Irekia!! Barkatu, mesedez

Bai, barkamena eskatu behar diot Irekiari post hau idatzi baino lehen. Askotan dut hizpide Eusko Jaurlaritzaren Gobernu Irekia egitasmoa, baina jo! Horrenbeste material eskaintzen didate, eta ez dago modurik. Gutxienez, gauzak behar den modura egiteko interesik txikiena erakutsiko balute…

Ai! Zein gaizki sentitzen naizen, ez ditut Irekiako langile gizajoak mindu nahi, baina begira gaurkoan zerekin topo egin dudan (sakatu irudian iturria bistaratu nahi baduzue):

Horra! Eta ez da gure Olentzero. Tristea benetan blog honetan beste batzuetan salatu ditugun arrazoiengatik.

Alde batetik, hor duzuen hori euskarazko bertsioa da. Ez, ez duzue zertan berriro ikusi, ondo antzeman diozue, gaztelania hutsean dago, hori bai, “itzultze prozesuan” (sic). Nekatzen hasia nago euskaldunok jasan behar dugun zama hori errefuxatzen. Euskaldunok ez dugu ezer pintatzen, ez gaituzte kontuan hartzen, eta azkenak izan behar dugu informazioa gure hizkuntzan jasotzen. Eta hori guztia, erakunde publiko batek baimenduta.

Eta bestetik, garbi geratzen da ostera ere Eusko Jaurlaritzak zertarako erabiltzen duen “Gobernu Irekia”: autobonbo eta propagandarako. Lotsagarri.

Bertan ez da azaltzen Patxi Lopezek zein egitasmo duen buruan, bere kudeaketa zertan den, edo zein izan diren hartutako azken erabakiak, ez. Esteka horretan oposizioa egiten zaio nori eta oposizioari berari. Zoratzekoa!

Erabiltzen diren hitzek ere asmo garbi bat erakusten dute: “ofensiva del PNV” (euskarazkorik ez daukagu). Kalifikatzen dute alderdi baten jokabide eta jardunbidea, ez dute objektibotasunez informatzen.

Lotsagarria eta penagarria da gobernuaren tresnak horretarako erabiltzea, baina nik ondorio itxaropentsua ateratzen dut: Lopez ez da gai, eta ez Hizkuntz Eskakizuna gainditu ez duelako, ez. Ez da gai horrela, orokorrean, eta besteen beharra dauka bere irudia zuritzeko.

Poztekoa da gobernuaren lana estimatzen ari ez garenontzat, baina arduratzekoa da herritar guztientzat. Noren (nortzuen) eskuetan gaude?

Lopezen Gobernu Irekia Wikileaksen aurka

Agerian geratu da beste behin ere gaur egun zein den informazioa zabaltzeko biderik azkar eta eraginkorrena. Bai, Twitter sare sozialaz ari natzaizue.

Gaur goizean bertan azken egunotan mundua astindu duen gaiarekin, Wikileaks alegia, zerikusia duen irudia hedatu da aipatu bidetik. Honatx:

Jakingo duzuenez, Wikileaksen arduradun den Assange jauna sexu eskandalu baten inplikatuta dagoela iragarri da komunikabideetan. Justiziak bere bideari jarraituko dio, eta dagokionean esango digu hori guztia zertan geratzen den, baina horrek sinesgarritasunik kentzen al dio Wikileaks berari?

Ematen du desprestigio kanpaina itzel baten zurrunbiloan sartuta gaudela, eta horrek oraindik eta gehiago goraipatzen du web orri horren lana. Badakizue, nitaz hitz egin dezatela, txarto bada ere.

Eta iskanbila horretan, Patxi Lopezen gobernuak bere harri koskortxoa jarri nahi izan du. Irudiak argi uzten duen bezalaxe, Eusko Jaurlaritzak blokeatu egin du Wikileakserako sarbidea, oraindik Assangen gaineko epaitzarik ez dagoenean.

Horretatik, bi ondorio: gobernua ez da hain open (irekia), eta posizionatu egin da iskanbilan. Zertarako sartu behar zuen saltsa honetan?

Baina bitxia da Wikileaksen URL blokeatzeko zein kategoriaren barruan sartu duten ohartaraztea: Potential Criminal Activities, Politics/Opinion. Iritzi politikoak zentsuratzen ditu Lopezen Gobernuak? Eta arestian esandakoa errepikatuz, Assangen ustezko delituek sinesgarritasunik kentzen al diete berak emandako berriei?

Hortik aurrera, nork bere ondorioak atera ditzala, nik berdin-berdin egingo dut lo gaur.

Euskararen Nazioarteko Egunean triste nago

Zin dagizuet gaurko idatzi nahi nuen testuaren tonua arras ezberdina izatekotan zegoela. Baina idazten ari nintzena ezabatu eta salaketa bat egiteko beharra sartu zait, erraiak oraindik sutan ditudala. 

Bada, Euskararen Egun “zoriontsu” honetan, Patxi Lopezek zerbait idatzi du bere blogean (ez dut esteka jarriko, oso erraz aurkitzen baita Googlen). Idatzitako sarrerak hurrengo izenburua dauka: “Esto es el Mar”, euskararekin zerikusirik ez duena, jakina.

Detailetxo horrek, jakina, iskanbila piztu du sare sozialetan, eta halakoaren antzeko iruzkinak izan dira:

Gerora, lehendakariak “Euskararen Eguna” izenekoa sartu du blogean. Bi sarrera egun bakarrean. Sare sozialen zurrunbiloaren eraginez izan ote da?

Dena dela, bigarren sarrera horrek, hasiera bateko ustekabeko poza itzali egin dit irakurri ahala.

Konpromiso instituzionala aipatzen du Lopezek, baina ez du inolako neurririk aipatzen euskarari bultzada emateko, euskara sustatzeko alegia. Hitzak dira, eta hori baino ez. Euskararen Eguna den honetan, zertxobait gehiago espero genuen batzuk, zehaztasuna, konpromiso hori zertan datzan.

“Zorionez, gaur, XXI mende honetan, indar-berrituta ikusten dugu euskara, osasuntsu”. Esaldia Lopezena da, hitzez hitzekoa, gaurko idazkitik ateratakoa. Zer nolako errealitate paraleloan bizi da gure lehendakaria? Egoera osasuntsua? Horren aurrean, Euzko Gaztedik gaur bere web orrian eskegi duen adierazpena irakurtzea gomendatuko nioke Lopezi “osasuntsu” hitza hain arinki erabili baino lehen. Nire ustez, bete-betean eman dio EAJren gaztediak.

Beste alde batetik, Miren Agur Meaberen hitzok gogora ekarriz “lingua navarrorum” aipatzen du lehendakariak. Ildo horretatik, bere homologoa den Miguel Sanzekin hitz egitea gomendatuko nioke, bere ikuspegia adieraz diezaion.

Besterik gabe, triste nago. Euskararen Nazioarteko Egunean Lopezek argi utzi digu beste behin ere zein den gure hizkuntzarekiko duen jarrera. Tamalez, jakina.

Euskal Selekzioa eta inguruko koldarrak

Irakurri dut atzo Gara egunkariak argitaratu zuen Euskal Herriko Futbolarien prentsa oharra. Bihoa aurretik barruak astindu dizkidala testuak, emozionatu eta guzti egin naiz apur bat, eta nire buruari zera esan diot, ostia! Aurrera doaz, pausuak ematen ari dira, gure selekzioa nahi dute eta prest daude edozertarako.

Betidanik behar izan ditugu halako eragileak gure herrian aberrigintzarako, eta gizartean ospea eta entzutea dutenek inork baino gehiago eragin dezakete.

Baina lehen sintoma horien berotasuna epeltzen joan denean, gauzak beste modu batera ikusi ditut eta beste zenbait xehetasun ekarri dut gogora:

1. Egoera eskizofreniko hau guztia ez zen kolore batzuengatik hasi, izen baten lehiagatik hasi zen: Euskal Herria, Euskadi, Euskal Selekzioa… pitokeria galanta. Badakigu zer eta nor garen, eta abestiak dioen bezala: zuri, gorri eta berde gure koloreak, defenda ditzagun mundu guztian.

2. Ofizialtasunerako urrats sendorik ez ematea leporatzen diete jokalariek Euskal Federazioari. Gogora dezagun saltsa honetan, behintzat beste federazio bat badagoela tartean: Nafarroakoa. Eta Iparralderi dagokionez, pentsatzen dut Akitanian Federazioa ere egongo dela. Erantzukizuna zergatik da bakarrik Federazio batena?

3. Jokalarien papera. Ofizialtasuna lortu nahi dutela diote, jokalariak askatasunez erabaki ahal izatea zein selekziorekin jokatzen duen. Baina giroa nahasteaz aparte eta prentsa oharrak ateratzeaz gain, zer egin dute jokalariek? Euskal Herria horrenbeste maite duten horietakoren batek uko egin al dio Espainiarekin (edo Frantziarekin) jokatzeari? Hori ereduarekin lan egitea litzateke.

4. Euskal Herriko Futbolariak talde horrek zeintzuk ordezkatzen ditu? Guztiak? Euskal Herriko jokalarien %100? Noren izenean hitz egiten dute? Hori ere ez zaigu batere garbi geratu.

5. Jokalariek banaka hitz egiten dutenean, euren klubetako prentsaurrekoetan, ez dira hain garbiak, ez dute ofizialtasunez hitz egiten, ez dituzte pausu sendoak aipatzen eta honako hitzok bakarrik darabiltzate: futbolaren jaia, partida polita, giroa, jokatu nahi… Hitz hutsak, inolako konpromisorik adierazten ez dutenak.

Hortaz, bai, futbolariak ados omen daude Euskal Selekzioaren ofizialtasuna erdiesteko helmugarekin, baina Euskal Herriko Futbolariak izenak ematen dien anonimotasunpean ezkutatzen zaizkigu.

6. Eta bukatzeko, prentsa oharra Gara egunkarira bakarrik bidali zuten jokalariek. Hori bai pluraltasun ariketa bikaina, Euskal Herrian beste komunikabiderik ez balego bezala. Horrela helarazi nahi dizkiete euren iritziak euskal gizarteari?

Gainera, hor tartean ESAIT ere ibili zaigu bazterrak nahasten, ez dakit zeren bozeramaile, partidarik ez zela egongo, euren esku bakarrik balego bezala. Horretarako bakarrik bada ere, sentimendu baten monopolioa nahi dutenei ahoa itxi diete jokalariek bederen.

Tira, inuxente-inuxente, oraindik espero dut, nozibait, saltsa honetan guztian denek aurpegia ematea eta benetako irtenbideen bila hastea. Herri honen gehiengoak Euskal Selekzioa ikusi nahi baitu lehia garbian nazioartean, badelako garaia.

Zure burua ezagutu: Gabonetako testa

1. Nor da abenduaren 24ko gauean etxeetan sartzen den gizon potoloa ikatza eta opariak banatzeko?

a) Olentzero, jakina.

b) Santa Klaus, miraquepreguntar…

c) Gure etxean paperik gabeko etorkinak sartzen dira bakarrik baimenik gabe.

2. Zein apaingarri erabiltzen duzu zure etxea atontzeko?

a) Eguzkilorea jartzen dut beti etxeko atean.

b) Zuhaitza, bolatxo gorriak, Santaklausa, Belena, eta txinatarren dendetan eros daitekeen edozein pitokeria.

c) Apaingarriak? Francoren erretratuari txanotxo gorria janzten diogu, eta nahiko da.

3. Zein da zure Gabon Kantarik gustukoena?

a) “Hator, Hator” eta “Oi Bethleem” artean zalantzan nago.

b) “Noche de Paz” edo “Holly Night”, bertsio originalean.

c)  “La Marimorena”, Lola Floresek kantatua, ahal bada.

4. Gabonetan inspiratuta dauden filmen artean, zein hautatuko zenuke?

a) ETBren aspaldiko “Olentzaro” film labur musikala, Gontzal Mendibilek kantatzen zuen hura.

b) “El Grinch”. Jim Carrey agertzen zen horretan, ezta?

c) Orain ez dut gogoratzen, baina seguru nago Pajaresek eta Estesok baten bat egin zutela.

5. Gabonei buruz irakurri duzun liburu edo pasarterik onena?

a) Kixmiren jaiotza, dudipez

b) “Cuento de Navidad”, Charles Dickensena.

c) “La Biblia”. AlabadoseaelSeñor.

6. Zer dira zuretzat Erregeak?

a) Espainol galantak.

b) Opari gehiago ekartzen dizkidaten pertsonaia maitakorrak.

c) Hirugarren Errepublikatik salbu uzten gaituztenak.

7. Zelan ospatzen duzu abenduaren 31?

a) Mendira igotzen naiz, normalean Gorbeiara.

b) Egun osoa ematen dut gaueko afaria prestatzen, eta gero xanpaina edaten dut. Baina ez gehiegi, lar tontotzen nau-eta.

c) Normaltasuna ekarri duen lehendakariaren hitzaldia jarriko dut, eta gero Erregearena ikusiko dut berriro, urtero grabatzen dut.

8. Zer opari eskatu duzu Gabonetarako?

a) Gabriel Arestiren antologia.

b) Bakea munduan, eta bueno… iPad bat. Hori garestiegia bada, Lady Gagaren diskarekin poz-pozik geratuko naiz.

c) Barbie Legionaria.

9. Zer edaten duzu Gabonetako afari, bazkari eta bestelako otorduetan?

a) TxakoliNa eta patxarana.

b) Xanpaina edo cava, dena delakoa, Freixenet hori.

c) Jerezeko ardoa, eta batzuetan gazpatxoa, kalefakzioa topera jartzen dugulako eta freskagarritxo bat hartzeko.

10. Zer da Gabonetan faltan botatzen duzuna?

a) Durangoko Azoka urtarrilaren 6 arte luzatzea.

b) Elurra, umeek atez ate Gabon kantak abestea… pelikuletan ikusten dudana.

c) Libertinaje gehiegi dago, duela 50 urte ez zen hori gertatzen.

EMAITZAK:

A erantzun gehiago: zure alboan Perurena espainol hutsa da. Garbi-garbi gordetzen dituzu euskal tradizioak, eta  Aita Barandiaranen lana hedatu eta perfekzionatzeko jaioa zara. Eztulak ere euskaraz ateratzen zaizkizu.

B erantzun gehiago: zu definitzeko badago ingelesezko hitz bat, doi-doia, “happy“. Telebista da zure gida, eta telebistako amerikanoak zure eredu. Modari jarraitzen diozu, edo ustezko modari, eta poz-pozik zabiltza hodei artean.

C erantzun gehiago: ai amatxo! Franco hil zenetik depresioan zaude. Biblia irakurtzen duzu gauero hildakoak berpizteko pasarteren baten bila. Fatxa galanta zara, burutik oinetara, eta Espainiaren kutsurik ez duen ezer erraietatik gorroto duzu. Zure baitan Gabonetako izpiritua bilatzea alferrik da.

OHARRA 1: ez baduzu umorez eta irribarrez irakurri sarrera hau, ez utzi iruzkinik, ez baita inor haserretzeko idatzi.

OHARRA 2: zure burua aurreko hiru kategorietariko baten islatuta ikusi baduzu… azkar! idatzi zerbait! Topiko baten alegoria zara.

Gaztelaniaren Gaitasun Agiria. Urgellentzako ideiak

Lasai eta patxadaz idazten saiatuko naiz, barruko pozoina lar irakin gabe.

Dagoeneko, guztiok jakingo zenuten Eusko Jaurlaritzaren Kultura Sailak, D ereduan ikasi dutenei EGA homologatzeko IDEIA plazaratu duela, Urgellen hitzetan. Ez bazenekiten, hementxe irakurri eta listo.

Nire kasuan, halaxe ikusten dut gertaera-segida, euskara sustatzen duela dioen gobernuaren testuinguruan:

1. Jaitsi dira euskaltegientzako dirulaguntzak (%12), eta erruak EUDEL, udal eta Jokin Bildarratzen artean banatzen dira, haiek demonizatuz.

2. Hezkuntzako aurrekontua ere jaitsi da, baina behera doan A ereduari emandako laguntza, aldiz, igo egin da, B eta D ereduetakoa jaitsi den bitartean.

3. Kanpo-irudia zuritu beharra ikusten zuen Gobernuak aurreko puntu biei erreparatuz eta homologazioaren zunda-baloia bota dute. Eta zunda-baloia diot, hain zuzen ere ideia mailan dagoelako oraindik, proiektua ez da existitzen, ez dago idatziz, ez dago buletinean, ezta legebiltzarrean ere. Hitzen airean soilik geratu da grabaturik.

Dena dela, Urgellek proposamena aurrera eramateko asmoa baldin badu, lehenik eta behin zenbait gauza aztertzea eskatuko nioke:

– Batxilergoa D ereduan amaitzen duten ikasle guztiek EGA maila ematen al dute?

– Zer gertatzen da A ereduarekin? euskara ikasteko eskubidea zapuzten zaien ikasle horiekin alegia? Are gehiago, zergatik igo da hezkuntza eredu horretara zuzenduta dagoen aurrekontu-partida?

– Helduen alfabetatzea zer? Pertsiana jaitsiko dugu? Eta kanpotik datozenak zelan euskaldunduko ditugu? Hemen egonda euskara ikasi nahi dutenei zelan irakatsiko diegu? Dirutza ordaindu beharko dute gaztelania ikastea dohainik den bitartean?

Galdera asko, erantzun gutxi, eta ideia on gutxiago.

Baina titulitis honen guztiaren sastrakan preso, nik bi aukera proposatzen dut:

1. Titulitisarekin jarraitu eta Gaztelaniazko Gaitasun Agiria sortu. Horrela, gaztelania ere nolabaiteko mailan menperatzen dugula ziurtatu ahal izango genuke, eta ez litzateke iruzurrik suertatuko lanpostu batera heldu eta hizkuntza horretan akats barik erredaktatzeko eskatzean. Ikusiko genuke zenbatek aterako lukeen titulutxoa.

2. Tituluak kendu eta edozein lanpostu lortzeko garaian, hizkuntza frogak egin diezazkigutela, maila akreditatzeko, bai gaztelaniaz, baita euskaraz ere. Orduan ikusiko genituzke gaur egun EGA ateratzeagatik kexaka dabiltzanen oihuak eta negarrak aurreko eredura itzultzeko eskeaz, ez baita atsegina behin eta berriro azterketak egiten ibiltzea ezagutza hori ziurtatzen duen tituluaren jabe izanez gero.

Ikusiko duzuenez, gaia ez da hain erraza, baina gaur egun Gobernuan dauzkagun agintariek fribolitatea eta demagogia erabiltzea gustuko dute. Hori bai, maldan behera doaz, argi eta garbi.

Mesedez, euskararen gaiari erantzukizunez hel diezaiokeen inor al da hortik?