Deia – Page 2 – Ikasle eta irakasle

Irakurtzen jakiteaz

Joan den astean DEIAn berriaren izenburua irakurri eta bekei buruzkoa zela pentsatu nuen hasiera batean: Yalen eta Columbian dohan ikasi (jatorrizkoan, “[Enlace roto.]“) Zerbait irakurri eta nork bere ezagutzekin alderatuta, hipotesiak egiten hastea, beraz. Baina oker nengoen; hala, bigarren mailara jaitsi eta MOOCak aipatzen ziren.

Artikulua osorik irakurrita, susmoa dut kazetariak ez duela MOOC batean izenik eman eta parte hartu. Are, ez dakit Sarearen bidez prestakuntza eraturen batean parte hartu duen (sofatik ikastetik haratago doana behintzat) edota Sarea eta ikastea nola ulertzen dituen –hala ere, pista argia ematen digu bukaeran, aipatzen dituen webguneak kontuan hartuta–. Ez du aipatzen Sareko loturen garrantziaz arituko edota NIA (norbere ikaskuntz-alorra edo PLEa ingelesez) eraikitzearen garrantziaz. Azken finean, zintzilikaturik aurki daitezkeen edukiak arlo bat baino ez dira, nire ustez.

Ondorio gisa, eta berri hori adibide argia dugu, Sarean dagoena irakurtzen jakitea ezinbesteko gaitasuna dugu, alegia, inoiz aipatu dizudan literazitatea (eta literazitate kritikoa). Eta ez da nahikoa tradizioz irakurtzen jakiteteaz eta alfabetatzeaz ulertu dena.

Eta udan zer?

Argi dago “haurrak –eta ez horren haurrak– uda / ikasi” maiz errepikatzen diren gai horietako bat dela. Adibide gisa, [Enlace roto.]ea opor gehiegi duten galdetuz.

Berri gehiago ere agertu da egunotan; [Enlace roto.]. Izenburuan jasotzen dena, guraso zein adituen ahotan jarria, irakurtzea dela funtsezkoa eta haurrak “ez aspertzeko” aholkua. Hala ere, puntu deigarri bat: atsedena izatea ez da ezer ez egitea, eta “planifikazioa” aipatzen da. Ez dakit planifikazio honek udari xarmari kentzen ez ote dion. Edo egungo eskaerei erantzuten dien, baita umeen ustezko atsedenaldi horietan ere, eskolaz-kanpoko jardueren luzapena bailitzan.

Eta, aurreko guztiaren kontra etorriko balitz bezala, badago “betiko” ikuspegia, aberatsen (edo, behintzat, diru kontutan arazorik ez dutenentzat). Ez naiz atzerrian hizkuntzak ikasteari buruz ari, “ardi galduak” bide “onera” ekartzeko “barnetegi” berezi –eta garesti– horiez baino. Jende ezaguna egona da horrelakoetan, eta aurten [Enlace roto.]. Inoiz aipatu dizudan aditu batek, Jacksonek, eskolan derrigorrez egon behar dela idatzi zuen, koartelean eta espetxean bezala. Halako erakundeetan, ez dakit bakoitzaren osagarrietatik zer dagoen, egia esan.

Hizkuntzak jakiteaz berriz

Joan den astean, Pilar Kaltzadak elebitasuna izan zuen gai [Enlace roto.]. Bada denboratxo bat gaia atera nuela nire beste txokoan, kasu hartan etorkinaren herriminari lotua; halaber, hizkuntzak ikastea ere izan dugu hemen hizpide.

Finean, hautu pertsonala izan zen euskara Pilarren kasuan, berak idatzitakoari jarraiki. Dena den, nire ustez badu pisurik inguruak. Alegia, besteak beste bere gurasoek hartutako erabakiek badute zerikusirik, zuzenago ala zeharka, euskara ikasi eta euskaldun izateko erabakian. Era berean, txikitatik elebidunon garenon kasuan zein gainontzekoetan, gure inguruan hartutako erabakiek badute eragin zuzenik, nahiz eta aurrerago heltze-prozesuan hartu beharreko erabakien multzo handian sartzen den hizkuntzena.

Eta erabaki horietan beste baldintzatzaile bat sumatzen dut. Izan ere, ildo bereko bi berri irakurri nituen joan den astean Deian. [Enlace roto.], batetik, Edinburgoko Unibertsitateko ikerketa bat azaltzen zen; haren arabera, elebitasunak (edo eleaniztasunak) eragin positiboa du Alzheimer kontuen garapena oztopatzean, esaterako –bestelako aldeko arrazoi gehiago ere badago–. Bestetik, [Enlace roto.], helduengan (garai batean zaharrrengan esango genukeen) euskara ikasteak dituen ondorioak –onak, ustez– aztertzeko.

Hau honela, bizitza osoan ikasten aritzeko hartutako erabakia nola bota atzera, irakurle lagun hori, mende erdiaren atarian nagoen honetan?

Nolako irakaskuntza nahi / espero dugu?

Paperezko Deian irakurri nuen lehendabizi eta gero webgunean ere badagoela ikusi dut; zuzendariari idatzitako gutun bat da: “[Enlace roto.]“. Egilea, ikasle bat, bere esanetan.

Bertan adierazten duenari jarraiki, karrera bat baino gehiago egin du dagoeneko; arrakastaz gainera. Eta kexu da ikaskideen ordenagailu eramangarrien zaratak ez diolako irakasleen azalpenak behar bezala entzuten uzten. Eta nik, entxufe edo konektibitate faltagatik kexa adierazteko izango zelakoan…

Pedriren argazkia, Flickr-en, CC lizentziapean

Behaketak informazio ugari eskain diezaguke; dokumentuen analisiak ere bai. Eta hala iruditzen zait aipatzen dudan kasuetan. Irakasleen hitzen eta diskurtsoak berebiziko pisua dute pertsona honentzat; areago oraindik, klase magistralak irakaskuntza unibertsitarioaren ezaugarri nagusienetako bat dira bere ustez.

Aurreko mendeetakoa bere horretan mantenduz gehitzen diot nik honi, gizarteak eta gerora begirako bizitzak eskatzen digutenari edota eska diezagukeetanari muzin eginez. “Konpetentziak eta gaitasunak” diozu? Ondo, eskerrik asko. Ordenagailu eramangarriak? Beste horrenbeste; apunteak hartzeko, jakina.; Besterik egin ahal da, ala?

Berriak, hizkuntza eta Bilbo

Zein hizkuntza erabiltzen da berriak emateko? Galdera erretorikoa dela pentsa daiteke. Hala ere, behin baino gehiagotan dut buruan eta behin baino gehiagotan pentsatu dut hemen gaiaz idaztea. Ez testuinguru pertsonalean erabiltzen denaz, ez; hizkuntz ohiturei buruz duela gutxi aritu nintzaizun-eta –eta ohiturez, eta euskarari buruz maiz–. Prentsari buruz ari naiz gaurkoa; izan ere, hizkuntzaren hautaketaren garrantziari buruz eman nuen iritzia aspaldi nire beste txokoan.

Euskara hutsez diharduten komunikabideez gain, hemen argitaratzen diren egunkarietan agertzen da berririk euskaraz. Eta, nire ustez, tesi doktoralerako izan liteke berri horien gaia. Ematen dit, eta ez dudala oinarritutako daturik aurreratzen dut, berri bitxiak edo euskararekin zerikusia dutenak direla nagusiki.

Eta horrelako burutazioetan nenbilela, Blogetan lehiaketan honek daraman ibilbideari erreparatzeaz gain –ezin ukatu–, DEIAko berri honekin egin dut topo Sabin Anuzita zinegotziaren bidez: [Enlace roto.].

Ondo baino hobeto dakizu bilbotarra naizena. Are, bilbotar euskalduna –ala euskaldun bilbotarra, auskalo–. Lehen hausnarketa, etorri ahalean: zorionez, egungo egoeran ez da horren arraroa. Joan den mendean, adinez txikia nintzela, susmoa dut nolabait izkutuan zegoen kontua ere bazela; zigortua ez nintzen izan baina inoiz “niño habla en cristiano” entzun ere egin nuen. Oso albiste pozgarria, finean, nahiz eta ezagutzatik erabilerarako jauziaren erronka hor izan, Sabinek berak aitortu duen bezala –eta estatistikak estatiska direla, baina hori beste upel bateko sagardoa da–. Eta gainera, “bilbaino” erabili dute, diptongoaz eta azentu-markarik gabe, nik egiten dudan bezala.

Baina –katxiporreta, beti egon behar “baina“ren bat– gazteleraz dagoen berria da. Idazlanetan egun egiten dugun hasierako planteamenduari jarraiki, galdera sinple batzuk –horiexek izan ohi dira maltzurrenak–: zein da hartzailea? zein da mezuaren xedea?

Tira. Errepara diezaiogun alderdi positiboari. Beti esan izan dut ez dudala museo batean bukatu nahi. Bitartekoak badauzkagu; orain, “ekin eta jarrai”, mundu eleanitzaren errealitateari muzin egin gabe, Fredi Paiak urrian kantatu zuen ari jarraiki, Bilbo euskalduna lor dezagun (eta, seguruenik, orduan Euskal Herri euskalduna ere bai).