Eusko Jaurlaritza – Page 2 – Hitzak eta Hotsak

Euskararen “aldeko” kutresaltxitxerismoa

Bueno, bueno, bueno, bueno… Zelako burrunba sortu duten Leizaola Elkargoak egindako bideoek (sakatu hemen ikusteko).

Ez dakit merezi duen bideotan zer ikus daitekeen azaltzea, ikusi eta listo, nik gehiago jo nahi dut sakonean dagoen planteamendura. Suposatzen da bideo horiek euskararen erabilera sustatzeko eginda daudela, euskaraz bizi daitekeela erakusteko.

Benetan, helburua hori bazen, ez dakit nola demontre iritsi diren halako zerbait egin behar zutela ondorioztatzera. Ez naiz komunikabide batzuek leporatu dieten sexismoarekin sartuko, gai horretako muga oso fina izan baitaiteke; hori bai, mugan zaudela antzematen baduzu, zer beharrizan daukazu arriskatzeko? Baina tira.

Nire benetako kezka gehiago da bideoak berak ematen duen itxura. Badakit, kasu askotan, gauzei “made in at home” edo kasero itxura hori emateak xarma berezia ematen diola egindakoari, berezitasun puntu bat. Baina Leizaola Elkargoak egindako bideo hauen kasuan, hori ere mugara eraman dute: soinua ez da batere ona, eta are okerrago, euskararen naturaltasunik ez da inondik inora agertzen. Ondorioz, bideoa ikustean, hain behartuta dauden pertsonen hizketaldiak entzutean, auzo lotsa sentitzea automatikoa da, kutresaltxitxerismoa. Muturra okerturik ikusi ditut bi bideoen zazpi minutuak, nire bizitzako estoizismo ariketarik latzenetarikoa.

Ez dakit kanpaina nork ordaindu duen, antza Eusko Jaurlaritzak eman du diru partidarik handiena honetarako, eta badakit autonomia duen erakunde batek zer egingo duen aurretiaz kontrolatzea oso zaila dela, baina nire herriko erakundeen logoak bideo horien amaieran ikusteak ere… uf! Atzeraka eman dit.

Nik gomendio bat luzatuko nieke Leizaola Elkargokoei (teknologia berrietan interesik badute euren web orria berriztatzeaz aparte): mesedez, hurrengo baterako ondo pensatu; mesede egingo al dio honek euskarari? Bere helburua betetzeko aukerarik al du?

Eurek beraiek ikusi badituzte bideo hauek, badakite zeintzuk diren galdera horientzako erantzunak.

(Azken orduko ed.: YOUTUBEN JARRI DEN “EUSKALTEGI BITXIA” BIDEOA SARETIK KENTZEA ESKATZEN DU BIZKAIKO FORU ALDUNDIAK)

Oscañídetza

Gaur egun Eusko Jaurlaritzan daudenen helburua ez da herri hau aurrera ateratzea, helburua da Euskadi Espainiarekin mimetizatzea. Euskal identitatea murriztu, ez ezabatu, eta museo baten beira-arasan sartu zer ginen guztiek gogora dezaten. Baina zer garen eta zer izango garen… horrek beste noranzko bat dauka: Madril.

Euskara ez da arazo, dio Bengoak, Osasun sailburua, arazoa da euskara ezartzeko hartu izan den abiadura. Ño! Mendeetan egon izan da euskara zanpatuta, eta orain abiadura da arazo. Akaso ez ote gara motelegi ibili? Nola izan daiteke euskal gizartearen ordezkari euskaldunon hizkuntza defendatzen ez duena, eta are gehiago, hizkuntza hori zapaldu egiten duena?

[Enlace roto.] euskara bazterrean utzi da, hutsaren hurrengoa da agian Euskadiko zerbitzu publikorik inportanteena den horretan. Jakina, orain Espainia osoko profesionalek lan egin ahal izango dute, eta kalitatea igoko da. Zertarako lehentasuna eman bertokoak diren profesional onei?

Nik proposamen batzuk dauzkat Bengoa jaunarentzat:

1. Gaztelaniaren derrigortasuna ere ezabatzea. Horrela oraindik eta profesional hobeak lortuko ditugu, mundu osokoak. Inportanteena da mediku onak edukitzea, eta ez hizkuntza.

2. Euskaraz bakarrik mintzo diren ume txiki eta agure-atsoekin akabatzea. Buruko minak baino ez dituzte ematen, arazoa eurak dira, ez euskara. Gaztelaniaz ere jakingo balute, askoz ere integratuago egongo lirateke.

3. Osakidetzari izena aldatzea, baskofonoegia baita. Euskara ez da arazo, baina gauzak argi utzi behar dira. Espainiako profesionalak batzea bada helburu, Oscañídetza da izenik egokiena. Argi eta garbi uzten dugu Euskadikoak garela hain propioa den gure “tz” horrekin, baina era berean, mundura Espainiara zabalik gaudela erakutsiko dugu.

Horiexek proposamenak sailburuarentzat. Hori bai, iradokizunekin batera, erregu bat: behingoz, ALDE EGIN! !

Zorionak, Isabel Celáa

Ba bai, trikimailurik gabe, ez dago tranparik. Zorionak eman nahi dizkiot Eusko Jaurlaritzaren Hezkuntza sailburuari.

Atzo iragarri egin zuen 2013rako hezkuntza sistemako hizkuntza ereduak desagertu egingo direla modelo hirueledunari bidea uzteko (zoritxarrez, EiTBren web orrian ez dut berria euskaraz aurkitu).

Erabaki horrek aintzatespena merezi duela uste dut, eta legezkoa da hala onartzea. Euskararen biziberritzean, hizkuntza ereduak oztopo izan dira azken urteotan. Hasiera baten, trantsizioan, zentzurik izan zezaketen, hain zuzen ere horregatik, trantsizio fase baten geundelako herri honetan. Baina gaur egun, guraso gehienek D eredua (euskarazkoa) aukeratzen dutela ikusita, posible da eredu bakarra ezartzea behingoz.

Belaunaldi berriek euskara ikastea da hizkuntzaren etorkizunerako oinarrietako bat. Ofiziala da, gaztelania den bezalaxe, eta ez dago aitzakiarik gazte edo ume bati bere euskara ikasteko eskubidea ukatzeko. Elkarbizitzarako, eta hizkuntza komunitateen berdintasuna ere bermatzeko, ezinbesteko pausua da.

Euskara eta gaztelaniarekin batera, ingelesa ere irakatsiko zaie (ikastola gehienetan gaur egun egiten ari direna), eta horrek tresna bikaina suposatzen du egunen baten lan-merkatura jauzia ematerako orduan.

Oraindik, dena dela, ikusi beharra dago eredu berri hau zelan egikaritzen den, zenbat ordu eskainiko zaizkion hizkuntza bakoitzari, eta benetan, zelako eraginkortasuna izango duen hizkuntzen irakaskuntzan. Baina lehen urratsa emanda dago.

Hala ere, Gobernu talde honi euskaldunon hizkuntzarekin dituen kontraesan batzuk atzean uztea geratzen zaio oraindik ere, hala nola, Osakidetzan euskarari eman zaion ostikoa, edo forman geratzen diren beste zenbait gai: Jaurlaritzaren bozeramaile den Idoia Mendiak Twitter kontua zein hizkuntzatan erabiltzen duen (%98 gaztelaniaz, %2 ingelesez, %0 euskaraz), hizkuntzaren kalitatea hainbat kasutan (Osakidetzaren web orria, Irekia…), e.a.

Eta azkenik, ahaztu ezin dugun beste kontu garrantzitsu bat: Euskal Herrian hirugarren hizkuntza bat dago, frantsesa. Iparraldea eta Hegoaldea hurbiltzeko, aintzat hartzekoa da ea bide horretan ere erabakirik hartu nahi dugun.

Dena dela, arazoak arazo, eta proposamenak proposamen, esandakoa, zorionak eredu bakarrerako behin betiko urratsa ematearren.

“Multiusos” Pastor, isilik hobeto

Jose Antonio “multiusos” Pastorrek (legebiltzarkidea, PSEren bozeramailea, Bizkaiko sozialisten idazkari nagusia, Bizkaiko batzar nagusietako ahalduna, Bizkaiko Ahaldun Nagusia izateko hautagaia…) nire onetik ateratzen nau, bai. Gaurkoan euskara eta EAJren jarrerari buruzko [Enlace roto.] azaldu zaigu, El País egunkarian hain zuzen ere. Hainbeste erantzukizunekin, harrigarria iruditzen zait euskarari buruzko artikulua idazteko astirik ere ateratzea. Dena dela, hortxe dago, sarean, eta iruzkinik edo hausnarketarik ere merezi du, mamia (eta mamua) baitauka.

PSEk egin duen euskararen defentsa aldarrikatzen du, baina subjektu pasibo gisa azken baten: antza, PSE gakoa izan da aurretik ez delako EAJren hizkuntz politiken kontra jarri. Baina PSEk zer egin du euskararen alde? Bihoa zerrenda txiki-txiki bat:

1. Lehendakaria erdalduna da.

2. Ahaldun Nagusi izateko hautagaiak erdaldunak dira.

3. Nafarroan ez du UPNren kontra egin hizkuntz politikan.

4. PSEren ezein eskuorri, web orri, blog eta abarri erreparatzen badiegu, %90 gaztelania hutsez direla antzeman dezakegu, eta euskaraz dagoen apurrean, akats galantak bereiz daitezke.

5. Euskadiko Gazteriaren Kontseiluak legebiltzarrean bere txostena euskaraz aurkeztu zuenean, bazterkeria egiten ari zirela salatu zuen PSEko legebiltzarkide den Aitor Casado “gazteak”.

6. Instituzionalak diren agerraldi edo komunikabideetan ere, euskara bazterrean geratzen ez bada, eskandaluzkoa da gure hizkuntza nola erabiltzen den.

Eta zerrenda amaigabea da, baina idazkia osorik irakurtzea estimatuko nizuekenez, ez dut gehiago luzatuko.

Laburbilduz, oso ondorio garbia ateratzen dut nik Pastorren artikulua irakurri eta gero: EAJri euskara lehia politikorako erabiltzea leporatu nahi omen dio idazkiarekin, baina azkenean, euskara bera sartzen du saltsa horretan, eta euskararen defentsa egitea, garbia eta agerikoa, PSEren hizkuntz politika salatuz, erdaldunen kontra egitea da. Hortaz, Pastorrek ez du pluraltasunaren edo euskararen defentsarik egiten, ezta gutxiagorik ere, mezua gardena da: “utz gaitzazue erdaldunok bakean, euskaldun madarikatuok!”.

Lehendakariak espiatu nahi zaitu

Tira, ez zuzenean, jakina, ez du kamera bat zure bainugelan jarriko, baina nolabait, ikuskatu egin nahi du Interneten esaten dena.

Hala ikus daiteke behintzat atzoko Euskal Herriko Agintaritzaren Aldizkariari erreparatzen badiogu: lehendakaritzak zerbitzu bat kontratatu nahi du Internet eta gizarte sareetan entzute aktiboa eta etengabeko aholkularitza jasotzeko. Hau da, Interneten esaten dena kontrolatu nahi du, eta horren aurrean nola erantzun behar duen jakiteko aholkularitza eskatzen du ere bai.

Baina beste bi detaile “txiki” ere ezin dira aipatu gabe geratu. Alde batetik, 100.000 euroko aurrekontua dauka kontratazio honek, eta bestetik, martxoaren 29an bukatzen da proiektuak aurkezteko epea (astebete).

Beraz, nire ustez, detailetxo horiek nahiko garbi uzten dute Jaurlaritzarentzat ez gaudela krisian zenbait gauzatarako: jaiak antolatzeko, mokaduak banatzeko, sariak emateko edota herritarrek Interneten esaten dutena espiatzeko. Gainera, astebeteko epea emanda, honi kirats apur bat dario: ez ote da aldez aurretik enpresa hori aukeratuta egongo?

Baina, beste galdera bat datorkit burura: zertarako ireki zuen IREKIA (“Open Governement) Jaurlaritzak? Ez al zen hori herritarrak informatu eta herritarrekin harremanetan jartzeko bidea?

Edonola ere, dirua nonbaitetik xahutzen ari dira, eta lehendakariak gizarteak zer esaten duen jakin nahi badu, eta horri jaramon egin, dimisioa aurkez dezala eta hauteskundeak aurreratu.

Irekiak euskara berria irakatsi nahi digu

Herri honetan euskara gutxiesten duen erakunderik bada, Eusko Jaurlaritza dugu adibiderik garbienetarikoa. Batez ere, www.irekia.euskadi.net web orriari erreparatzen badiogu, Eusko Jaurlaritzaren komunikaziorako tresna hain zuzen ere.

Gaurkoan, honako berri honekin topo egin dut, urtarrilaren 26koa:

Alegia, lehendakariaren hitzak “se han sacado de lugar” edo gaztelaniazko antzeko zerbait esan nahi zuen titularrak. Testuingurua ahaztuta baloratu izan direla, hain zuzen ere.

Argi dago Irekian ez dela euskaraz erredaktatzen, baina zelan demontre egiten dira itzulpenak? Google Translator erabiliz?

Gutxi ez balitz, bertan idatzitakoak gehiagorako ematen du:

– “herria gutxien behar dituena grebak dira”

– “Lehendakariak Madrilen egon da gaur”

– “Lehendakariak komunikabideei sindikatuek burutuko duten grebari buruz azalari die, greba kritikatu du Lehendakariaren ustez, herriak ez du grebarik behar” (esaldia formolean gordetzeko modukoa da)

– “pasaden astelehenean euskara eta biolentziaren desagerpen arteko erlaziaren deklarazioek sortu zituzten polemikari buruz hitz egin du”

– “akordioak eta konpreomizuak”

– “gaur egungo klima ez da grebakoa eta biharkoak aurrekoetan bezala jarraioen gutxi izango du”

– “boluntateak eta ideiak”

Hori guztia lau paragrafotan bakarrik. Marka bikaina!

Irekiaren asmoa euskaraz zelan idatzi behar ez den irakastea baldin bada, gutxienez jar dezala sede pedagogiko hori bere hasierako orrian, guztiok garbi izan dezagun.

Eta EGA titulua oparitu nahi du Gobernu honek? Gero eta argiago daukat zergatik.

Hementxe doakizue testua osorik, bada ez bada, zuzentzea bururatzen zaien (kontu hartu, bide batez, tagak gaztelaniaz bakarrik daudela):