Navarrismoaren gidaria

Migueliko Sanzen emariak ez du hondorik. Iturri agorrezina dugu berau, euskaldunon edota euskal hiztunon zoritxarrerako baina.

Nafarroako Erkidegoak duen presidenteak euskararen kontra ez duela ezer dio, baina harroputz ageri da bere gobernuak aurrera daraman hizkuntz politikarekin.

Milaka herritarrek euskararen alde manifestatzeak, antza, ez dio ezer esaten Sanz jaunari, ez dio hausnarketarako arrazoirik erakusten.

Baina adierazpenik mingarrienak, hotzenak, larrienak, pozoiz lepo daudenak hauexek dira: “euskararen gaineko ardurarik ez daukat, denbora okupatzen dit bakarrik”.

Gaztelaniaz esanda, ez dirudi hain latza (“el tema del euskera no me preocupa, me ocupa”), baina euskaraz eman eta gero agerian geratzen da hitz horiek gordetzen duten guztia, eta gorroto hitzak ongi baino hobeto laburbilduko lukeena.

Nafarrek benetan merezi/nahi al dute euren berezko hizkuntza horrela zapaltzen eta mespretxatzen duen agintaririk? Neronek ez diot zentzu handirik ikusten, eta horrelako utzikeriak salaketa ozena, garbia eta sendoa behar luke nafarren eskutik.

“Linguae vasconum, linguae navarrorum”. Aspalditik datorkigun esaera horrek gordetzen du mami oro.

Nafar euskal hiztunen eskubidea delako, euren hizkuntza ere badelako.

Pandoraren kaxa barruan

Egun tristea da gaur, odolaren ilunak itzala paratu du gure herriaren gainean beste behin ere.  Zama astuna daramagu soinean, urte eta urteetako gatazka armatua, zulo beltz baten.

Mina, negarra, amorrua… hurbil hurbiletik ezagunak zaizkigun sentimenduak dira. Herri baten izenean hiltzen duenak herritar guztioi  ezartzen digu bizkar gainean eraman beharreko lotsa alde batetik, eta mespretxua bestetik. Lotsa nahiz eta erantzukizunik ez izan, eta mespretxua zure izena ere erailtzeko erabili dutelako.

Sorgin gurpila den gatazka eta erokeria honen itzalpean, noiz ikusiko ditugu egunsentiaren lehen argi errainuak? Noiz izango gara benetan aske? Noiz bota ahal izango ditugu behingoz lasaitasun hasperenak?

[Enlace roto.] edo ETAkide batek. Odola.

EFE agentziak Facebooketik ateratako euskal gazte baten argazkia zabaldu du, eta ez zen atxilotutako ETAkidearena. Arduragabekeria.

Jon Anzaren heriotzari buruzko ikerketek bere horretan diraute bien bitartean. Opakutasuna.

Herria gaixo daukagu, gizartea nazka eginda eta itxaropena… Pandoraren kaxa barruan, noiz aterako zain.

ETB4. Aukerak zabaltzen

Jakin berri dugu zein izango den [Enlace roto.]. Antza, kirola izango da gaia, “Euskalsport” edo, erdia euskaraz eta erdia espainieraz.

Ikusiko dugu, praktikan, zelan banatuko den hizkuntza bakoitzari emango zaion astia. Eta ez astia bakarrik, hizkuntzei garrantzia bera ematen zaiela ondorioztatzeko ez baitugu bakarrik denbora neurtu behar izango, beste zenbait eragile sartzen dira jokoan: prime-time deritzon horretan zein hizkuntza izango da nagusi? Programazioaren kalitateari dagokionean, euskarazko formatuek espainierazkoen kalitateari eutsiko al diote? Kalitate handiagoa izango dute? Berdintsua? Hori guztia, telebista martxan dagoenean aztertu ahal izango dugu.

Dena dela, kate berri honek eman diezazkigun aukerak izan nahi nituzke hizpide gaurkoan.

Kirol-katea izango dela aintzat hartuta, abagune aparta dago Ipar Euskal Herriari leihoa irekitzeko, euskaraz jakina. Frantziar estatuan, futbolaren parean dagoen  beste kirol bat dugu, agian futbolaren gainetik, errugbia hain zuzen ere. Frantziako goreneko ligan jokatzen duten bi euskal talde dauzkagu, Biarritz Olympique Pays Basque eta Aviron Bayonnais, Lapurdikoak biak.

Aurten ez dago euskal talderik futboleko Champions Leaguen, eta hala ere, EiTBk sosak gastatu ditu horren eskubideak erosteko. Ba euskal telebista publikoa halako gastuetan sartuta dagoela ikusirik, agian Iparraldeko ikusleei (eta Hegoaldeko errugbi eta kirolzaleei) berri onen bat emateko garaia izan liteke.

Nire aburuz, punta-puntako kirol emanaldiak izango lirateke, elitekoak, eta euskal taldeei hurbileko jarraipena egiteko aukera paregabea. Horrez gain, Iparraldeko euskaldunekin harremanak estutzeko ere balio izango luke, eta EiTBren irudia sustatzeko Bidasoatik harago dagoen Euskal Herriaren zatian.

Euskarak Frantziar Estatuan bizi duen egoera ezagututa gainera, urrats txikia baina sendoa izango litzateke egungo Eusko Jaurlaritzak gure hizkuntzarekiko duen jarrera agerian uzteko.

Hemen eta orain dauka aukera EiTBren zuzendaritza taldeak. Erronkari heltzeko asmorik?

EiTBrentzat Iparralden ez dago euskaldunik

EiTBrentzat Iparralden ez dago euskaldunik, argi eta garbi.

Baieztapen hori ez da edonondik ateratako ondorio interesatua, eta egia esan, ez dut hausnarketa sakonik egin behar izan konklusio horretara iristeko, ez horixe. Askoz errazagoa izan da dena.

Twitter sare sozialeko berriak jarraitzen ari nintzela, EiTBiparralderen txioa heldu zitzaidan, hau da, EiTBk Iparraldeko berriak emateko duen kontutik mezua heldu zitzaidan. Mezua frantses hutsean zegoen. Neure buruari esan nion, tira, betikoa izango da, 140 karaktereak itzultzen ibiliko dira… eta ez, ez zitzaidan euskarazko “txiorik” heltzen.

Aztoratuta, ulertu ezinik eta ezin sinetsi nenbilela, “EiTBiparralde” horren kontuan sakatu nuen, informazioa eskuratzeko asmoz, eta zoritxarrez, datorrena begiztatu behar izan nuen:

Den-dena frantsesez, berririk ez euskaraz edo eskuaraz.

Hala ere, aukera berria eman nahi izan nion EiTBri, Twitterekoa salbuespena izan zitekeelakoan. Esperantza horrek bultzatuta EiTBren web orrian sartu nintzen azterketa txikitxo bat egitera.

Hasteko, euskara eta gaztelaniazko bertsioak berdinak dira edukietan. Oro har (erabat ez esatearren) Hegoaldeko berriak daude irakurgai, eta ez dago Iparraldekoak hautatzeko modurik.

Baina… o! sorpresa! Frantsesezko bertsioan sartuz gero, edukiak zeharo aldatzen dira, eta bilatzen ari ginen Iparraldeko informazioa agertzen zaigu. Jakina, informazio hori euskaraz irakurtzeko modurik ez dago, inondik inora.

Penagarria da, baina esandakoak esan eta gero, zelan esan genezake EiTBk aintzat hartzen dituela Frantziar Estatuko errealitate administratiboan bizi diren euskaldunak? Ez dago modurik.

EiTBk bere kuota folklorikoa betetzen du Iparraldeko berriren bat nola edo hala emanda, baina EiTBrentzat, Iparralden ez dago euskaldunik, edo okerrago, Iparralden bizi diren euskaldunek ez dute euskaldunak izateko eskubiderik.