Ni ez naiz fededuna… Hauteskundeen emaitzak ulertzeko gida

Baneukan gogoa hauteskunde orokorretako emaitzei heltzeko, baina gogoa eta astia, zoritxarrez, askotan ez datoz bat.

Ez zaituztet zenbaki potoloekin aztoratuko, askotarikoak ikusiko zenituztelako dagoeneko, bai ordea, zenbakien aurrean jartzeko filosofia eta jarreraren gaiari heldu nahi nioke.

Alde batetik, ahaztu gauza bat, ezabatu zuen hardiskatik, zenbaki batek, berez, ez du ezer esaten. Zenbakia bera baino inportanteagoa da zenbaki hori inguratzen duen testuingurua: aldi politikoa, lekua, joera, e.a. Hortaz, “alderdi batek xxxxxx boto irabazi/galdu ditu” bezalako adierazpen handien aurrean, lasai, eseri eta erreparatu, lehenik eta behin, adibidez, hauteskunde bat eta bestearen arteko parte hartzean egon den desberdintasunari. Zerbait aipatzearren, baina garrantzitsua, guztirako boto kopurua ere ez delako beti berdina.

Bestetik, eta gure Euskadira etorrita, koalizioen emaitzak aztertzerakoan ere, egiten ditugun batuketek  logika jakin bati jarraitu behar diote:

  • UPN eta PPren botoak batzen baditugu Nafarroan koalizioan joan direlako, zilegia da, eta berdin berdin balio du EAJ eta Geroa Bai koalizioarenak batzea (EAJ baitago barruan).
  • Gogoratu, bestalde, Amaiur Amaiur dela, eta ez Bildu edo Ezker Abertzale tradizionala. Beraz, Amaiurrek galdu edo irabazi duena batekiko edo bestearekiko, erreferentzia bat baino ez da, baina ez egia absolutua. Adibidez: Ezker Abertzaleak duen babes soziala ez da orain handiagoa (edo txikiagoa) emaitza zehatz batzuengatik, sentsibilitate gehiago gordetzen baititu koalizio honek. Kasu honetan, bereziki deigarria da Bilduren emaitzak ezin hobetu izana, Aralar gehitu denean proiektura. Baina nire aurreko argudiora itzulita, horren arrazoia testuinguruak emango digu eta hurrengo hauteskunde batzuetako emaitzek.
  • Bi garaipen mota daude hauteskunde hauetan: botoetan lortzen dena eta eserlekuetan lortzen dena, biak ala biak baliagarriak, eta biak bere esanahi sinbolikoarekin. Ez nituzke bata ala bestea gutxietsiko.

Laburbilduz, zenbakiek ez dute egia absoluturik ematen. Horregatik esaten da hauteskundeetan, maiz, guztiek irabazten dutela, baina egia esan, alderdi bakoitzak bere testuinguruan hartzen ditu zenbakiak, irakurketa jakin, eta ziur asko, baliagarria eginez. Kontuan izan, beraz, hauteskunde gau horretan, alderdietako liderrek euren jendeari hitz egiten diotela, ez horrenbeste gizarteari.

Horregatik, hain zuzen ere horregatik, iruditu zitzaizkidan hain deigarriak Iñaki Antigüedadek (Amaiur) gau horretan bota zituen lau hitz, jendaurrean, hitzaldia ematen ari zela: “gu ez gara fededunak”. Bere aurrean, eta inguruan, zeukan jendea ez zen bere betiko eta ohiko jendea, Ezker Abertzale tradizionala ez diren beste sektore batzuk zeuden. Zer aurpegi jarriko zuten Larreinak eta bere boz emaileek hori entzutean?

Amaitzeko, orduan, argi eduki gau horretan politikariek bere jendeari hitz egiten diotela, baina aldi berean, ez legoke gaizki politikariek beraiek ere kontuan hartzea bere jendea zein den.

Nortasun kontua

Gernikako Estatutuaren efemerideak, bakearen testuinguruan, analisirako parada goxo eta ezin hobea utzi digu.

Alde batetik, eta Espainian lerrokatuta dauden alderdiei dagokienez (PP eta PSE), jokoz kanpo daudela argi eta garbi dago. Marko politikoa aspaldi zegoen gaindituta Euskadin, baina orain, ETA azkenik  tiroka ez dabilenean, oraindik ez dute jakin aro berrira egokitzen. Ez daukate proposamen berririk. Gutxienez, asmo eta begi onez hartu dute notizia.

Abertzaleei dagokienez, bestetik (EAJ eta Ezker Abertzalea, bere izendapen guztiekin), ilusioz beterik datoz oraina eta etorkizuna, eta ilusio hori gizarteari kutsatzen zaio. Futbol talde batek txapelketak irabazten dituenean zaleak ateratzen zaizkion bezalaxe, bake egoeran eta proiektu berriak mahai gainean, abertzaleak aterako dira kalera eta hautestontzietara zokoratuta zeuden izkinetatik.

EAJk, Iñigo Urkulluren hitzetan, [Enlace roto.] proposatu du 2015erako, erreferendumarekin. Konstituzioa estatu independente batek bakarrik izan dezake, eta atzo, Gernikako haritzpean, sinbologia karga guztiarekin, independentziaz hitz egin zuen Euzko Alderdi Jeltzaleak. Estonia eta Kroazia Europan diren bezalaxe, adibide eta guzti.

Amaiur osatzen duten alderdien kasuan, Bildu osatzen dutenek eta Aralarrek bi adierazpen ezberdin egin zituzten, baina mezua antzekoa: autodeterminazioa eta guztien arteko elkarrizketa, laburbilduz. Ildo horretan, badirudi, askori arraro egingo bazaie ere, EAJ haratago joan zela mezu politikoan eta zehaztasunean, ausartago azaldu zen. Hori bai, ez dago zalantzarik independentzia dela Ezker Abertzalearen helburua, nahiz eta atzo ez zen mezu nagusia izan.

Eta hor tartean, Rubalcabari zera esatea bururatu zitzaion, independentzia ez dela ezinezkoa.

Giro da, politikaz hitz egiten ari gara herri honetan, Euskadiren etorkizun politikoaz, nazioa zelan egituratuko dugun. Eta abertzaleen artean, helburua bat eta bakarra da, baina bideak zehaztu behar dira, moduak, nortasuna.  Hortxe egongo da desberdintasun nagusia, eta herri hau nondik zuzenduko den erabakiko duen xehetasuna.

NORTASUN kontua da.

Korbata gorria ala urdina?

Ezin uka daiteke Bilduk protagonismoa hartu duela azken hilabeteotan euskal politikan, baina aldi berean, zaila da koalizioaren haria hartzea. Eta azaltzera noakizue.

Patxi korbata urdinarekin

Alde batetik, Martin Garitanok, Gipuzkoako  ahaldun nagusia, adierazi du ongi etorria izango dela “borondate on eta errespetuz datorren edonor”, Asturiasko printze eta printzesari buruz. Duela ez horrenbeste, beste alderdi abertzaleren bateko inork, EAJko norbait adibidez, antzeko zerbait esan izan balu, hamaika hitz politez hartuko zuketen Ezker Abertzalekoek, hormak pintatuz, kartelak edozein banketxetako kristaletan jarriz, e.a. “Español” zatekeen izenlagunik samurrena. Orain, aldiz, Martin Garitanok botatzen ditu adierazpenak eta txaloz hartzeko beharrean gaude.

Ba bai, poztekoa da Ezker Abertzale tradizionala barne hartzen duen koalizioak halako bira eman izana… egia balitz, ez baita urmaela basamortuan dakusazuen ur-distira. Berri horrekin batera, beste batekin topo egin dugu gaur, Bilduren “B” aldea erakusten diguna: Bilduk ez du EUDELen zuzendaritzan parte hartuko bere eginbeharren eztabaidan parte hartu arte.

Zera esango didazue, “eta zer? Libre dira nahi duten politika egiteko”, eta bai, arrazoi izango zenukete, erantzukizun instituzionalaren kontua alde batera utzita, xehetasun txiki batengatik izango ez balitz: Bildu jolasean ibili da EUDELen gaiarekin [Enlace roto.]. Gaurkoak, kontrara, garbi uzten du Bilduren erabakia izan dela, ez beste inorena, EUDELen parte ez hartzea, eta erabaki hori biktimaren rola hartzeko erabili dute.

Komunikazio ikastaro baten, behin, irakasleak politikariek janzkerarekin zelan komunikatzen zuten azaldu zigun azaletik. Gizonezkoen kasuan, korbata urdinek adostasunerako jarrera azalduko luketeen bitartean, gorriek, ostera, akordiorik inondik inora ez dela egongo adieraziko lukete.

Bilduko politikariek ez dute korbatarik janzten normalean, baina jantziko balute, zein kolore erakutsiko ligukete orain?

Gezurteroak boterean, noiz arte?

Lehenik eta behin, barkamena eskatu behar dizuet, baina jakin badakizuenez, gure lehendakaria ez da oso trebea euskaraz, eta hitz egiten duenean, gaztelaniaz egin ohi du.

Gezurraren gainean eraikitako agintea dauka Patxi Lopezek, hori garbia da, eta bideo honetan ikus daiteke, garden-garden, zeri buruz ari natzaizuen:

Zerekin ordainduko dio PSEk PPri lehendakaritzan egon ahal izatea? Ba, momentuz, ordainketa hasi egin da, eta potolo-potoloa da:[Enlace roto.].

Zer izango da sozialisten hurrengoa? Bien bitartean, gezur gehiagorekin konforma gaitezke:

– Ele aniztasunaren aldeko apustuak aipatu, programak gaztelania hutsean bidaltzen dituzten bitartean.

– Bizkaiaren alde aurpegia ateratzen dutela esatea, Castron bizi diren bitartean.

– Gardentasunaren alde egingo dutela, [Enlace roto.] kobratzen dituztenean, inolako beharrik gabe.

Ustelkeria akusazioak beste batzuei bota, inolako oinarri sendorik gabe.

Eta abar…

Igandean politika egiteko modu honi bizkarra emateko lehen aukera daukagu. Aukera horri guk emango al diogu bizkarra?

Azken txanpa

Astebete baino gutxiago falta da kanpaina bukatzeko, baina hemendik aurrera, gero eta garbiago, azken txanpa datorkio Patxi Lopezi lehendakaritzan.

Asteburuko [Enlace roto.] garbi uzten dute euskal gizartea gutxi aldatu dela azken urteotan, eta norabait aldatu baldin bada, abertzaletasunerantz izan da. Hori da Patxi eta Antonioren gobernuaren garaipena, eta hori da Espainiako ilegalizazio eta ezetzen gobernuen ondorioa. Gaitzerdi Euskadi aske bat nahi dugunontzat.

Maiatzaren 22an datoz benetako emaitzak,  eta bi urte barru dago lehendakaritza jokoan, baina bien bitartean, ilusioa antzematen da euskal gizartean. Ilusioa zergatik? Garai berriak datozelako, eta garai berri horiek forma hartu beharra dute Euskadirentzako egitura politiko berri baten.

Bilduk aire berria lekarke erakundeetara, oraindik zein proiektu dakarren oso garbi jakin barik; eta EAJ egonkortu egiten da, oraindik eta pisu handiagoa hartzen du, eta panorama politikoari esperantzaren berdeaz begiratzeko aukera ematen digu.

Hauteskunde hauek ere beste ondorio bat dakarte: alderdi txikiak ia behin betiko desagertzea. Bi alderdi espainiar handi izango dira hemendik aurrera (agur UPyD), eta bi alderdi abertzale handi (EA eta Alternatiba urtuta Ezker Abertzalearen barruan, Aralarren txanda etor liteke). Ezker Batuak ere, badirudi azken hatsak eman dituela.

Baina, nire kasuan behintzat, ilusio handiz begiratzen diot Antzinako Erreinuaren hiriburuari. Iruñan [Enlace roto.] zirraragarria da, eta Uxue Barkos alkate izango balitz… Nafarroa osoan abertzaletasuna erakusleihoan jartzeko paradaren aurrean geundeke. Egiteko beste modu bat, hobea; eta handik aurrera, zer etor liteke Erriberatik Baztanerako Foru Erkidegoan?

Une politiko garrantzitsu baten aurrean gaudela argi eta garbi ikus daiteke. Tira, argi eta garbi ikusten du ikusi egin nahi duenak. Sozialistak, hainbeste arrosa banatzen, eta zein garesti dauden ikusita, begiak ere utziko zituzten loretxoak erosten.

Alderdi sozialistaren itsukeriaren azken adibidea, Patxi Lopezek eman digu, Twitter bidez:

Demokrazia osoa Ezkerraldean agintzen eta, orain,  gainbehera zelan datorkien ikusten ari dira. Orain arte zer egin dute Ezkerraldea biziberritzeko? Ba odolkiak ordainetan.

Astakeriak kanpainan

Lau egun besterik ez, eta nahikotxo entzun behar izan ditugu dagoeneko.

Behin eta berriro errepikatzen dira, adibidez, Basagoitirenak: ETA gora, ETA behera, Bildu ETA da, EA eta ETA bildu dira, ETA, ETA… Bildu kaka.

Patxi Lopezen txilinbueltak ere oso ospetsuak dira: Bildu kaka baina “ongi etorri Bildu”. Gainera, esan du ez duela sekula Bildurekin hitzarmenik egingo. Bildu kendu eta PP jarri, eta orain dela bi urteko kanpainako esaldiaren hitzez hitzeko kopia aterako zaizue.

Hain ospetsuak ez diren beste bi politikariren perlatxoak dakartzat gaurko:

– Oskar Matute (Alternatiba, gaur egun, Bilduren barruan): “hitzarmen partidistak ikusiko ditugu Bilduri hautesleek emango dioten boterea kentzeko”.  Ez du gogoratu nahi, ordea, Bildu bera “sortu” zutenetik, hitzarmen partidista bat dela berez, EA, Alternatiba eta Ezker Abertzaleak osatutako hitzarmen partidista.

– Javier Maroto (PPren bozeramailea Gasteizko Udalean): “nik euskara maite dut, nire bigarren abizena Aranzabal da”.  Eta listo! Abizenei botere magikoak aitortu dizkie Maroto jaunak. Zer esan behar ote du bere alderdiko zati erlijiosoenak? Heresia bota du, ezta?

Umoreari erreparatu nahi badiozue bakarrik, oraindik hamaika egun geratzen zaizkigu barre batzuk botatzeko. Gauza serio hartu nahi izanez gero, tamalgarria da politikari batzuen hausnarketarako ahalmena.

Zoritxarrez,  to be continued…