Jaurlaritza – Hitzak eta Hotsak

Berria egunkariaren diru-laguntzak

%14 murriztu Eusko Jaurlaritzak Berria egunkariaren diru-laguntza, bere irismena dela-eta. Erantzun moduan, sinadura bilketa abiarazi dute berripaperatik, herritarren babesa bilatu nahian, Jaurlaritzak atzera egin dezan.

Berria egunkariak behar duen herri babes bakarra da egunkaria erosten dutenena. Horretarako, erosle kopurua handitu behar du. Eta zergatik ez du, bada, erosle edo irakurle gehiago? Euskaraz dagoelako soilik?

Aspaldi utzi zion Berriak euskaldunon egunkaria izateari, eta askok, aspaldi galdu genion konfiantza. Hori da irabazi behar dutena: konfiantza.

Ez diezadatela sal, euskaraz jantzita, beste zerbaiten zerbitzurako sortutako panfletorik, gutxi asko lagunduko baitio horrek gure hizkuntzari. Eta bai, pena bat da euskaldun guztiontzako egunkaririk ez izatea, ezta proiektuan ere.

Esan behar nuen.

Eguneraketa: sare sozialetan irakur daitezkeen kritika zakarrentzat, iritzi ezberdinik onartzen ez duten horiei, agian, komeni zaie Eusko Jaurlaritzak atera duen oharra irakurtzea, baina benetan irakurtzea eta hasunartzea, behean kopiatu dudan hori. Nire ustez, azpimarratzekoa da, alde batetik, Jaurlaritzak 1.300.000 euroko laguntza ematea komunikabide bati, eta bestetik, Berriak berak bere aurrekontua murriztu duela (bai, murrizketak, o!) Jaurlaritzaren diru-laguntza baino askoz gainetik. Zergatik batzuek erruak bilatzen dituzte beti kanpoan?

JAURLARITZAREN ERANTZUNA:

“EUSKO JAURLARITZA DA BERRIAREN BABESLE NAGUSIA

1.301.963 euroko laguntza eman dio Jaurlaritzak Berriari 2014an. Babes bikain hau euskararen erabilera prentsan bultzatzearen alde egiten duten lanarengatik ematen da, eta horretarako babesa ematen jarraituko du Jaurlaritzak.

Eusko Jaurlaritzaren helburu nagusia da euskararen erabilera sustatzea. Honetarako bideratzen ditugu urtez urte diru laguntza ezberdinen deialdiak. Euskararen erabilera sustatzeko, Jaurlaritzak euskarazko hedabideak ere bultzatzen ditu urtez urte. Eta ez neurri txikian gainera. Izan ere, 4.875.000 euro jarri ditu aurten honetarako.

Esparru hau lehentasunezkoa da guretzat, aurrekontuetan ikusten denez. Izan ere, 2012tik diru laguntza honen kopuru osoak ez du inolako jaitsierarik izan, nahiz eta diru sarrera publikoak gutxitu egin diren eta, ondorioz, beste zenbait deialdi programek doiketa izan duten. Hedabideen deialdiak 0 beherapen izan du. Jaurlaritzak euskarazko hedabideak babestearen alde egiten duen apustu irmoaren lekuko.

Eusko Jaurlaritzak, guztira, 122 hedabide diruz lagundu ditu aurten: gehien gehienak idatzizko hedabideak dira, eta horien ondoan daude internetekoak, irratiak eta telebistak. Diruz lagundutako idatzizko hedabideak guztira 66 dira, eta hauetatik 45ek iaz baino diru-laguntza handiagoa jasoko dute. Hedabide guztien erdia baino gehiago da iaz baino diru laguntza handiagoa jasoko duena. Eta diru laguntza jasoko dutenetatik 12 hedabide, 2014an sortuak dira. Hau da, berriak dira.

Diru laguntza hauek ematerakoan irizpide aldaketa bat egon da aurten. Orain artean ez bezala, hedabidearen eraginkortasunari eman zaio garrantzia bereziki. Euskararen erabilera jarri dugu dirulaguntzaren erdigunean, hedabideen kontsumoa alegia. Eta zer da hau? Alde batetik, hedabideak duen zabalkundea hartu da kontutan. Bestetik, hedabide horren jardun esparruan dauden kontsumitzaile potentzialak ere aintzat hartu dira. Bi datu hauek erkatuz, baloratu da nagusiki hedabide baten eraginkortasuna. Bere esparruan zenbat eta jende gehiagorengana heldu orduan eta diru laguntza handiagoa jasoko du. Euskararen erabilera sustatzea dugu helburu, eta hedabideen artean ere gauza bera: hedabideen kontsumoa sustatu nahi du Jaurlaritzak. Horregatik, euskarazko hedabideentzako diru-laguntzak ematerakoan irakurlea (edo irrati entzulea edo telebistako ikusentzulea) jartzen ditugu erdigunean, produktua jarri beharrean. Euskarazko prentsa irakurria izatea da Jaurlaritzaren helburua. Horregatik, zenbat eta irakurle gehiago, orduan eta babes ekonomiko handiagoa eman nahi du Jaurlaritzak. Euskararen erabilera helburu. Irakurlea helburu.

Irizpide hau aplikatuz, Berriak 1.301.963 jasoko ditu aurten. Esan behar da, ez dugula ezagutzen inon ere tamaina honetako diru laguntza jasotzen duen beste hedabiderik.

Kontutan hartu behar da ere, Berriaren aurrekontua 484.977 eurotan jaitsi dela aurten. Hala ere, Jaurlaritzaren diru laguntza ez da kopuru berean jaitsi (208.217 euro gutxiago). Berriak berak gutxitu duen aurrekontua baino gutxiago gutxitu da dirulaguntza. Hedabide honek, bestalde, 2013an 2012an baino 60.930 euro gehiago jaso zituen.

Diru laguntza hau ematen duen (1.301.963) erakunde bat ez dago inolaz ere Berriaren kontra. Ezta beste inoren kontra ere. Euskararen erabilera eraginkortasunez sustatzearen alde dago Jaurlaritza. Are gehiago, diru hau emanda, Eusko Jaurlaritzak Berriaren babesle nagusi izaten jarraitzen du. Eta Jaurlaritzak diru hau helburu batengatik bakarrik ematen du: euskararen erabileraren alde egiteko. Ahalik eta eraginkorrenak izan nahi dugu euskararen erabilera sustatzen laguntzerakoan, hedabideen kasuan euskarazko komunikazioa eta euskarazko hedabideak kontsumitzerakoan, alegia. Irakurleen onarpena eta hedabideen kontsumoa dira saritu nahi ditugunak, erabileraren mesedean.

Tokiko hedabideak dira aurtengo diru-laguntzetan gehikuntzarik handienak izan dituzten hedabideak. Arrazoia da euskal irakurle gehienengana iristen direla, eta Jaurlaritzak euskarazko hedabideen kontsumoa piztu nahi du. Leku askotan tokiko informazioa da euskarak gaur egun duen erabilera-gune garrantzizkoa, eta hori babestu eta sustatu behar dela uste dugu.

Euskal hedabide ezberdinen aurrekontuaren %18,72 diru laguntzen bidez finantzatzen du Eusko Jaurlaritzak. Berriaren kasuan, ordea, aurrekontu osoaren %21,38 ordaintzen da. Beraz, bistan denez, Berriak diskriminazio positiboa jasotzen du.

Eraginkortasuna areagotzea da diru-laguntza politikaren helburua. Horri buruz, eta dirulaguntzetarako irizpideak hedabideen kontsumo benetakoari lotzeaz asko eta luze hitz egin da Jaurlaritzaren eta Hekimenen artean. Eta bide hori jorratzen jarraitzea da Jaurlaritzaren helburua. Denak dira beharrezko euskararen erabilera areagotzeko, Berria eta beste 121 euskarazko hedabide edo komunikazio-produktuak. Helburu horretarako eraginkor diren neurrian, Jaurlaritzaren babesa izaten jarraituko dute guztiek: beharbeharrezkoak baitira euskarazko hedabideak, behar-beharrezkoa euskarazko ehundik gora hedabideek betetzen duten funtzioa, behar-beharrezkoa hedabide horiek gero eta kontsumitzaile gehiago irabaztea, behar-beharrezkoa guztion arteko elkarlana, betiere euskararen erabilera areagotzea helburu”.

Guztiontzako komunikabide euskaldunak

Atzo, Argia aldizkariari atxikituta dauden blogetariko baten, esaldi hau irakurri nuen: “Eusko Jaurlaritzak aurrekontu osoaren (10.215 milioi euro) %0,047 (4,87 milioi euro) inbertituko du euskarazko hedabideetan (EITBren 121,8 milioiak aparte)”.

Benetan, zur eta lur geratu nintzen. EiTBrena, behartuta bezala edo, jartzen zuen blogariak. Zelan esan liteke Jaurlaritzak 4,87 milioi ematen dituela euskarazo komunikabideetarako bereak propio, DENONAK, direnak kontu horretan sartu barik, horiek hutsaren hurrengoa izango bailiran?: Euskadi Irratia, Gaztea, ETB1, ETB3… Eta hori, oraindik Jaurlaritzaren beste komunikatzeko bide edo tresna batzuk aintzat hartu gabe, hala nola, Irekia, Euskadi.net, sare sozialetako profilak…

Oso garbi daukat euskara bultzatu egin behar dugula, euskarari lagundu egin behar zaiola erakunde publikoetatik eta lagundu egin behar diogula kontsumitzaileok, merkatu pribatuan ez baita baldintza berberetan lehiatzen euskaraz produzitzen duena. Horregatik, zerbait egin beharko litzateke, adibidez, Harkaitz Canoren “Twist” liburuak, bereziki luzea ez dena, 26€ balio ez dezan.

Baina komunikabide pribatu batek zer egin behar ote du? Ba, lehenik eta behin, bere izaeraz kontziente izan, pribatua dela alegia. Ondo dago laguntza publikoa eskatzea, baina hasteko, administrazio publikoek bere kaxa ateratzen dituzten, guztionak diren eta ele bietan doazen komunikabideak gutxiestea ez zait oso jokabide garbia iruditzen. Eta agian, komunikabide pribatu horiek beste galdera batzuk bota beharko lituzkete airera, eurek beraiek erantzuteko modukoak: euskaldun guztion komunikabide gara? Guztiok eroso irakurtzeko moduko aldizkari edo egunkaria gara? Gure ildo editoriala euskara da bakarrik, euskal kultura eta euskaldunok oro har? Ez al dugu menpekotasun politikorik?

Ez dut esan nahi ildo editorialik eduki ezin dutenik, jakina, baina guztiok ordaindutako komunikabide euskaldun publikoak ditugula nahita ahaztea ez da fin geratzen argudioa tesi jakin batzuetara moldatu ahal izateko.

Jende gehiagok gure komunikabidea irakurtzea nahi badugu, horrek esan nahiko du jende gutxik irakurtzen digula, edo ez zaigula irakurle nahiko dugula iruditzen, eta agian, soluzioa guk geuk eman dezakegu, barrutik, kanpora begiratzen hasi baino lehen.

EH-Bildu eta PP jokoz kanpo

Gaur argitaratu berri dira Prospekzio Soziologikoen Kabineteak egindako inkestaren emaitzak. Oraingoan, gai nagusia gizarte politikak izan dira, herritarrek horien gainean duten iritzia, Jaurlaritzak zer egin beharko lukeen horri lotutako zenbait gairen aurrean, e.a. Ildo horretatik, nabaria da Jaurlaritzak garrantzia handia ematen diola herritarrok pentsatzen dugunari, politikak gure beharretara egokitzen joateko.

Baina bada beste puntu garrantzitsu bat, EAJk eta PSEk sinatutako akordioari buruzkoa, eta gai horretan, emaitzak erabatekoak dira, harrigarriak, baina ez emaitza beragatik, horien biribiltasunagatik baizik. Bi adibide jarriko dizkizuet, iruditan:

Herritarren %61ek postibotzat jotzen duten akordiora biltzea eskatzen diete gainerako alderdi politikoei. Mezu argia da kanpoan geratu direnentzat: denok goaz traineru berean, eta igotzen ez dena, itsasoan geratuko da traineruari bizkarra emanda.

“Gara” egunkariaren profesionaltasuna

Bai, badakit, egunkari bakoitzak bere ildo editoriala dauka, eta Garak berea. Baina horrek albisteak profesionaltasun apur batekin erabiltzearekin talka egin behar al du ezinbestean?

Egunkari horrek, alde batetik Iñigo Urkullu lehendakariak Espainiako erregearekin izan zuen bileraren berri ematen du, eta bestetik, Josu Erkoreka Jaurlaritzako bozeramailearen adierazpenak aipatzen ditu, EAEko eskumenak erruz defendatuko dituela Gobernuak alegia. Tira, egia esan, “alde batetik eta bestetik” esatea ez dakit oso egokia den kasu honetarako, bi berri horiek testu bakarrean batzen baititu Gara egunkariak, baten argazkia eta bestearen titularra kontrajarriz.

Zelako barreak botako zituzten erredakzioan, tartetxo ona igaroko zuten seguru, baina hori kazetaritza profesionaltasunez tratatzea baldin bada blog hau ingelesez idatzita dago.

Ez dakit, baina bada ez bada, ahaztuta badaukate edo, nik beste argazki hau gogorarazi nahiko nieke Garako erredaktoreei:

Errekondo, Amaiurren hautetsia kongresuan, Espainiako erregearekin

PSEren matraka eskas eta hutsala

Harriduraz begiratzen diet aurrekanpaina honetan sozialistek darabiltzaten argudioei, nire ustez nahiko argudio eskasak baitira, erantzun erraza dutenak.

Argudioetariko bat da EAJren eskutik eskuina helduko dela Euskadira, jeltzaleek PPrekin akordioa egingo dutela aurreratu nahian. Baina aurpegi galanta eta lotsa falta nabarmena behar dira kontu horrekin ateratzeko, PP eta PSEren arteko akordioa oraindik hain fresko daukagunean gure oroimenean. PPren eskutik heldu zen Lopez Ajuria Eneara, eta Lopezen eskutik sartu zen Eskuina Euskadira. Ez dago beste irakurketarik.

Beste alde batetik, Lopez eta Urkulluren arteko buruz burukako eztabaidarekin tematu dira, eta sinestarazi nahi diote gizarteari Urkulluk ez duela Lopezekin eztabaidatu nahi Koskojalesko lehendakariaren beldur omen delako. Urkullu Lopezen beldur izatea madari heldua bezala jausten den argudioa da, baina beste hainbat arrazoi daude argudio edo matraka horren aurka egiteko:

Kanpaina urrian hasten da, eta orduantxe hasten dira hauteskunde-eztabaidak.
Beste hautagai batzuk daude, eta horiek ere eztabaidan egon behar dute. Euskadi ez da Espainia, eta gizartearen aniztasunak bere isla izan behar du hauteskundeetan, eta bertan izaten diren eztabaidetan.
Lopez lehendakaria da, bai, baina bere garaian ez zituen hauteskundeak irabazi, bigarren indarra da PSE Legebiltzarrean; eta gaur egun, inkesten arabera, PSEk ez dauka aukerarik ezta bigarren indar izateko ere. Lopezek galdu du gizartearen aurrean sinesgarri agertzeko aukera azken lau urteotan zehar, eta orain Urkulluren itzala behar badu entzute pixka bat lortzeko, ez da jeltzalearen arazoa, berea baizik.
Azkenik, Lopezi ez diot entzun Urkullurekin eztabaida euskaraz egiteko proposamenik. 2010ean, lehendakariari Twitter bidez egin zioten elkarrizketa baten, legealdi honen amaieran eztabaidaren baten [Enlace roto.] parte hartzeko konpromisoa hartu zuen. Non geratu dira hitz horiek? Hondoratuta, beste hamaika konpromiso eta agindu bezala. Lotsagarria.

Aurrekanpaina zikina eramaten ari da aurrera PSE. Bere estiloa da, baina beharrak bultzatuta, barruan duten munstroa ageriago uzten dute. Horren harira, nire Twitter kontuan (@UgaitzZb) askotan errepikatzen dudana esango dut hemen berriro, post honekin, eta kanpaina bukaeraraino, PSEz esan behar dudan guztia esanda utzi nahi dudalako:

Jose Antonio Pastorren politika egiteko modua guztiz baztergarria iruditzen zait, errefuxatu egiten dut edozein kargu publiko Jose Antonio Pastorren estiloarekin aritzea Interneten, edo orokorrean, bizitzaren edozein arlotan. Iraina da Jose Antonio Pastorren hizkuntza eta gezurra bere lanabesa. Bere Twitter profiletik ateratako adibideek azalduko dute nire berbek baino askoz hobeto; hona hemen:

ETA ABAR, ETA ABAR, ETA ABAR…

Sinesgarritasuna zeharo galdu dutenek jai dute sinesgarritasuna gezur eta irainekin berreskuratu nahi baldin badute. Amaitu zaie gobernua, eta Ezker Abertzalearen eskutik ez bada, batek daki zenbat hamarkada egongo diren Jaurlaritza berriro zapaldu gabe. Noraezaren seinale.

The Amazing Lopezman

Marvel argitaletxeko superheroia bailitzan, gure Patxik komiki eta film berrietako protagonista izateko hainbat ezaugarri betetzen ditu. Errepasa ditzagun banaka batzuk:

1. Superheroi onenek bezalaxe, nortasun bikoitza dauka. Bruce Wayne eta Batman, Clark Kent eta Superman, Peter Parker eta Spiderman… Horien guztien maila berean, Patxi Lopez eta Gezurterobero: lehendakari ingeniaria, lehendakari ikasle aplikatua, lehendakaria eta bere nortasun birtuala (bera al da blog, Facebook, Twitter eta tramankulu horien atzetik dagoen gizakia?).

2. Errealitatea bere moldera itxuraldatzeko gaitasuna. Adibidez, liderra inoiz ez izanda, edo behintzat, lidergorik inoiz erakutsi ez duela, lidergoari buruzko hitzaldi batzuetan parte hartuz.

3. Hegan egiten du Patxi Lopezek, edo burua ilargian dauka askotan bederen.

4. Baina garrantzitsuena, ubikuotasunaren dohaina, aldi berean leku bakarrean baino gehiagotan egoteko ahalmena alegia. Hori frogatzen duen irudia duzue behean. Atzo bertan, bere Twitter kontuan, segundoetako diferentziarekin, lehendakaria bi toki desberdinetan zegoela iragartzen zen: Orozkon eta Lidergoaren Forumean (Bilboko Deustuko Unibertsitatean).

Hollywoodrako gidoia idatzi behar izango banu ez lidakete txakur txikerrik emango seguru asko, baina askoz ere pozago eta lasaiago ikusiko nituzke Lopezmanen abenturak eta balentriak telebistan eta ez, gaur egun gertatzen zaigun bezala, Ajuria Eneko besaulkian eserita dagoela jakinda.