hizkuntzak – Page 8 – Ikasle eta irakasle

Nire azken ekoizpenak: Hizpide 87 eta Itzulpen Saila 54

Maite Goñiren “Eguneroko hitza“n irakurri dut gaur askojakin hitza; gainera, gustatu egin zait emandako adibidea. Hala, neuk ere ez dut askojakin itxurarik eman nahi gaurko sarreran nire ezjakintasuna estaliz. Are, beldur handia diet erabat ziur mintzatzen diren horiei.

Zalantzak zalantza, eta Durangoko Azokarako hitzorduari erantzunez, azken hilabeteotako nire lan batzuek ikusi dute argia joan den astean. Beraz, eta zure baimenaz, irakurle lagun eta isil hori, labur-labur aurkeztuko dizkizut.

Batetik, Hizpide aldizkariaren 87. zenbakia. Bi arrazoirengatik da zenbaki berezi niretzat: paperezko garaiari agur esango zaiolako honekin eta, koordinatzaile izateaz gain, nire artikulu bat argitaratu delako. Azken urteotako lanarekin zerikusia du, hau da, doktore-tesiari buruzkoa da; “Ikas-ziberkomunitateak eta irakasleen prestakuntza” du izenburu.

Bestetik, eta Itzulpen Saila bilduman, Scott Thornburyren “Nola irakatsi berba egiten?” argitaratu da. Ana I. Morales izan da itzultzailea eta, ni neu, orain dela bi urte plazaratu zen Cassanyren liburuan bezala, editore lanetan aritu naiz.

Bietako bat (edo biak) irakurtzen baduzu (badituzu), atzeraelikadura edo feedbacka eskertuko dut.

Elebidun izateaz

Ez dakit inor konturatu den blog honen isiltasun-garaiaz; izan ere, bestelako zereginetan buru-belarri murgilduta ibiltzeak behartu nau lan-bolumena mugatzera. Dena den, ikasturte berriaren hasiera –urte berria bera baino berritzaileagoa, adiskide baten esanetan– ez da itzultzeko garai txarra, ez horixe.

Eta ikasturte berriaz ari garela, atzo ospatu zen 2015/2016 ikasturtearen hasiera euskaltegietan Bilbon egindako ekitaldian. Lehendakaria buru zela, Manuel Carreiras izan genuen hizlari; “Bi hizkuntza garun batean — Mekanismo kognitiboak eta garun-plastikotasuna elebidunetan” izan zen BCBLko zuzendari den zientzialari galiziarrak emandako hitzaldiaren izenburua.

Kontu bitxiak eta interesgarriak, nire ustez, atzo entzundakoen artean. Bitxia eta harrigarria nola egiten dituzten ikerketak ikustea, burmuinaren aktibitatea zehazteko, esaterako. Deigarria, horrelako ikerketak gure inguruan egitea –nik neuk ere hartu dut parte ikerketaren batean–. Edo bitxia hitzaldia gaztelaniaz izan arren, diapositibak ingelesez egotea.

Carreirasek azaldutako ondorioak ere pentsatzeko modukoak; honatx nagusiak:

Elebidun izatea ez da hobea edo txarragoa; desberdina da.
Burmuina aldatu egiten du elebidun izateak.
Elebidun izateak, gure burmuinaren lan-zirkuitoak aldatu egiten ditu.
Agian (agian, hori ikertzen ari baitira) alderdi kognitiboaren galera edo jaitsiera atzeratzen lagun dezake elebidun izateak.
Edonola ere, gure harreman sozialak hedatzeko lagungarri da elebidun izatea.

Bestelako aipu batzuk: burmuinak beste modu batean funtzionatuko duen arren, nagusiek ere ikas dezakete beste hizkuntza bat; bera ere ari da euskararekin, –ergatiboak buru hausteren bat edo beste sortarazten duela onartu zuen–. Azkena: aztergai dago ea elebidun izatea hirugarren hizkuntza bat ikasteko lagungarria den; badirudi hala beharko lukeela izan, baina ikerketak egin arte, tentuz.

IKTak eta euskara

Hilaren 17an egin zen Bilbon IKTak eta euskara gaiaren inguruko mintegia. Egin dute laburpena Irekian; dagoeneko hasi da Josu Orbe (@jorbe) bertan gertatutakoari buruzko erreferentziak jasotzen; Pello Urzelai eman du Berriaro blogean bere da iritzia… Ruben Olveirak bere laburpena egin zuen Deian… gazteleraz (eta Iñaki Anasagastik bere blogean jaso): [Enlace roto.].

Egunean zehar, maiz hartu nuen susmoa nor bere liburuaz hitz egitera zetorrela izan zen. Hala ere, gogogoeta batzuk. Lehenik eta behin, Patxi Baztarrika sailburuordeak eginiko adierazpen bat egin zitzaidan deigarri: euskararen bizi-iraupena ziurtaturik dagoela, baina bizi-poza ere beharrezko duela.

Gainontzeko partaideek esandakoetatik, Google enpresako ordezkariak esandakoa ekarri nahi dizut. Bai, Google erraldoiak batzuetan aurpegia ere ba omen dauka; Luis Colladorena mintegi honetan. Hiru oinarri aipatu zituen: erabiltzaileak, erramintak eta edukiak. Bere esanetan, hirugarrenean ei dabil euskara hankamotz. Bestalde, Microsoft eta Google izan ziren, besteak beste, mintegian. Biak enpresa handi-handiak, eta negozioaren bila ibiltzen direnak, jakina. Euskarazko produktuak lantzeko ba ote dago nahiko merkaturik? (edo balizko etekinik, jakina)

Erremintak egon badaude, maila batean; hala ere, bertan esandakoetatik erabilera ez dator errealitate horrekin bat. HABEren ordezkariak aipatu zuen erakundeak dituen webguneetara iristen direnetatik % 17ak baino ez duela nabigatzailea euskaraz konfiguraturik; Izenperenak, berriz, dexente jaitsi zuen portzentaje hori.

Laburbilduz, ziberespazioan ez gara azkenak… baina badago bidea egiteko, autokonplazientzia alde batera utzita. Hizkuntza handiek guztiz jan ez gaitzaten, behintzat.

Euskara-ikasle… arrakastatsuak

Euskararen Nazioarteko Eguna atzo. Egutegia lepo dago egun europearrez eta nazioartekoez (besteak beste, atzo bertan ezgaitasunen nazioartekoa ere ba omen zen) eta berorien balio zein zergatiez luzeago mintza gaitezke. Hala ere, errepara diezaiogun hasierakoari.

Nestor Basterretxeak egindako logoa. Euskonews.com gunetik hartua

Eguna bera egunkarietan ere soma genezakeen; DEIAk, esaterako, lehen orrialde bikoitza izan zuen atzokoan horietako bat euskara hutsean izanik. Euskararen presentzia zertxobait handiago, oro har. Eta, honetan ere hedabideak bat, euskaldun berriei eginiko elkarrizketak. Adibidez, txoko honetatik agertutako Reyes Prados toki batean baino gehiagotan azaldu zen.

DEIAn bi pertsonari egin zitzaien elkarrizketa. [Enlace roto.]luzeagoa [Enlace roto.] baino; tituluak ere desberdin. Grezian bizi eta gaztelera-irakasle den Leonor Quintana bilbotarrak euren hausnarketa edozein hizkuntza-ikaslerentzat interesgarria dela zioen. Neuk, behintzat, atalen bat azpimarratu nahi dut.

Bien motibazioa argi ageri da; desberdina, seguruenik, baina motibazio sendoa. Testuinguruaren garrantzia suma daiteke, baina ez da ezinbestekoa (Euskaldun berriaren baladako protagonista ere Barakaldokoa genuen) eta familiaren sostengua azpimarratzen dute biek, baita ohituren pisua ere. Euskalkien auzia eta zer eredu irakasten den ere ageri da neurri batean.

Ikasle eta irakasle naizen aldetik –hala adierazten dut sarri– batek esandakoarekin bukatu nahi dut. Gazteagoekin ezagutzak partekatzea umiliagarria ei da (edo izan ei da) berarentzat berriaren arabera; desberdinekin eta desberdinengandik ikastea aberasgarri ulertzen dut neuk.

Zer gozatu? (edota nola gozatu)

Joan den astean “gozatu” aipatzen nuen. Nik neuk hizkuntzak ikastearekin lotzen nuen, eta, beharbada, ikastearen plazerrari hedatu ahal diogu.

Horretan nenbilela, Miribillako auzoko jaietan “Euskaraz gozatu” irakurri nuen txosnetako batean. Hala ere, aurrekoarekin badago alderik. “Euskara ikasi” eta “euskaraz ikasi”ren artean dagoen bezalaxe, ezta?

Are, euskara eta gozatzea lotzen duten lelo, kanpaina eta antzeko gehiagorekin egin dut topo, adibidez, “dastatu euskara, gozatu euskaraz” bideoa, gozatu euskara ahoan (Mondragon Unibertsitatean), “irakurri, gozatu, oparitu” (euskaraz egindako liburuen sustapenerako kanpaina), Bizkaiko Foru Aldundiaren “gozatu euskeraz” ekimena… Eta blogak, “euskara ikasi, euskara gozatu” izenburua duen Zahar Berri izenekoa besteak beste, eta liburuak, Karmelo Ayestaren Goza daiteke gehiago esaterako.

Eta, edonola ere, ez ahaztu, Elhuyar Hiztegian kasu, polisemikoa dugula gozatu aditza.

euskara maite dut by Zerdiok photo, on Flickr