Katalunia – Hitzak eta Hotsak

Espainiaren demokrazia-iruzurra

García Margallok, Espainiako kanpo ministroa, “España promete no interferir en Escocia” izeneko artikuluan zera esan du, laburbilduz, ez dutela muturra Erresuma Batuko gaietan sartuko; Eskozian kontsulta legal bat egiten bada, eurek errespetatuko omen dute. Hitzez-hitz, zalantzarik gera ez dadin, hizkuntza zerbantinoan honelaxe adierazten zuen ministro jaunak: “Si Escocia se independiza de acuerdo con los procedimientos legales e institucionales, pedirá su adhesión (a la UE). Si ese proceso ha sido realmente legal, esa petición puede ser considerada. Si no, entonces no”.

Hausnarketa sakonik egiten ezean, tranpan jaus gintezke eta esan, zer ondo! Zenbat aldatu diren hauek! Kanpo ministroak, orain, onartu egiten du independentziarako prozesurik egon daitekeela, eta babes zuzena ematen ez dion arren, Espainiako Gobernuak emaitza errespetatuko duela dio.

Baina non dago iruzurra orduan? Tranpa da ministroak ez dituela adierazpen horiek baldintza demokratikoetan oinarritzen, baldintza legaletan baizik. Hau da, prozesu hauek errespetatuko omen dituzte legalak diren bitartean (eta “omen” jartzen dut behin eta berriro Erresuma Batuaz ari garelako, baina beste herrialde bat izango balitz…).

Gizarteen borondate demokratikoaren gainetik, legea jartzen du berriro García Margallo jaunak. Hortaz, Espainian, autodeterminazioa onartzen ez den bitartean, edo alde biko akordiorik ez dagoen bitartean, kontsultek legez kanpokoak izaten jarraituko dute.

Oso ondo daki Inperioko gobernuak zer esan duen. Espainian ez dute legea aldatzeko asmorik, eta beraz, besteek egin dezatela nahi dutena, baina eurek oso ondo zainduko dute Estatuaren (“nazioaren”) batasuna legearen eta legeak ahalbidetzen dituen baliabide guztien bitartez.

Ez da ezer aldatu. Berdinetan gaude.

Sortu, EAJren kopia merke hori

1. “Kataluniarrek eta euskaldunek amets berbera dute, baina ezin da ukatu herri bien errealitatea desberdina denik, eta batean ematen diren urratsak ezin direla bestean mimetikoki eman”.

2. “Hori egitea (pausu berberak ematea) akats larria litzateke”.

3. Kataluniako herritarrek bere bidetik joan behar dute, eta euskal herritarrek beretik”.

4. “Adostasun zabala lortu behar da Euskal Herrian erabakitzeko eskubidearen inguruan, gatazkari irtenbide integrala emateko”. (Erabakitzeko eskubidea dio, ez independentzia).

Zer uste duzue? Esaldi horiek Iñigo Urkullu, Andoni Ortuzar, Itxaso Atutxa, Joseba Egibar edo EAJko beste burukideren batenak direla? Ba ezin erratuago egon. Esaldi horiek [Enlace roto.], Sortuko (Ezker Abertzalearen alderdia) bozermaileak.

Argitzapen gehiagoren beharrik ez badago ere, zerbait esan beharra dago. Zelako kaparrada eman duten EAJk behin eta berriro errepikatzen zuelako Katalunia eta Euskadi ez direla berdin. Eta klaro! Horregatik espainolak, traidoreak, koldarrak eta ez dakit zer gehiago ginen. Eta orain? Orain zer dira eurak? Zentzudunak? Bai, ezta?

Bitartean, jarrera erasokor hori mantendu egiten dute Jaurlaritza, Aldundi eta udalerrietako arruekontuetan. EAJk aurkezten duen guztia txarto dago, baina Garitanok ez du beste erremediorik izan eta eskua luzatu behar izan dio Markel Olanori, Gipuzkoak aurrekontuak izan ditzan EAJk izan duen jarrera garbi eta zintzoagatik.

Espainolez! Ni mersedes, ni hostias

Zer txarrak eta gaiztoak diren katalanak, euren hizkuntzez errotulatzen ez duten merkatariei isuna jartzen baitiete. Gainera, ez da hala. Aurretik hartutako konpromisoarekin betetzen ez dutenei, diru-laguntza kentzen omen diete. Baina tira, txikikeriak.

Zer txarrak eta gaiztoak garen euskaldunok, behar den moduko lehendakari bat etorri behar izan zaigula (Patxi Lopez alegia) euskal merkataritzaren gainean zegoen Damoclesen ezpataren mehatxua behin betiko uxatzeko. Hemengo merkatariei ez zaie isunik jarriko euskara mespretxatzeagatik, zelan ba? Gainera, merkatari handiei exijitzen zitzaien, Kortingles, Sara, Kalefur eta antzekoei… Horiek onak dira, horiek enplegua sortzen dute, eta euskara jarri behar al da baldintza bezala espainolez bakarrik mintzo direnek lan egin ez dezaten? Zer intoleranteak diren euskaldunak…

Ba bueno, badirudi espainiar estatuan ez direla erdipurdiko kontuekin edo epelkerietan ibiltzen, eta espainola defendatu behar bada, isun kolpeka defendatuko dute eurek, hain zuzen ere Euskadin eta Katalunian kritikatzen duten gisara. Irakurri berri hau: [Enlace roto.].

Baina betiko istorioa da, Euskadin balio ez duenak balio du Espainiako leku askotan, eta ez du inork txintik ere esango: autobus gidariei ingelesa exijitzea oposaketa ateratzeko Kanariar irletan, Valentzian kartelak valentzieraz jartzea bakarrik, Erkidego berean valentziera “inposatzea” eskoletan, e.a.

Euskadin euskaraz mintzo garenok, aldiz, matraka barneratuta daukagu zoritxarrez: en castellano, por favor. Eta askori, mesedez eskatzea ere kostatzen zaie.

Francoren jarrerak hizkuntzen kontra

Uuuuuuf!! Gaiak eta gaiak daude aste honetan idazteko, eta zin dagizuet denbora izan ahala horietaz solastuko naizela.

Baina gaurkoan, Girona futbol taldeko entrenatzailearen, Raul Agné, bideo bat erakutsi nahi dizuet. Bideoan, Aragoin Huescaren aurka jokatu eta gero, katalanez egiten diote galdera bat. Bera, normaltasun osoz, katalanez hasten da erantzuten, baina hango kazetariak arbuiaka hasten dira.

Entrenatzailea minduta sentitzen da, oso nabarmen, eta prentsaurrekoa bukatutzat ematen du. Hemen daukazue:

Hori da batzuen jarrera Espainian norbaitek bere hizkuntza erabiltzen duenean, eta batez ere, hizkuntza hori gaztelaniaren menpeko ikusten dutelako gertatzen da. Baina Agné bezalako pertsonekin, aurrera pausuak ematen ditugu, halako jarrerak indarrez salatuta geratzen baitira, guztion erakusgarri.

Horrekin nahikoa ez balitz, telebistan ikus daitezkeen hamaika realityen arteko baten, lehiakide galiziar batek honakoa dio: “galegoz hitz egiten duen mutil batek, dena galtzen du”. Xarma edo erakargarritasuna galtzen dituela ulertzen da. Ikusi bideoa:

Franco hil zenetik urteak pasatu dira, baina jarrera batzuk hartu behar izan ditugu herentzian, eta ez dira galtzen.

Jainkoak hala nahi duelako? (erlijioa vs. politika)

Kataluniako kanpaina hasi da eta Zapaterori, behingoagatik, zentzuz beteriko hitzak entzun dizkiot: “Aita Santuak nahi dituen legeak egin behar al ditugu? Espainiarrek nahi dituzten legeak egin beharko ditugu, ezta?”. Ez da literala, baina gaztelaniazko hitzez hitzekoa erraz aurkituko duzue sarean.

Egia da, erlijioak ezin du herri baten politika baldintzatu, Erdi Aroa aspaldi daukagu iragan. Estatuek politika eta erlijioa banatzea ezinbesteko dute aurrera jarraitu ahal izateko, arrazoi sinple batengatik: gizartea plurala da, eta fede anitzekoak egongo dira, ez fededunak, eta fedea bere modura bizi dituztenak ere bai.

Are gehiago, fedea eta politika nahastea muturrera eramanez gero, Estatu Batuetan iaz John Simkus errepublikarrak esandakoak esatera eraman ditzake politikariak: “Gizakiak ez du Lurrarekin amaituko, ez da uholderik egongo, Jainkoak hala zin egin baitzion Noeri, eta horiek dira Jainkoaren hitz hutsezinak”. Legebiltzarrean berotze efektua eztabaidatzen ari zirela bota zituen Simkusek berbok. Diskurtsoa Genesiko pasarte batzuekin jantzi zuen gainera. Hemen duzue bideoa:

http://www.youtube.com/watch?v=iW5WHkT45Vs

Erlijioa, bada, sinesten dutenenentzat, eta politika guztion gizartea eraikitzeko.

Zinema katalanez. Zinema euskaraz?

Kataluniako legebiltzarrak, atzo bertan, lurraldeko zinemetan proiektatzen diren filmen %50ek behintzat katalanera itzulita egon behar dutela onartu zuen [Enlace roto.].

5137583 117 aldeko boto eta 17 kontra. Posible litzateke halako emaitzarik Euskal Autonomia Erkidegoko Legebiltzarrean? Zer esanik ez Nafarroakoan.

Lehenik eta behin, egia da Kataluniako errealitate soziolinguistikoa eta Euskal Herrikoa ez direla bateragarriak. Baina egia hori onartuta, zein oztopo eduki beharko genuke euskararen presentzia gure eguneroko bizitzan pixkanaka areagotzeko?

Orain arte, oso film gutxi ikusi ahal izan dugu euskaraz gure zinemetan, gehienak euskaraz eginda zeudelako; gainerakoak, umeentzako marrazki bizidunak zirelako.

Lehendakari berriaren hitzik gustukoena hona ekarrita, ez dut uste egoera hori oso “normala” denik. Helduok ere gustuko dugu zinema, eta noizean behin, gure artean bertsio originalak ikustea ohikoa ez denez, bakar batzuk behintzat gure hizkuntzan, ofiziala den hizkuntzan, gozatzea eskertuko genuke.

Aurreko gobernuarekin, zinema aretoek laguntzak jasotzen zituzten euskarazko filmak jartzeagatik. Gaur egun, Lopezkraziarekin, aro berri freskoekin, ezta hori ere.

Espazio asko ditu oraindik euskarak irabazteko, baina administrazioak horren alde egiten ez badu, jai daukagu. Euskarak bide bakarra dauka bizirauteko eta, berriz ere, hizkuntza “normala” izateko: aro berrietara egokitu eta aisialdian txertatu, gure egunerokotasunean, konplexu barik, etenik gabe, aurrera beti.

Katalunia eredu daukagu hizkuntzari dagozkion esparru askotan, alderdi politikoen batasunetik hasita. PSC eta PSE zergatik dira hain desberdin?

Patxi Lopezi eta bere gobernukide zein laguntxoei: gogoratu Natxo de Felipek (euskaldun-berria bera) hain gozo kantatzen zuen bertsoa, “euskara dela euskaldun egiten gaituena”.