Tag: euskara

Euskararen “aldeko” kutresaltxitxerismoa

Bueno, bueno, bueno, bueno… Zelako burrunba sortu duten Leizaola Elkargoak egindako bideoek (sakatu hemen ikusteko).

Ez dakit merezi duen bideotan zer ikus daitekeen azaltzea, ikusi eta listo, nik gehiago jo nahi dut sakonean dagoen planteamendura. Suposatzen da bideo horiek euskararen erabilera sustatzeko eginda daudela, euskaraz bizi daitekeela erakusteko.

Benetan, helburua hori bazen, ez dakit nola demontre iritsi diren halako zerbait egin behar zutela ondorioztatzera. Ez naiz komunikabide batzuek leporatu dieten sexismoarekin sartuko, gai horretako muga oso fina izan baitaiteke; hori bai, mugan zaudela antzematen baduzu, zer beharrizan daukazu arriskatzeko? Baina tira.

Nire benetako kezka gehiago da bideoak berak ematen duen itxura. Badakit, kasu askotan, gauzei “made in at home” edo kasero itxura hori emateak xarma berezia ematen diola egindakoari, berezitasun puntu bat. Baina Leizaola Elkargoak egindako bideo hauen kasuan, hori ere mugara eraman dute: soinua ez da batere ona, eta are okerrago, euskararen naturaltasunik ez da inondik inora agertzen. Ondorioz, bideoa ikustean, hain behartuta dauden pertsonen hizketaldiak entzutean, auzo lotsa sentitzea automatikoa da, kutresaltxitxerismoa. Muturra okerturik ikusi ditut bi bideoen zazpi minutuak, nire bizitzako estoizismo ariketarik latzenetarikoa.

Ez dakit kanpaina nork ordaindu duen, antza Eusko Jaurlaritzak eman du diru partidarik handiena honetarako, eta badakit autonomia duen erakunde batek zer egingo duen aurretiaz kontrolatzea oso zaila dela, baina nire herriko erakundeen logoak bideo horien amaieran ikusteak ere… uf! Atzeraka eman dit.

Nik gomendio bat luzatuko nieke Leizaola Elkargokoei (teknologia berrietan interesik badute euren web orria berriztatzeaz aparte): mesedez, hurrengo baterako ondo pensatu; mesede egingo al dio honek euskarari? Bere helburua betetzeko aukerarik al du?

Eurek beraiek ikusi badituzte bideo hauek, badakite zeintzuk diren galdera horientzako erantzunak.

(Azken orduko ed.: YOUTUBEN JARRI DEN “EUSKALTEGI BITXIA” BIDEOA SARETIK KENTZEA ESKATZEN DU BIZKAIKO FORU ALDUNDIAK)

Fernando Aramburu, alias Juaristi II.

Iraina ez da doan bakarrik ateratzen, ez, gainera saritzen da. Zeri buruz ari naizen? Ba hona hemen Fernando Aramburu “idazle” baskoaren esalditxo batzuk, [Enlace roto.] eman du elkarrizketa aurtengo Tusquets saria jaso ostean:

  • “el cura me retiró del grupo de forma sibilina sugiriendo a mis padres que aprendiese a tocar el tamboril, lo cual era un descenso de categoría. Los que sabían euskera podían aprender a tocar la guitarra” -> Listo! Hor dago guztiaren azalpena, umetako traumak jota dago, eta euskararekiko gorrotoa garatu eta perfekzionatu du urteetan zehar. Baina jarrai dezagun.
  • “Era una ciudad (Donostia) con orgullo cosmopolita que mantuvo el festival de cine, inauguró el de jazz… Tenía el deseo de ocupar un lugar en el planeta. Luego esto se perdió, sobre todo en la década 1977-1987, y el nacionalismo tuvo una responsabilidad en esa pérdida” -> Frankismoaren nostalgia, hortxe zeharka, baina bai, nostalgia.
  • “En el País vasco se mantiene la ficción de que existen lectores en euskera” -> onena da Mexikon bizi dela. Ez dut uste azalpenik behar denik, blog honek bakarrik irakurle gutxi batzuk ditu.

Gainera esaten du, [Enlace roto.] agertzen den bezala, 208 edo 503 euskal irakurle dagoela, asko jota, eta ez hori bakarrik, euskal idazleak diruz lagunduta daudela eta ez direla askeak. Galdetu beharko genioke nola dakien hori guztia ez bada euskaraz hitz bat ere irakurtzeko gai.

Baina tira, beti izango dira gure Jon Juaristi Maitearen jarraitzaileak.

Espainolez! Ni mersedes, ni hostias

Zer txarrak eta gaiztoak diren katalanak, euren hizkuntzez errotulatzen ez duten merkatariei isuna jartzen baitiete. Gainera, ez da hala. Aurretik hartutako konpromisoarekin betetzen ez dutenei, diru-laguntza kentzen omen diete. Baina tira, txikikeriak.

Zer txarrak eta gaiztoak garen euskaldunok, behar den moduko lehendakari bat etorri behar izan zaigula (Patxi Lopez alegia) euskal merkataritzaren gainean zegoen Damoclesen ezpataren mehatxua behin betiko uxatzeko. Hemengo merkatariei ez zaie isunik jarriko euskara mespretxatzeagatik, zelan ba? Gainera, merkatari handiei exijitzen zitzaien, Kortingles, Sara, Kalefur eta antzekoei… Horiek onak dira, horiek enplegua sortzen dute, eta euskara jarri behar al da baldintza bezala espainolez bakarrik mintzo direnek lan egin ez dezaten? Zer intoleranteak diren euskaldunak…

Ba bueno, badirudi espainiar estatuan ez direla erdipurdiko kontuekin edo epelkerietan ibiltzen, eta espainola defendatu behar bada, isun kolpeka defendatuko dute eurek, hain zuzen ere Euskadin eta Katalunian kritikatzen duten gisara. Irakurri berri hau: [Enlace roto.].

Baina betiko istorioa da, Euskadin balio ez duenak balio du Espainiako leku askotan, eta ez du inork txintik ere esango: autobus gidariei ingelesa exijitzea oposaketa ateratzeko Kanariar irletan, Valentzian kartelak valentzieraz jartzea bakarrik, Erkidego berean valentziera “inposatzea” eskoletan, e.a.

Euskadin euskaraz mintzo garenok, aldiz, matraka barneratuta daukagu zoritxarrez: en castellano, por favor. Eta askori, mesedez eskatzea ere kostatzen zaie.

Euskaltel-Euskadi, español!

Nola da posible? Euskal talderik puru eta euskaldunenak, Euskaltel-Euskadi, Espainiako Itzulian eta Frantziako Tourrean lehiatzeko atrebentzia izateaz gain, ez du inolako protestarik egingo Espainiako Itzuliak Euskaditik pasatu behar duelako? Sinestezina!

Kalean mundu guztiak komentatzen duen zerbait da: tabernetan, txokoetan, lagun artean, lanean… guztien ahoan dago Espainiako Itzulia Euskaditik pasatuko dela. Kirol proba espainiar bat Euskadin? Nola da posible?

San Mames, Anoeta edo Reyno de Navarran (betiko Sadar) ez dago astebururo Espainiako txapelketarik jokoan.

Estadio horietan ere ez da Espainiako Erregearen Koparik jokatzen.

Miribillan, Buesa Arenan edo Ilunben, gure saskibaloi taldeek triangularra jokatzen dute urte osoan zehar.

Arraunean “Bizkaiko Txakolina Liga” jokatzen da aspaldi, eta ez aintzinako “Liga San Miguel” hura.

Eta jakina, euskal zalerik ez dagoenez Frantziako Tourra Pirinioetatik pasatzen denean edo Espainiako Itzulia gure mugetatik gertu igarotzen denean, trabak jarri behar zaizkio kirolari Euskadin, hau ez delako Espainia, argi eta garbi. Eta argi eta garbi utzi behar dugu oihaneko tximinoarena egiten. Frantziako Tourra Donostia, Atarrabi, Iruñatik… pasatu da, eta ez dut uste inork hiri/herri horiek Frantziako mugen barruan sartu dituenik.

Ikurrinak balkoietara eta kalera atera gure Euskaltel talde laranja animatzeko, baina argi eta garbi utzi nahi baduzue hau Espainia ez dela, atera kalera eta mintzatu euskaraz, ez dago hori baino froga biribilagorik.

Gainerako guztia, txakurraren putza!

ONGI ETORRI EUSKADIRA, txirrindulariok.

Oscañídetza

Gaur egun Eusko Jaurlaritzan daudenen helburua ez da herri hau aurrera ateratzea, helburua da Euskadi Espainiarekin mimetizatzea. Euskal identitatea murriztu, ez ezabatu, eta museo baten beira-arasan sartu zer ginen guztiek gogora dezaten. Baina zer garen eta zer izango garen… horrek beste noranzko bat dauka: Madril.

Euskara ez da arazo, dio Bengoak, Osasun sailburua, arazoa da euskara ezartzeko hartu izan den abiadura. Ño! Mendeetan egon izan da euskara zanpatuta, eta orain abiadura da arazo. Akaso ez ote gara motelegi ibili? Nola izan daiteke euskal gizartearen ordezkari euskaldunon hizkuntza defendatzen ez duena, eta are gehiago, hizkuntza hori zapaldu egiten duena?

[Enlace roto.] euskara bazterrean utzi da, hutsaren hurrengoa da agian Euskadiko zerbitzu publikorik inportanteena den horretan. Jakina, orain Espainia osoko profesionalek lan egin ahal izango dute, eta kalitatea igoko da. Zertarako lehentasuna eman bertokoak diren profesional onei?

Nik proposamen batzuk dauzkat Bengoa jaunarentzat:

1. Gaztelaniaren derrigortasuna ere ezabatzea. Horrela oraindik eta profesional hobeak lortuko ditugu, mundu osokoak. Inportanteena da mediku onak edukitzea, eta ez hizkuntza.

2. Euskaraz bakarrik mintzo diren ume txiki eta agure-atsoekin akabatzea. Buruko minak baino ez dituzte ematen, arazoa eurak dira, ez euskara. Gaztelaniaz ere jakingo balute, askoz ere integratuago egongo lirateke.

3. Osakidetzari izena aldatzea, baskofonoegia baita. Euskara ez da arazo, baina gauzak argi utzi behar dira. Espainiako profesionalak batzea bada helburu, Oscañídetza da izenik egokiena. Argi eta garbi uzten dugu Euskadikoak garela hain propioa den gure “tz” horrekin, baina era berean, mundura Espainiara zabalik gaudela erakutsiko dugu.

Horiexek proposamenak sailburuarentzat. Hori bai, iradokizunekin batera, erregu bat: behingoz, ALDE EGIN! !

Galizian euskaraz

Euskarak ez dauka mugarik, ezta kolorerik ere,  nazioarteko hizkuntza da. Galizian poliziak senegaldar bat atxilotu eta gero horrek euskaraz deklaratzea eskatu zuela kontatuko banizue, burutik jota nagoela esango zenidakete, edo gutxienez, [Enlace roto.] kantariarekin klinika baten sartzeko desintoxikatzeko.

Baina jaun-andreok, pasadizo erreala da, eta xehetasun gehiago behar baduzue, berria [Enlace roto.]irakur dezakezue.

Patxi Lopezentzat ia 90.000€ jarri ditugu bi urtetan euskara ikas dezan, eta badator senegaldar bat eta lezioa ematen dio, aldarrikapen politiko eta guzti, hizkuntza eskubideak exijitzen.

Tira, egia da tipoa ez dela oso adibide ona, antza nahiko biolento jarri baitzen, baina euskararen “Malcolm TX” deituko bagenio, umore apur bat gehiago sartuko genioke jazotakoari.

Bakarrik falta zaigu Espainiako komunikabideek berria zein tonutan hartuko duten ikustea: irribarrea alterako zaie ala aprobetxatu egingo dute eta euskararen aurkako gerran beste harri koskortxo bat jarri? Espero dut halako lerrobururik ez irakurtzea: “Frogatuta geratu da euskara eta kale borrokaren arteko lotura zuzena”.

Denborak esango digu, baina zuek, o arima garbiok, bota itzazue barre batzuk bitartean.