Aurrera begira, zer?

Urtea bukatzen den honetan blog honi erreparatu nahi diot, irakurle lagun hori. Kontraesankorrak diruditen bi konturekin natorkizu.

Alde batetik, eta ia urte beteko ibilbidea betetzear dagoenean, lehiaketa batera aurkeztu da “Ikasle eta irakasle” hau. Azkue Fundazioak eta Argiak antolatutako Blogetan deritzonera, hain zuzen. Argi dago bertan aurrera egingo badu, zeure laguntza eta botoak ezinbestekoak izango zaizkiola.

Bestetik, eta hamaika hilabete pasatu direnean –argi dezadan kasu honetan hamaika horrek ez duela asko esanahia hartzen; zenbakia bere horretan, besterik ez– guneko arduradun nagusiak rara avis, hotsberezia naizela esaten dit: euskaraz argitaratzen dut Deiaren blogosferan eta ez maiztasun handiegiz –honekin ez nator bat, astean behin, zintzo-zintzo–. Hortaz, bisitariak gutxi direla –zaretela–, nahiz eta batek baino gehiagok esan –aurrez aurre– ikusi duela bloga; are, euskara askorik ez dakien aspaldiko ezagun batek nik hemen idatzitakoa irakurtzen saiatzen dela esan zidan orain dela gutxi. Iruzkinena… begien bistakoa da.

Laburbilduz, geroa definitu beharko laster. Eta, bakarrik baino, nahiago bidaide hurbil bazintut. Edonola ere, urte berri on!

36ko Gabonak

Botxotik ziberespaziora blogean ere eman nuen berri joan den astean, baina errepikatzea merezi duelakoan nago.

Benetan bitxia eta esanguratsua Kirmen Uribek olerki batean jasotako pasadizoa. 1936ko Gabonetan, su-eten bat egon omen zen Markinako mendietan eta abenduaren 25ean elkarrekin bazkaldu zuten bi bandoetako gazteek. Ondarruko idazleak bere buruari galdetzen dio zeri buruz hitz egingo zuten, zertan egongo ziren ados, zein hizkuntzatan egingo zuten berba. Ondorengoa, hala ere, argia: ez zuten, ezin izan zuten, gerra hura gelditu. Olerkia, Xabi Aburruzagak musikatu eta Geure, bere azken diskoan, jaso du; ahotsa, Zigor Sagarnarena.

Sarritan bezala, Gabi de la Mazak landu du karaoke gisa. 

Eta 36ko Gabonen ondoren etorri zen 37ko Udaberri galdua, ezta Josi?

¿Pero qué lengua es ésta?

Lasai, irakurle lagun; gaurko sarrera ere euskaraz idatziko dut. Baina euskaraz ez dakitenekin du zerikusi zuzena.

Aste honetan bertan,  Euskara euskara ez dakitenentzat [sabes más euskera de lo que creees] sarrera irakurri nuen Sustatun. Bertan, beste blog bati egiten zioten aipu, Euskeraikasi blog, eta zehatzago, horretan dagoen zati bati, euskara ez dakitenentzat zuzendatukoari, hain zuzen.

Egia da denok ditugula aurrezagutzak; areago oraindik, helduak bagara; ikaskuntza horietan oinarritzea bide ezin egokiagoa, ezinbestekoa ere esan liteke. Aipaturiko webgunean, hortaz, antzeko ikuspegiaz ari direla esan liteke, baina urrutiagora joan gaitezkeelakoan nago. Izan ere, hitzetan fokalizatzen dute nagusiki –estrategiak pixkat kontuan izanda, akaso– baina hitz gardenak eta hizkuntza jakin batekin loturik ez dauden faktoreak (ezagutzak nahi baduzu) ez dituzte horren aintzat hartzen; hau da, testuinguruen ezagutzaz, testu-mota ezagunen ezaugarriez…

Adibide batekin argituko dizut. Aspaldi ezagutu nuen María Luisa Villanuevak bere hizkuntza-ikasleekin erabiltzen zuen ariketa bat da; asmoa, zeuzkaten ezagutzak aktibatzeko garrantzia azpimarratzea. Horretarako, eurentzat ustez guztiz ezezaguna zen hizkuntza batean idatzita zegoen panfleto bat ematen zien eta hiruzpalau galdera (nora joango ziren, zer ordutan, zerekin topo egitea espero zuten eta horrelakoak) Gehienek erantzun egokia ematen zioten planteatutakoari.

Lady Madonna Flickr-en

Honezkero asmatu duzunez, panfletoa euskaraz zegoen. Manifestazio bati buruzkoa zen. Baina, agertutako hitz gardenak (manifestazio, adibidez) baliatuta eta testuek komunean dituzten egiturak ezagututa (panfletoek, kasu honetan) gai ziren hainbat informazioz jabetzeko. Irakasleak azaldu egiten zien gerora zein zen hizkuntza eta ondorioa: hizkuntza ezezagun horretan zerbait ulertzeko gai baziren, zer esan ingelesari buruz, inguruan duen indarra kontuan izanda.

Hau honela, hitzei eta irudiei erreparatzeko estrategia ez dago gaizki, baina makulu gehiago ere badaude. Eta, argi dago, uste duguna baino gehiago dakigula sarri.

Seme-alabei irabazten utzi?

Behin baino gehiagotan izan dut mintzagai: zer egin seme-alabekin eurekin jokatzen denean? Irabazten utzi ala ez?

Txiki Xake blogetik hartutako argazkia

Badut beti halaxe egiten zuen ezagun bat; are, garaikurrak ere erosten zituen semeari emateko. Neurea, kontrako iritzia izan ohi da. Agian, tarteko bidea izango da egokiena; eta horren adibide dexente, Quora webgunetik etorri zait.

Hala, xakearen ingurukoa zen abiapuntuan planteatu zen galdera, alegia, 8 eta 11 urteko seme-alabei eta xakean jokatzen hasi berriei irabazten utzi ala ez; eta erantzunak, ugari, besteak beste, Jimmy Walesena berarena. Eta, badirudi, ñabardurekin (pieza gutxiagorekin aritu, berriz pentsatzeko aukera eskaini jokaldia egokia ez bada, jokatzeko ala ikasteko ibili nahi duten…) aukera argia dela. Eta iritzi berekoak omen dira dagoeneko hazi direnak.

Ez litzateke idea txarra izango Nicola Lococok bere iritzia ematea; galtzeko (edo irabazteko, jakina) adibide bitxiren bat eman zuen apirila aldera.

Ebaluazioaren alfabetoa

Joan den astean, Miguel Angel Santos Guerraren hitzaldi bat aipatu nizun. Eta bertan esandakoak ez zitzaizkidala, nagusiki, arrotz egin. Izan ere, joan den mendearen bukaera aldera, berak idatzitako asko irakurri nituen, garai hartan egiten nituen lanagatik eta ikasketengatik batik bat.

Hala, Ebaluazioaren alfabetoa izeneko artikulua idaztea erabaki genuen Luis Mari Txabarrik eta biok. Artikulu hori, Hizpide aldizkariaren 42. zenbakian argitaratu zen. Bibliografian, aipaturiko irakaslearen erreferentzia ugari dago.

Honela hasten da artikulua:

Pertsiako kondaira batek dioenez, jainkoek hasieran banatu egin omen zuten egia, gizabanakoei zati bana emanez. Egia osatu, bakoitzak berea ekarriz osatuko da. Hala, txanpon beraren bi aldeak dira egia eta ekarria.

Wessex Archaeology-ren argazkia Flickr-en

1998koa den arren, oraindik badu interesik nire ustez. Osorik irakurri nahi baduzu, eskura duzu Sarean.