EAJ – Page 7 – Hitzak eta Hotsak

“Hijoputismo” ilustratua

Carlos Martinez Gorriaran jauna UPyD alderdiaren sortzaileetariko bat da, eta gainera, filosofia irakaslea da EHU-UPVn. Antzekotasunak nabariak dira Fernando Savaterrekin.

Gauza da filosofia irakasle honek ez duela ikasi oraindik ideiak inposatzerik ez dagoela. Ematen du horretaz apur bat badakitela hauek guztiek ETA baldin bada ideia horiek inposatu nahi dituena, baina euren gustukoak ez direnen emaitzak eta joerak ikusten hasten direnean, halakoak botatzen dituzte:

“Asturias Euskadi bezalakoa da, baina 300.000 putaseme gutxiagorekin”.

Zenbakiak borobildu dituenez, ez dakigu PPSOE koalizioari botoa eman diotenez ari den, Bilduren hautesleez, edota EAJren hautesleez. Susmoa daukat Bildukoei buruz ari dela.

Hala ere, 300.000 putaseme? Botoa duten herritarren artean, bostetik putaseme bat suposatzen du horrek, %20. Gizaseme honen familia hurbileko laupabost kideetatik, nor izango ote da putaseme estatistikoa?

Carlos Martinez Gorriaranek putaseme asko heziko zituen EHUren ikasgeletan, eta antza denez, filosofia irakasle honek ez du jakin onak eta eredugarriak diren baloreak haiei transmititzen.

Nik uste, sakonean, Euskadi bi zatitan banatuta dagoela, oinarri oinarrian: gure herria maite dugunon aldean kokatzen garenak, akats eta guzti, eta gure herria mespretxatzen eta gorrotatzen duten euskal herritarrak.

Lehen taldean gaudenok eraikiko dugu hesirik edukiko ez duen Euskal Herri berria. Ziur naiz.

Kuku egon/egin: Lopezen dilema

Gaur lexikoa ikasiko dugu, eta ikusi egingo dugu hizki bakar batek nola alda dezakeen esanahi oso bat:

1. Kuku egon: ezkutuan egon.

2. Kuku egin: amore eman.

Bi bokal horien artean daude Lopezen oraina eta etorkizun hurbila, eta Lopezen dilema. Aurpegia eman behar zuenean, atzo, PSEren Komite Nazionalean, baloiak kanpora botatzea erabaki zuen berriro. PSEren emaitzak txarrak izan direla onartu zuen, eta lidergoetan aldaketak behar dituztela, baina berak bere [Enlace roto.] legitimitate osoa duela aditzera eman zuen. Hortaz, emaitzak txarrak bai, ardura berea zela onartu bai, baina ardurarekin koherente jokatzeaz… jai! Burua zuloan sartu du azken baten, ostruken antzera.

Bestalde, kuku egitea eskatuko diotenen presioa jasan behar izango du datozen egun edo hilabeteotan; eta dagoeneko atera egin dira Odon Elorza edo Jesus Eguiguren bezalako sozialista ospetsuak, Donostiako alkate ohi izango dena eta PSEren presidentea, hurrenez hurren.

Baina atzo, Lopezek prentsa aurrean botatako adierazpenetan, hanka sartze politak entzun ahal izan genituen. Ez ditut guztiak jarriko, bestela hitzaldi osoaren transkripzioa jarri beharko nukeelako hemen (berbok jatorrizko gaztelaniazkoan ipiniko ditut, itzulpenetan xehetasunik gal ez dadin):

– “Tienen que optar por una Euskadi moderna, o por una Euskadi que se para en el tiempo y pierde progreso y competitividad. Y no vale decir una cosa y hacer la contraria” (EAJz eta jeltzaleek Bilduri eman diezaioketen sustapen hipotetikoaz): mundu guztiak gogoratu egiten duen arren, badirudi lehendakariak ez duela gogoratzen PPrekin ez zuela inoiz paktatuko esan zuenekoa.

– Madrilera txangorik egitea balio izango ez duela esan eta gero, EAJk Zapaterorekin erdietsitako akordioak aipatu barik, honakoa bota zuen: “Las decisiones sobre los gobiernos locales de Euskadi, los socialistas vascos las adoptamos aquí”. Inplizituki, beraz, onartu egin zuen Euskadiko sozialistek ez dituztela Euskadiri buruzko erabaki guztiak hartzen. Urrutiko kontrola jarrita daukate, eta Madriletik mugitzen dizkiete hariak; lehendakariak esana.

– “No nos han ganado” […] “Hemos perdido nosotros”. Eta hori da errematea, ez da askorik esan behar, baina detailetxo bat bakarrik: lehendakaritza lortu zueneko hauteskunde horietan, zeinek irabazi zuen? Euzko Alderdi Jeltzaleak eta Ibarretxek, Lopez jauna.

Ondorioa garbia da, lehendakari: kuku egoteari utzi, eta has zaitez kuku egiten.

Itunak ala ituak? Eta orain zer?

Hauteskundeak pasatu dira, hauteskundeen ajea pasatu da, eta orain, alderdi politiko guztietako egoitzei kea darie. Hainbeste buru pentsakor ez da ona izango ozono geruzarako, ez horixe.

Bildu indarrez azaldu da panorama politikoan, baina nor da Bildu? EA, Alternatiba eta Ezker Abertzalearen arteko nahaste horretan, zein da baliozko interlokutorea? Dei iezadazue nahi duzuena, baina ikusi al zenituzten Bilduren ospakizuneko irudiak? Bai, mundu guztia “independentzia! Independentzia!” oihukatzen ari zeneko irudi horiek. Ondo erreparatu al zenioten Oskar Matuteri? Antza, lotsa ematen zion horrelako zerbait lau haizeetara botatzeak, eta ez zuen egin.

Saltsa handia dago Bilduren barruan, pil-pil goxo-goxoa, baina pil-pilari azken ukitu eta puntua emateko, ontzia ondo mugitu behar da, behin eta berriro, etengabe. Ikusiko dugu.

Hauteskunde hauetatik, begibistakoa denatik aparte (PSEren porrota), beste ondorio bat atera daiteke: EAJ da itua, EAJ da begi guztien erdigunea. Zer egingo du EAJk? Zer esango du EAJk? Norengana hurbilduko da EAJ? EAJ, EAJ, EAJ…

Bilduk EAJri, etsai numberguan horri, eskua luzatzen dio. Hori bai, ez dakigu nora baina. Itun abertzale handi batez hitz egiten da hortik zehar. Baina zer da herritar soilek nahi dutena? Eguneroko ogia, Aita Santuak ondo zioen bezala. Zilegia da Bildurekin akordioetara iristea, baina jokoan al da orain independentzia edo subiranotasunari dagokion ezer? Orain erakundeak kudeatzea da datorrena eta dagokiena alderdi politikoei.

Zeinek ukatuko du EAJ Bildurekin Estatu edo nazio eraikuntza akordioetara iritsi ezin daitekeenik? Baina, eguneroko gestioan, egiteko moduan, programetan… desberdintasun handiak daude. Horiek limurtzerik balego, agian, akaso… Baina kostatik kostarako distantzia luzea da.

PSEri dagokionez, Patxi Lopez isilik mantendu da orain arte, baina sekulako okurrentziarekin atera zaigu. PSEren emaitzen erruduna krisia da, eta Espainiako politika. Harrikada Zapaterori. Berak Basagoitirekin erakutsi duen anaitasunak ez du zerikusirik izan, antza.

Baina lehendakariak beste bat bota du, potenteagoa agian: nola utziko diogu ba Bilduri agintean egoten? Herria geldiarazi egingo digu-eta! Jodo! Ba ez dakit nik herria orain baino geldiago egon litekeen… Atrebentzia behar da gero.

PPk ur hauetan ederki egiten du igeri, eta beste behin ere, EAJren teilatuan uzten du pilota, lehendakariaren antzera (kurioso), eta patxadaz eseri egingo dira gure kaiotxoak, zer gertatzen den zain.

Aralarrek zer esan gutxi dauka horretan guztian, eta epe ertainera, erabaki bat hartu beharko du: EAJrengana hurbildu ala Ezker Abertzalera jo berriro. Edo hirugarren aukera bati heldu: Nafarroan errotuko den alderdi abertzale gisa funtzionatzen hasi.

Ezker Batua, Hamaika Bat eta UPyD alderdien kasuan ere, antzeko zerbait gertatzen da. Horiek, epe laburragoan gainera, erabaki bat hartu behar izango dute.

Ukaezina da, azkenik, Euskadik inoiz baino kolore abertzaleagoa erakutsi duela. Indar espainiarrak eskas pasatzen dute bozen %30, herena alegia. Zilegi al da oraindik Euskadi bi zati berdinetan banatzea? Abertzaleak astunagoak gara: gehiago zirikatzen dugu eta pisu handiagoa daukagu gizartean.

Baina hori al da bi blokeen artean dagoen benetako diferentzia? Ikusi beharko da zer nolako abstentzioa egon den PSEren baitan, eta hurrengo autonomia hauteskundeetan zertxobait berreskuratzen duten indar konstituzionalistek. Dena dela ere, ziur naiz ez dutela %45 ere hurbiletik ukituko.

Kontuan hartzeko azken faktorea, EAEko hauteskundeak aurreratzean dago. Nola jokatuko du PSEk? Karta bat geratzen zaie jokatzeko, Euskadiko hauteskundeak eta Espainiakoak egun berean izatea alegia. Nola erantzungo luke euskal gizarteak dikotomia horren aurrean?

Ikusten duzuenez, panorama arras interesgarria zabaltzen zaigu. Ez gara batere aspertuko.

Azken txanpa

Astebete baino gutxiago falta da kanpaina bukatzeko, baina hemendik aurrera, gero eta garbiago, azken txanpa datorkio Patxi Lopezi lehendakaritzan.

Asteburuko [Enlace roto.] garbi uzten dute euskal gizartea gutxi aldatu dela azken urteotan, eta norabait aldatu baldin bada, abertzaletasunerantz izan da. Hori da Patxi eta Antonioren gobernuaren garaipena, eta hori da Espainiako ilegalizazio eta ezetzen gobernuen ondorioa. Gaitzerdi Euskadi aske bat nahi dugunontzat.

Maiatzaren 22an datoz benetako emaitzak, eta bi urte barru dago lehendakaritza jokoan, baina bien bitartean, ilusioa antzematen da euskal gizartean. Ilusioa zergatik? Garai berriak datozelako, eta garai berri horiek forma hartu beharra dute Euskadirentzako egitura politiko berri baten.

Bilduk aire berria lekarke erakundeetara, oraindik zein proiektu dakarren oso garbi jakin barik; eta EAJ egonkortu egiten da, oraindik eta pisu handiagoa hartzen du, eta panorama politikoari esperantzaren berdeaz begiratzeko aukera ematen digu.

Hauteskunde hauek ere beste ondorio bat dakarte: alderdi txikiak ia behin betiko desagertzea. Bi alderdi espainiar handi izango dira hemendik aurrera (agur UPyD), eta bi alderdi abertzale handi (EA eta Alternatiba urtuta Ezker Abertzalearen barruan, Aralarren txanda etor liteke). Ezker Batuak ere, badirudi azken hatsak eman dituela.

Baina, nire kasuan behintzat, ilusio handiz begiratzen diot Antzinako Erreinuaren hiriburuari. Iruñan [Enlace roto.] zirraragarria da, eta Uxue Barkos alkate izango balitz… Nafarroa osoan abertzaletasuna erakusleihoan jartzeko paradaren aurrean geundeke. Egiteko beste modu bat, hobea; eta handik aurrera, zer etor liteke Erriberatik Baztanerako Foru Erkidegoan?

Une politiko garrantzitsu baten aurrean gaudela argi eta garbi ikus daiteke. Tira, argi eta garbi ikusten du ikusi egin nahi duenak. Sozialistak, hainbeste arrosa banatzen, eta zein garesti dauden ikusita, begiak ere utziko zituzten loretxoak erosten.

Alderdi sozialistaren itsukeriaren azken adibidea, Patxi Lopezek eman digu, Twitter bidez:

Demokrazia osoa Ezkerraldean agintzen eta, orain, gainbehera zelan datorkien ikusten ari dira. Orain arte zer egin dute Ezkerraldea biziberritzeko? Ba odolkiak ordainetan.

Españokrazia

Egia esan, gaur ez da eguna oso ondo hasi. Sortu ez da sortu, Auzitegi Gorenak banderatxoa altxatu eta jokoz kanpo adierazi du. Hori bai, 16 epaileren artean, zazpik ez zuten ilegalizazioaren alde bozkatu, eta lehenengo aldiz, Alderdien Legeari buruz ari garela, ez dago aho batekotasunik.

Xehetasun ñimiño horrek esperantzarako argi-printzatxoa zabaltzen du, errekurtsoa ezartzeko aukera baitago. Hori bai, maiatzaren 22ko hauteskundeetan Ezker Abertzalea ez da Sorturen markapean aurkeztuko. Ni ziur naiz agertuko direnaz, eta agertu behar dute, baina ikusiko dugu nola (Eusko Alkartasunaren magalean?).

Beste alde batetik, Españokraziaren beste adibide bat izan genuen herenegun Madrilgo Kongresuan. Bertan, estatuan koofizialak diren hizkuntzak (euskara barne) kongresuan erabili ahal izateko proposamena eraman zuten CiU, ERC, EAJ, BNG eta NaBai-k.

Lehen aldiz entzun ahal izan genuen Kongresuan euskaraz hitz egiten EAJko Aitor Estebanen eskutik, eta hori izan zen berririk pozgarriena, PPSOE alderdiak atzera bota baitzuen proposamena.

Bilkuraren akta irakur dezakezue honako estekan, 10. orria eta 16. bitartean doa hizkuntzei dagokiena. Dena den, arreta deitu didaten zatiak zuekin konpartitu nahi nituzke, zuzenean:

1. “Continúa su intervención en euskera.-Varios señores (señorarik ez?) diputados pronuncian palabras que no se perciben”. (11. or) -> Zurrumurruak, aulkian mugitu eta zarata atera… tira, Espainiako politikari batzuentzat errespetuaren sinonimo direnak.

2. Jose Bono (PSOE, Kongresuaren presidentea): “[…] no nos molesta oír hablar en euskera […] apelo a su inteligencia y a su sentido común para que no ponga límite a su comprensión porque, siendo muchos los que quizá quieran entender lo que su señoría decida, no lo hemos conseguido y por eso, no por mí, ni por usted, sino por ellos, por los que quieren escuchar al PNV y no le entienden si no habla en la lengua oficial del Estado, es por lo que le pediría que no vuelva a hacerlo, pero tampoco quiero que pueda decirse que aquí, en esta casa, se limita la libertad de nadie. […] Si quieren hablar en idioma distinto del castellano tienen que cambiar la ley, y en caso contrario, sonriendo, amablemente, le digo que será la última vez”. (11-12. or) -> Bono jarrera ona mantentzen saiatzen da. Ulerkor, atsegin… agertu nahi da, baina ez dago irribarrea erakutsiz agertzen zaizun etsaia baino gauza beldurgarriagorik. Zinismoa da Bonorena: utziko zaitut, baina gaur bakarrik, e? Ez pasatu. Bihartik aurrera, akabo! Eta abisatuta zaude.

3. “El señor Tarno Blanco sube hasta la Presidencia… ¡Es intolerable!

El señor PRESIDENTE: Señor Tarno, le llamo al orden. (El señor Tarno Blanco pronuncia palabras que no se perciben al bajar de la Presidencia.) Señor Tarno, le llamo por segunda vez al orden. […]

(El Señor Tarno Blanco pronuncia palabras que no se perciben). Señor Tarno, si le llamase por tercera vez al orden, tendría que abandonar el salón de sesiones. Le ruego que se calme”. (12. or) -> Tarno Blanco Sevillako PPren diputatua da, eta ez dut uste azalpen handirik merezi duenik aktan jasota geratzen den jarrerak.

4. Astarloa Huarte-Mendicoa (PP): “Ustedes están aquí, como yo, por ser representantes del pueblo español, de la totalidad del pueblo español, no de una de sus partes (baina diputatuak ez al daude probintziaka aukeratuta? ein?) ; pueblo que colectivamente tiene una lengua común que es el castellano. […] es una pieza más del proceso de desmontaje del Estado autonómico que algunos de ustedes vienen persiguiendo en los últimos años. Su planteamiento es sencillo: lo mío es solo mío, y lo de todos es mío también o no es de nadie. […] no me voy a referir ahora ni a algunos argumentos ni a algunas impertinencias que, lamentablemente, se han vertido por alguna de sus señorías. (14. or) -> gizakume honen aita Madrilgo batzokian euskara irakasle izan zela esan didate, baina apunte hori aparte utzita, adibidez, Autonomien Estatuaren deuseztapena aipatzen du PPren diputatuak, eta azken hilabeteotan, PPri baino ez dizkiot entzun modelo horren aurkako argudiorik sutsuenak ([Enlace roto.]). Beste guztiari buruz, PPren ohiko jarrera, esan dezagun, atzerakoia.

5. Muñoz González (PSOE): “El artículo 3.3 de la Constitución dispone que la riqueza de las distintas modalidades lingüísticas de España es un patrimonio cultural que será objeto de especial respeto y protección por todas las administraciones” (15.or) -> Aipamen hori nabarmentzen dut bakarrik, azkenean, hori esan eta gero, proposamenaren kontrako botoa azaltzen duelako. Eskizofrenikoa.

Horri guztiari [Enlace roto.] gehitu behar zaizkio, eta azkenean, PPkoekin eseri egin zela eta guzti, bere benetako ideologia agerian utziz beste behin ere.

Azaldutako eta erakutsitako osagai guztiak eltzean sartu eta ondo irabiatu ostean, gaur egun daukagun Españokrazia ateratzen zaigu. Zirkua aipatzen zuen politikariren batek duela gutxi, baina Euskadiren kontrako zirku honek ikusleok asper eginda uzten gaitu.

Noiz hasiko gara aurrera egiten?

Oh.: barkatu, baina haserreak batzuetan… Atzo bai, atzo berri onik ere izan zen, azkenean Erkidego Autonomoko kutxen [Enlace roto.] daukagu. Behintzat…

Iparraldearen egunsentia

Ba bai, Ipar Euskal Herria existitzen da, eta euskaldunez lepo dago. Egia da abertzaletasunak oraindik bide luzea duela Lapurdi, Behe Nafarroa eta Zuberoan, baina pausuz-pausu zubi sendoa eraikitzen ari gara Hegoaldea eta Iparraldearen artean.

Gaur, hauteskunde kantonaletan buru belarri sartuta daudela, EAJko hautagaia den Jean Telletxeari Berria egunkariak eginiko elkarrizketa irakurri dut. Bertan, oso hausnarketa interesgarriak uzten dizkigu Baionako zerrendaburuak, baina nere ustez, garrantzitsuena da behingoagatik bada ere, alderdi abertzale batek zein gizarte klasetan aurkezten den ondo antzeman duela, apurka hazten joateko.

Garbi hitz egiten du Telletxeak, euskalduntasuna beste era batera bizi dute mugatik haratago, eta onartzen du, “Gaur egun, abertzalea naizela diodanean, Baionakoek ez naute ulertzen”. Premisa horretatik abiatuta, eguneroko ardurei heldu nahi die EAJk Iparralden, apurka-apurka herritarrak abertzaletasunarekin lotzeko: “Abertzaleen alde bozkatzen ez duten %90ak ditut begi bistan”.

Kudeaketa da oinarria, eta handik aurrera, herria eraiki. Hortaz, gainerako alderdi abertzaleekin koalizioan joatea ez du begi onez ikusten, EAJk bere proiektua baitauka, bere bidea jorratu nahi du, eta herritarrak bere proiektura bildu proposamen zehatz eta desberdinduarekin.

Herritarrak ondo bereizi behar du bere hautu politikoa. Iparralden ere abertzaleen eskaintza plurala bada, hauteslegoari hobeto egokituko zaio, eta agian, bide horretatik, zenbait pausu aurrera eman ahal izango dira Iparralderako proiektu komunean: euskararen ofizialtasuna, Euskal departamendua, e.a.

Aitzina beti.