irakaskuntza – Ikasle eta irakasle

Irakaslearen gaitasunak

Musikari gisa ezagutzen nuen Marino Sáiz. Bibolina jotzen aritzen da sarri, beste abeslari batzuen jarduna laguntzen; inoiz, kantari ere bai. Lehengoan, berriz, irakaslea ere badela irakurri nuen El Paisen, eta musika baliatzen duela lehen hezkuntzako saioetan. Halaber, magia erabiltzen duen irakasle baten berri izan dut, Educación3.0 aldizkarian; Xuxo Ruiz Domínguez du izena.

Marino Sáiz, musikari eta irakaslearekin 2015ean

Adibide gehiago egongo da seguruenik. Horietako asmo, emozioarekin lotuta. María Méndezi, adibidez, learning by feeling edo sentimenduen bidetik ikasi irakurri nion, bigarren hizkuntzen ikas-irakaskuntzarekin lotuta azken honetan.

Hala ere (beti dago baina bat), irakasle bakoitzak bere alderdi sendoak eta ahulak ezagutuko ditu, bere gaitasunak eta ezagutzak. Hobetzea izango da erronka, jakina; gaitasunak zabaltzea, alegia. Baina ez da samurra; seguruenik, nekez iritsiko gara Marinoren edo Xuxoren mailara iristea euren esparruetan.

Beste alde batetik, erakunde hezitzaile berean aritzen garenean, badago kontuan hartu beharreko beste faktore bat: ikasleei egiten zaien eskaintzen koherentzia.

Eta honetan ari nintzela, Toni Solanoren erronka irakurri dut: DBHko ikasleek berari flauta jotzen irakastea. Ez dut uste Hamelingo flauta-jotzailearen mailara iritsiko denik, baina horra hor ikasleak motibatzeko beste era bat, emozioak indarrean jartzekoa. Eta hori ere magia da.

Irakaslerik onenak…

Joan den astean nolako irakaskuntza espero dugun genuen mintzagai txoko honetan. Tartean, irakasleei buruzko norabide desberdineko bi albiste heldu zaizkigu. Norabide desberdinekoak izan arren, biek omen dute azpian helburu bera: hezkuntz-sistemara balizko irakaslerik onenak erakartzea.

Deia.com-en ateratako argazkia. Magisteritza eskola.

Madrileko Erkidego Autonomoko presidentearen proposamena, bata. Bere iritziz, edozein lizentziatu izan liteke haur eta lehen hezkuntzan irakasle. Alegia, ez litzateke magisteritza-gradurik beharko maila horretan aritzeko. (El Paisen berria)

Hezkuntza Ministerioa –orain, Kultura eta Kirola ere baditu bere esparruan– du jatorri bigarrenak. Maisu-maistren oposaketarako zirriborro bat ari da lantzen; horren arabera, atzerriko hizkuntzaren ezagutza (ahozkoa eta idatzia) eta gaitasun digitala ere aztertu egingo dira ([Enlace roto.]) –egia esan, zirriborro horretan ageri denak ez du zehaztasun handirik–.

Finlandia aipatzen da sarri eredu gisa hezkuntza kontuetan. Esate baterako, Mikel Garcia Idiakezek Jendartean blogean idatzi zuenari erreparatzen badiogu —Xavier Melgarejori eginiko elkarrizketa bat oinarri hartu zuen– irakaslegaien hautaketan eta hasierako prestakuntzan pisu itzela dute; prestigioa ere, handia.

Azken finean, gizartea (edota gizartea osatzen duten pertsonen aniztasunak) eta beronen kultura. Izan ere, joan den astean adierazitakoaren antzera, ikas-irakaskuntza nola ulertzen dugun, zer uste dugun horri buruz dugu oinarri-oinarrian. Eta honek guztiak irakasleez esan eta egiten duguna baldintzatzen dute. Burura datorkit, adibidez, XIX. mendeko esaera: “pasar más hambre que un maestro de escuela”. Argigarria, ezta?

Nolako irakaskuntza nahi / espero dugu?

Paperezko Deian irakurri nuen lehendabizi eta gero webgunean ere badagoela ikusi dut; zuzendariari idatzitako gutun bat da: “[Enlace roto.]“. Egilea, ikasle bat, bere esanetan.

Bertan adierazten duenari jarraiki, karrera bat baino gehiago egin du dagoeneko; arrakastaz gainera. Eta kexu da ikaskideen ordenagailu eramangarrien zaratak ez diolako irakasleen azalpenak behar bezala entzuten uzten. Eta nik, entxufe edo konektibitate faltagatik kexa adierazteko izango zelakoan…

Pedriren argazkia, Flickr-en, CC lizentziapean

Behaketak informazio ugari eskain diezaguke; dokumentuen analisiak ere bai. Eta hala iruditzen zait aipatzen dudan kasuetan. Irakasleen hitzen eta diskurtsoak berebiziko pisua dute pertsona honentzat; areago oraindik, klase magistralak irakaskuntza unibertsitarioaren ezaugarri nagusienetako bat dira bere ustez.

Aurreko mendeetakoa bere horretan mantenduz gehitzen diot nik honi, gizarteak eta gerora begirako bizitzak eskatzen digutenari edota eska diezagukeetanari muzin eginez. “Konpetentziak eta gaitasunak” diozu? Ondo, eskerrik asko. Ordenagailu eramangarriak? Beste horrenbeste; apunteak hartzeko, jakina.; Besterik egin ahal da, ala?

Irakaskuntzari buruz ikasi ditudan hiru gauza

Horrela deitu zuten Catalunyako Universitat Obertak eta Jaume Bofill Fundazioak indarrean jarritako ekimena. Pere Marquesen blogaren bidez izan nuen horren berri; berak erantzun zuen, bere esparruko ekarpenak eginez nagusiki. Jakin badakit Daniel Cassanyk ere erantzun zuela (bai, Sustraietatik zerura liburua idatzi zuen berberak)

Garai batean, 2008an hain zuzen, antzeko zerbait galdetu genuen Heziberri zeritzon ekimenean: gazteen erronkak 2025an (gero eta hurbilago dago data, portzierto). Orduko ekarpen bat ere ekarri nizun esparru honetara, Jose Mari Lasarena hain zuzen.

Ez dakit, irakurle, zein mailataraino izango zaren irakaskuntzan aditu. Baina, aritu, ikasle gisa bada ere, seguru baietz. Beraz, izenburuko galderari erantzun nahi badiozu…

Oharra: ez da beharrezkoa Pereren luzerako erantzunik… nahi ez baduzu, behintzat.

Euskara akademikoa VS kaleko euskara (Oihan Vega)

Eta gaurkoan, joan den astean idatzitakoari erantzuna Oihan Vegak.

Iñaki Muruak bertsoak aipatu dituenez, nik ere bertsolarien antzera, berak esandako esaldi bati egingo diot tira: “Ez al da egoera a-normala hizkuntza informala era formalizatuan irakatsi beharra?”

Tamalez a-normala guztiz. Erabat ados. Anormala baita euskararen egoera Euskal Herrian, hori da kontua. Batik bat gazteei dagokienez; 0-18 urte bitarteko ikasleen % 93k dakiela euskaraz hitz egiten diote datuek, baina soilik % 33k hitz egiten duela euskaraz kalean (iturria: EJ eta Euskaltzaindiaren ikerketa EAEn 2011) Alegia, euskaraz dakiten hiru euskaldunetik bik gazteleraz hitz egiten dute egunero. Argi dago, zonaldearen arabera asko aldatzen dela joera hori, ez baita gauza bera Abaltzisketako mendi puntako eskola txiki batean edo Barakaldoko institutuan topatuko dugun egoera. Baina oro har, euskarak arazo larria du: zenbait gauza adierazterako orduan ez gara gai, behar bezala, era naturalean, euskaraz esateko. Eta horrek gure kulturan ondorioak izango ditu, ezbairik gabe.

Sexu kontuez aritu ginen eztabaidan era umoretsuan, baita irainen inguruan ere. Nork daki euskaraz behar bezala iraintzen? Zenbat gaztek laidotzen diote elkarri euskaraz? Joseba Aurkenerena, Covadonga Garcia eta Jon Zelaia irakasleek ‘Irainka’ Euskal Irainen Bilduma ere kaleratu behar izan zuten (Gero argitaletxea) euren ikasleei kaleko ele txarrak irakasteko asmoz. Euskara irakasleak irainak irakasten! Hori baino gauza anormalagorik… Baina beharrezkoa guztiz, zoritxarrez.

Gaurko Hitzan argitaratua, Pernan Goñik egina

Gauza bera gertatzen zaigu euskarazko pelikulekin, eta datu batek adierazten du gure hizkuntzaren ezohiko egoera hori: ETB-1en, film bat ematen dutenean audientzia ez da %2ra ere iristen; pelikula BERBERA ETB-2n gazteleraz emititzen denean, aldiz, %12-15ko audientzia izaten du. Seikoiztu egiten da ikus-entzuleen kopurua, eta hori ez dator bat euskal hiztunen ehunekoarekin. Ohitura kontua da? Informazio falta? Erabilera urriaren ondorioetako bat? Ea nor ausartzen den arrazoi zehatza topatzen. Are gehiago, ea nor ausartzen den konponbidea aurkitzen. Horra hor gakoa.