Category: euskara

Navarrismoaren gidaria

Migueliko Sanzen emariak ez du hondorik. Iturri agorrezina dugu berau, euskaldunon edota euskal hiztunon zoritxarrerako baina.

Nafarroako Erkidegoak duen presidenteak euskararen kontra ez duela ezer dio, baina harroputz ageri da bere gobernuak aurrera daraman hizkuntz politikarekin.

Milaka herritarrek euskararen alde manifestatzeak, antza, ez dio ezer esaten Sanz jaunari, ez dio hausnarketarako arrazoirik erakusten.

Baina adierazpenik mingarrienak, hotzenak, larrienak, pozoiz lepo daudenak hauexek dira: “euskararen gaineko ardurarik ez daukat, denbora okupatzen dit bakarrik”.

Gaztelaniaz esanda, ez dirudi hain latza (“el tema del euskera no me preocupa, me ocupa”), baina euskaraz eman eta gero agerian geratzen da hitz horiek gordetzen duten guztia, eta gorroto hitzak ongi baino hobeto laburbilduko lukeena.

Nafarrek benetan merezi/nahi al dute euren berezko hizkuntza horrela zapaltzen eta mespretxatzen duen agintaririk? Neronek ez diot zentzu handirik ikusten, eta horrelako utzikeriak salaketa ozena, garbia eta sendoa behar luke nafarren eskutik.

“Linguae vasconum, linguae navarrorum”. Aspalditik datorkigun esaera horrek gordetzen du mami oro.

Nafar euskal hiztunen eskubidea delako, euren hizkuntza ere badelako.

Euskara kirolean, euskara Nafarroan

Pozgarria da asteburu honetan ikusi dugun irudia bezalakoak ikustea noizean behin. Gainera, non eta Nafarroan.

“Paz de Ziganda” ikastolaren aldekoa da 2010eko Nafarroa Oinez. Urteroko jai horretan laguntzeko, Osasunak, Errealak eta Athleticek euren harri koskortxoa jarri dute. Asteburuan, beteranoen txapelketa jokatu da Txantrean (Iruña) helburu bakarrarekin: euskarari bultzadatxoa ematea.

Euskal Herriko talderik garrantzitsuenak horrelako ekimen batean baturik ikustea ez da txantxetarako kontua.

Dena dela, eta zirikadatxoa sartzeko ere, faltan botatzen da lehen taldeek euren konpromisoa agerian erakustea. Sekulako indarra emango lioke mezuari, euskarak behar duena emanaz: freskura, garrantzia, konpromisoa eta identifikazioa gazteekin.

Oso ondo, bikain, baina gehiago nahi dugu. Bihoaz bide honetatik.

Nazkatuta lehendakariaren errespetu faltekin

Ez nuke lar luzatu nahi, Patxi Lopezek esandakoa berez azaltzen baita:

(euskara klaseak) “Ikasten ari naiz, ikasten ari naiz. Beno, ni Ezkerraldekoa naiz, euskaraz inoiz hitz egin ez den zonaldea. Eta euskara konplikatua da. Gainera, piper ugari egiten dut klaseetara”.

1. Ezkerraldean ez dela inoiz euskaraz hitz egin? Jakinaren gainean gaude, Patxi Lopezen ikasketa maila ez da oso altua, baina halako baieztapen txoroa egiteko ausardia izateko arrazoi bakarrak egon behar du: ezjakina izateaz gain, lelo galanta behar du izan.

2. Euskara konplikatua da. Ai! Noiz arte entzun behar al dugu hori? Konplikatua norentzat? Konplikatua zerekin konparatuta? Japoniar hiztun bat hartuko bagenu, zein litzateke berarentzat zailago? Euskara ala gaztelania? Gehienetan borondate kontuan datza gakoa.

3. Piper egiten du klaseetara. Zenbat ateratzen zitzaizkigun klase horiek euskal herritar guztioi? 36.000€ urtean? Dirua zulotik behera bota behar al dugu?

Okerrena da bere axolagabekeriari begiratu behar izatea. Lehendakari honentzat euskaldunok ez gara ezer, euskaraz bizi nahi dugunok mespretxua edo ezaxolakeria merezi ditugu; barrerako motiboa baino ez gara, grazia egiten dion zerbait.

Hori bai, “power balance” eskumuturrekoa harro erakusten digu argazkian. Antza timo horientzako lekutxoren bat uzten dio bere astiak.

Hori guztia beste bat gehiago baino ez da, baina pazientzia bukatzen ari zaigu asko eta askori. Errespetua merezi dugulako, hori baino ez bada.

Lehendakari jauna, bihotz-bihotzetik, ZOAZ PIKUTARA. Niri ez didazu grazia putarik egiten.

Zazpi urte Egunkariarekin

Atzo eta gaurko komunikabideek esandakoari erreparatuta, gauza gutxi dago gehitzeko “Egunkaria” epaitzaren gainean.

Askotan gertatzen den bezalaxe, ahoa bero-bero jarri zitzaien batzuei orain zazpi urte zentzugabekeria hau guztia hasi zenean. Jakina, horiek ez dute zertan atzera egin, berbak haizeak eramango balitu bezala… Baina adibideak banaka batzuk dira.

Kasu honetan argi geratzen da gurutzada ez zela terrorismoaren kontrakoa, gurutzada abertzaletasunaren kontrakoa zen. Abertzaletasunaren zantzu guztiei buru-berokia jartzen diete, aizkora eta sugea. Arerio politikoa deuseztatzeko argudiorik ez badaukazu, iraintzea baita irabazteko biderik errazena, eta irainari estalki legala jarriz gero… suziriak!

Tristeena da, azkenean galdera hau egin behar izatea zeure buruari: “eta euskarak zer ikusi dauka honekin guztiarekin?”. Herri honetan euskara eurena ere badela onartzen ez duten bakar batzuk dauden bitartean, ez dugu aurrera egingo. Euskara politizatuta bizitzera kondenatuta dago.

Zertara datoz, hala ez bada, Antonio Basagoitiren azken burutazioak ETB1ekin? Azpitituluak gaztelaniaz jarri? ORAIN? Non eta ETB1en? Orain arte ez dut entzun edo ikusi ETB2n azpitituluak euskaraz jartzeko proposamenik.

Halakoak dauden bitartean, ez da harritzekoa ere honakoak sufritu behar izatea: “Egunkariako zuzendarien absoluzioa atzera pausua da“ (García Casquero, AVT). Biktimek, zelan ez, errespetu osoa merezi dute eta solidaritaterik zintzoena, baina biktimak izateak ez die arrazoia ahoan jartzen Jainkoaren iluminazioa bailitzan.

Berba horiek mingarriak dira, ia herri oso bat eurekin izan duten auzipetuen kontrako iraina, eta luzapenez, guztiok aho bete hortz irakurtzen ditugu, bihotza erreta.

Zer da hemen okerrena? Askotan egin diot honako galdera hau neure buruari, eta ez dut nik erantzunik emango: nola balora dezake euskaraz ez dakien batek euskaraz soilik egina dagoen zerbait? Nondik ateratzen du atrebentzia hori?

Hori da euskaldunon zama. Eta atzo emozio guztiak pil-pilean zeudela, sei urte igaro eta gero, Patxi Lopezek honako hau esateko astia zeukan bakarrik Twitter bidez (bai, gaztelaniaz):

Hutsaren hurrengoa.

Duintasuna, traizioa eta gainbehera

Hiru hitz eta hiru azalpen azken egunotan ezer idatzi barik egon ostean ateratako ondorio batzuei buruz.

Duintasuna: Ramon Etxezarretak izan duena, duela gutxi arte Hizkuntz Politikarako sailburuorde izan dena. Kargua utzi du. Zenbaiten curriculuma hor dago, eta Etxezarretaren euskaltzaletasuna ezin dugu kolokan jarri. Zergatik utzi ote du ba Gobernua? Duintasunagatik.

Euskaldunon hizkuntza maite ez duen gobernua ezin da euskaldunon gobernua luzaroan izan. Zure helburuen etsai dituzun “lagunen” artean lan egiteak zeharo nekagarria izan behar duelako, orain arte erakutsitako ibilbidea suntsitu baino lehen, hobe delako barkua garaiz uztea.

Sozialisten lelo lerdoak zioenari jarraiki, “Euskara eta libertadea“, ahalik eta azkarren euskara eurengandik aldentzeko askatasuna da hauek gordetzen dutena.

Traizioa: duintasuna erakutsi arren, Etxezarretak [Enlace roto.] ematea espero genuen batzuek. Ez zela ondo ahokatzen, baina sakoneko desberdintasunik ez zegoela bere lankideekin azaldu zigun. Jatekoa ematen dizun eskuari haginka egitea badakigu ez dagoela oso ondo, baina ez badago sakoneko desberdintasunik ez da dimititzen, lan egiten da eta kideak konbentzitzen saiatu. Traizioa ekidin nahi izan du hortaz. Hala ere, seguru nago bere alderdi ingurukoek Etxezarretaren konbikzio eta usteei traizio galanta erakutsi dietena.

Gainbehera: Lopezen gobernuarena. Azukre koskortxo bat lez urtzen ari zaio [Enlace roto.]. Jendeak alde egiten dio, lekualdatzeak daude, berregituraketa nahikotxo akaso, e.a. Hori gutxi ez balitz, inkestak gero eta okerrago doazkio, eta Aste Santuan atera behar izan dute azkena, informazioa herritarroi ahalik eta gehien ezkutatzeko asmoz. [Enlace roto.] ere horretaz konturatu dira, fidel jarraitzen dute, baina korneta tokeak hasi egin dira.

Baina zer demontre! Beste batek esango zukeen moduan “El País Vasco va bien”. Eta nik zera gehituko nioke: “sabórealo”.

Martxoaren 8a, hotzarekin datorren eguna

Hotz jaiki gara. Ziklogenesiaren osteko barealdia izotz eta elur moduan etorri zaigu Euskadiko bazter guztietara.

Martxoaren 8a da gaur, Emakumearen Nazioarteko Eguna, eta fede onez,  euskal alderdi politikoetako gazteek egun honi ongi etorria nola eman dioten  aztertu nahi izan dut, eurak omen baitira etorkizuna.

Ba, antza denez, hotzak sorgortuta edo, hoztasunez hartu dute gaurkoa orokorrean. Eguerdia nahiko pasatxo denean, gazteen web orrietan ez da ezer ageri, aipatu beharreko hiru salbuespen kenduta: Euzko Gaztedi, EAJren gazteak, Iratzarri (Aralar) eta JSE-Egaz, PSEren gazteak.

Iratzarriren adierazpena

Ez Gazte Abertzaleak (EA), ez Nuevas Generaciones (PP), ezta EB Gazteak ere.

Emakumeen borroka zoritxarrez oraindik amaitu ez den 2010 urte honetan, hiru gazte erakundek bakarrik hartu dute emakumea aintzat. Gaur egun emakumea izateari, gazte izatea gehitzen badiogu, ematen du beste erakundeek izan beharko luketela zer esanik data honetan, ezta?

Beste gauza bat da euskararen presentzia, eta JSEk  ez du aintzat hartzen euskaldunon hizkuntza. Hori ere penagarria, gaur egun gazte gehienak euskaldunak dira-eta. Gazteongana hurbiltzeko modu polita.

Eta euskarari heldu diogula, JSEk erreferente daukan Patxi Lopezek  gaurkoa aukeratu du Twitter bidez internauten galderei erantzuteko, Irekia atariaren bidez. Bada lehendakari jaunari euskaraz egindako galdera baten aurrean, galdera itzuli egin zaio eta erantzuna gaztelaniaz eman. Kasu horretan, ez du merezi zer esan duen horri ezta jaramonik egiteak ere, errespetu falta galantagatik hain zuzen ere.

Baina martxoaren 8a da gaur, eta ez da emakumeei besarkadarik, zorionik edo halakorik emateko unea bakarrik, ez, gaurkoa gizonezkoon konpromisoa berretsi eta sendotzeko eguna da, eta asko eta asko horretan gabiltza.

Hotzak berotasunari atea zabalduko diolako.