari haien diskurtsora. Arrunt egin zitzaien zerbantinoz entzutea, eta zerbantinoz hasi ziren eurak ere bai.

Emeki, axulartarra galtzen joan zen,  eta txakurren izenetan edota esamolde jakin batzuetan soilik utzi zuen bere arrastoa.

Ordutik hona, nortasuna galduta, zer ziren ere gogoratzeko gai ere ez dira axulartarrez aritzen zirenen ondorengoak.

2. AMAIA:

Egoera hura axulartarrez mintzatzen zirenentzat ez ezik, onartezina zen  ere zerbantinoa zerabilten askorentzat.

Mespretxuak kaleak berpiztu zituen. Jendea konturatu egin zen bere hizkuntzak zuen balioaz. Mandatarien bizkar ematean ezkutuko interesak ikusi zituzten, herriarentzat mesedegarri izango ez ziren interesen defentsa hain zuzen ere.

Axulartar hizkuntzak Urrezko Arorako ataria eraiki zuen urte haietan: gero eta hiztun gehiago; musika, literatura eta bestelako arteen emaria biderkatu egin zen…

Axulartarrez ez zekitenengan ere interesak gora egin zuen. Mugimendu handi hura ikustean, haren partaide izateko beharra sentitu zuten, eta hurbildu egin ziren ordura arte arrotz egiten zitzaien mundura.

Azkenean, mandatari haiek euren karguak utzi behar izan zituzten, euren interes gorenek kale eginda, eta bidea zabalik utzi zieten atzetik etorri ziren beste batzuei, herriarengandik hurbilago zeudenak.

Urrezko Arorako ataria igaro eta hizkuntz baten kontzientziak berak, herritarren arteko elkarbizitzan ere bere harri koskortxoa jarri egin zuen. Denak lagunago, denak pozago.

Eta hala izan bazan sar dadila kalabazan…

Oharra: gaur, Sabino Arana Fundazioak euskarari buruzko mahai ingurua antolatu du, Xabier Lapitz kazetaria moderatzaile. Eusko Legebiltzarrean dauden indar politiko guztien ordezkari banak egon behar zuten eztabaidan.

PP-ren ordezkariak aitzakia jarrita huts egin du (Iñaki Oyárzabal, “y” grekoz eta tildez). PSE alderdiak, aldiz, Vicente Reyes bidali behar zuen hara, baina azken horren aitzakia desagertzea izan da, tutik ere esan barik.

Kasualitatez, edo ez, gaur egun Euskal Autonomia Erkidegoko gobernua mantentzen duten bi alderdien ordezkariak falta izan dira.

Barka naza barkatu behar nauenak, baina alderdi horiek, halako jarrerekin, batez ere Gobernuko alderdiak, PSE, ez dute daukatena merezi.

Joan ala ez joan. “To go or not to go”

Guztion eskubide zibil eta politikoen aldeko larunbateko manifestazioak sentsazio isuria utzi du atzean. Hautsak harrotu egin dira, eta EAJ kritiken epizentroan geratu.

Joan ala ez joan? Hori da galdera. Ba argi dagoena zera da, joan aurretik zenbait gauza hartu behar izango direla aintzat aurrerantzean:

1. Fede ona rara avis omen da.

2. Adostutako paperak, batzuetan, haizeak eramaten ditu.

3. Erdian egoteak zaplaztekoak ezker-eskuinetik jasotzea dakar.

4. Ezker abertzaleak egindako hausnarketa sakonak ez du esperoko eragina izan euren zaleengan.

5. Errespetua ez da bakar batzuei zor zaien zerbait bakarrik, alde bietakoa behar du.

6. Manifestazioa deitzea erraza da, baina lelo handien atzean dauden xehetasunek ez dute protagonismorik hartzen, eta argi geratu den bezalaxe, askotan, xehetasun horiek dira protagonista.

Ondo goaz, bai jauna, bai andrea.

The Amazing Lopezman

superlopezMarvel argitaletxeko superheroia bailitzan, gure Patxik komiki eta film berrietako protagonista izateko hainbat ezaugarri betetzen ditu. Errepasa ditzagun banaka batzuk:

1.  Superheroi onenek bezalaxe, nortasun bikoitza dauka. Bruce Wayne eta Batman, Clark Kent eta Superman, Peter Parker eta Spiderman… Horien guztien maila berean, Patxi Lopez eta Gezurterobero: lehendakari ingeniaria, lehendakari ikasle aplikatua, lehendakaria eta bere nortasun birtuala (bera al da blog, Facebook, Twitter eta tramankulu horien atzetik dagoen gizakia?).

2. Errealitatea bere moldera itxuraldatzeko gaitasuna. Adibidez, liderra inoiz ez izanda, edo behintzat, lidergorik inoiz erakutsi ez duela, lidergoari buruzko hitzaldi batzuetan parte hartuz.

3. Hegan egiten du Patxi Lopezek, edo burua ilargian dauka askotan bederen.

4. Baina garrantzitsuena, ubikuotasunaren dohaina, aldi berean leku bakarrean baino gehiagotan egoteko ahalmena alegia. Hori frogatzen duen irudia duzue behean. Atzo bertan, bere Twitter kontuan, segundoetako diferentziarekin, lehendakaria bi toki desberdinetan zegoela iragartzen zen: Orozkon eta Lidergoaren Forumean (Bilboko Deustuko Unibertsitatean).

AMAZING PATXI

Hollywoodrako gidoia idatzi behar izango banu ez lidakete txakur txikerrik emango seguru asko, baina askoz ere pozago eta lasaiago ikusiko nituzke Lopezmanen abenturak eta balentriak telebistan eta ez, gaur egun gertatzen zaigun bezala, Ajuria Eneko besaulkian eserita dagoela jakinda.