Category: adituak eta arituak

Kortxoa eta aingura

Horixe da Helduen Euskalduntzearen 2013/2014 ikasturtearen hasierako ekitaldi akademikoan Bernardo Atxagak hilaren 13an eman zuen hitzaldiaren izenburua. Eta honela aurkeztu zuten aldez aurretik hitzaldi hori:

Behin eta berriro aritu gara euskaldunok gure hizkuntzaren garrantzia aldarrikatzen, eta aldarrikapen horretan gogoan izan dugu beti, aitortua edo aitortu gabe, bestelako ustea dutenen galdera zakarra: Zergatik eutsi hizkuntza txiki horri? Zergatik erabili asteroide bat besterik ez den hizkuntza, alboko beste hizkuntza handi batzuk, gaztelania eta frantsesa, ezagutzen dituzuela? Erantzunak eta argudioak ugariak izan dira historian barrena, batez ere XX. mendean; baina orain irakurrita, XXI. mendean, haietako askok arinak dirudite, kortxoak uraren gainean. Badira ordea, aingurak ere, arrazoi sendoak eta seguruak, eta haiei heldu behar diegu euskararen etorkizunari begira.

deia.com-en argitaratutakoa

 

Hala ere, beste bide batzuetatik ekin zion hitzaldiari, eta aingura zein kortxoa, zentroa eta bazterra azkenean aipatu arren, politikari aipu ere eginez, itzulpenari eman zion garrantzia ekarri nahi dizut gaurkoan.

Zubiaren metaforarekin irudikatu zuen itzulpena, zubi hauskorra gainera. Bi eremu lotzen dituena, oso zabala bata (erderena), txikia bestea (euskararena) Oso lurralde ezberdinak.

Euskara idatziari edo irakurriari erreparatuz, ia gehiena euskara itzulia dela esan zuen Atxagak. Hala, euskararen auzia, itzulpenaren auzia litzateke. Are, itzulpena ona ez bada, zaila dela erabiltzea.

Proposamenak ere luzatu zituen, hala nola itzulpenak sinatuak izatea, itzulpenak kontrolatzea (baita kontrolatzaileak kontrolatzea ere), itzulpena talde-lan gisa izatea… Eta idea zoro bezain iraultzaile eta, agian, faktore biderkatzailea izan lezakeena: aktak eta horrelakoak itzultzen aritzen direnak (inork gutxik irakurtzen baititu) Wikipedia itzultzen hasiko balira?

Itzulera

Ez naiz blog honi buruz ari, jakina, uda osoan ondoan izan baituzu ohiko maiztasunaz eguneraturik gainera. Bestelako itzulera bat dugu gaurkoan mintzagai.

Noticias de Gipuzkoan argitaraturikoa

Astelehenean, lanera nindoala, zalantza nuen zein zen egunari egokituko litzaikoeen musika; ez jakina, bikini beltza. Izenburuak kontuan izanda, gehiago zen goizeko euri artean edo egun motela. Eta, egunkarietara helduta, hor zegoen Deian [Enlace roto.] edota asteartean [Enlace roto.]. El Paisen aspaldi argitaratua dute [Enlace roto.].

Areago oraindik. Hipermerkatu eta bestelako dendetan boligrafo eta koadernoek hartu dute erakustokietan lekua. Urtaroak eta eskolara itzulera gogorarazten digun enpresa ezaguna (ez dut izena aipatuko, ez da beharrezkoa) hor dabilkigu dagoeneko leloa errepikatzen.

Kontrajartzen ari garela ematen du: ikasi vs oporrak, eskola vs ondo pasatzea. Eta abar. Baina, duela pare bat hilabete inguru idatzi nuen bezala, udan, bizitza osoan, ikastean ez dago parentesirik, ezta eguraldiagatik ere. Itzulera “goxoagoa” edo “leunagoa” izan dadin emandako aholkuetan (ikus el Paisekoa), kontrajartze horiek baztertzea proposatzen dute, nolabait. Edo neuk hala ulertu nahi izan dut, behintzat.

Irakaslearen blogerako aholkuak

Aspaldi ezagutzen dut Felipe Zayas -tira, gaurkoan lotura ez da deia.com-ekoa- Esate baterako, 2009an Getxolinguaen izan genuen elkarrekin egoteko aukera. Uztailean nire lan-esparruan antolatutako ikastaro batean aurkeztu nuen; datorren hilean berriz etorriko da guregana.

2009an, Felipe Zayas eta Ricardo Ibarrarekin

Aipatutako aurkezpen horretarako, Sarean dauden kideei galdetu nien nola aurkez nezakeen. Daniel García adiskideak “gizon dekalogoa” proposatu zidan. Eta, arrazoia eman nahirik edo, irakaslearen blogerako dekalogo bat proposatu du; ondoren aurkeztuko dizudana. Euskaratzeko gogoa baduzu…

MOOCak berriz

Ikasnabar’13, joan de otsailean iragarri nizun kongresua, bukatu berri da. Twitterren izandako solasaldiak aztertzea da bertan gertatu denaren berri izateko moduetako bat, webgunea bisitatzeaz aparte. Hastag nagusia, #ikasnabar13

Aipatutako sarrera hartan MOOCei buruz nire susmo batzuk plazaratu nituen. Kongresu horretan, berriz, oso kritiko agertu dira Sarean ezagun diren hiru pertsona: Juan José Calderón Amador, Ainhoa Ezeiza eta Mertxe Jimeno Badiola. Gazteleraz dagoen arren, hona hemen egindako ekarpen interesgarria: la falsa disrupción de los MOOCs: la invasión de un modelo obsoleto — alegia, eredu zaharkitua dela defendatzen dute, besteak beste —

Aldi berean, Eroski Consumer webgunean, udan dohan ikasteko sei on line ikastaro aipatu dituzte. Bai lagun, MOOCez ari dira. Baten baten izena emateko tentazioa izan dut, baina astirik ez.

Eta seguru hau ez dela gaiari buruzko azken sarrera.

Hizkera formala… formalegia?

Joan den astean Azkue Fundazioak antolatutako Ausar Zaitez ekitaldira hurbildu nintzen. Oihan Vega izan genuen bertan aurkezle. Eta, nire izenkidea bezala bertsolari izango banintz bezala, gaurko sarrerarako puntua eman zidan tarteka egindako solasetan.

Izan ere, euskara eta gazteez aritu zen bere eskarmentutik abiatuta. Eskoletan eta ibiltzen dela aditu nion, hizkera informala dutela mintzagai. Adibide gisa, nerabeek zakilaren sinonimorik euskaraz apenas ezagutzen dutela adierazi zigun, gazteleraz ez bezala. Oihanek zioenez, euskara formala eta estandarra da irakasten dena eta gero gabezia dago sentimenduak atera edo barruak hustu behar direnean, sexuaz hitz egitean edo iraintzean. Bigarren honetaz beste adibide bat eman zigun; Goenkalerako gidoi batean irain handi baten bila ari zela “babalore halakoa” proposatu omen zion hizkuntzan aditu zenak.

Oihan Vega ekitaldiari hasiera ematen
Azkue Fundazioaren argazkia Flickr-en

Nire aldetik, zalantza; non ikasi behar dituzte halakoak hizkuntza-ikasleek? Klasean? Ez al da egoera a-normala hizkuntza informala era formalizatuan irakatsi beharra. Seguruenik, berriki [Enlace roto.] —trailerra ikusgai Sarean— ageri diren bi gizonek ematen digute egoera hau guztia ulertzeko klabea: lehen eskolan erderaz egiten zen eta kalean euskaraz; orain, berriz, klasean euskaraz eta kalean erderaz. Ezagutzatik erabilerarako jauzia dugula erronka begien bistakoa da. Hori bai, ikasketa-bidaian Catalunya aldean euskaraz hitz egiten omen dute nerabeek.