iritziak – Page 9 – Ikasle eta irakasle

Ikertzaile pribatua izateko…

Ahal dudanetan, nobela beltza bezala sailkatzen diren liburuak irakurtzea dut gustuko. Horrelakoetan, ikertzaileak agertu ohi dira sarri; askotan, ikertzaile pribatuak gainera. Eta horrelako liburuen zale ez bazara ere, zalantza izpirik ez dut protagonistaren baten baino gehiagoren izena emango zenukeela. Edonola ere, pentsatu duzu inoiz nola iristen diren ikertzaile izatera?

EHUk master bat eskainiko du horri begira datorren ikasturtetik aurrera; azken urteotan ez, baina lehenago ere bazegoen hori egiteko aukera. [Enlace roto.].

Berri beraren lehen zatiaren arabera arabera, langabezia txikia dago sektorean eta krisi garaian lan-aukera ugari, antza denez. Baina, txanponak ba omen du beste alderik: profesionalen iritzia ez dator bat EHUko arduradunarenarekin; are, unibertsateetan ez dela horretarako txintik ikasten uste ei dute.

Egia ala gezurra, begi bien erdian, sudurra.

Euskararen ezagutzaz eta erabileraz

Aste honetan irakurri eta entzundako zenbait berrik helduen euskara-irakasle nintzeneko kontu batzuk gogorarazi dizkit.

Behin, ikasle batek zertarako ikasi nahi zuen euskara adierazi zidan; beretzat, nahikoa zen errenta-aitorpena euskaraz egiteko maila lortzea. Pentsatu nuen ba, euskaltegian ikasiko zuenarekin beharbada ez zuela nahikoa izango. Aitortu nionez, neronek ere arazoak nituen horrelako agiriak behar bezala ulertzeko. Are, jakin badakigu dirua bezalako kontu “serioetarako” gaztelera erabili ohi duen euskaldun bat baino gehiago dagoela. Aste honetako berri baten arabera, aurki Osakidetzak odol-analisietako emaitzak euskaraz ere emango dizkigu. Izartxoak alde batera utzita, ea zenbat ulertzeko gai garen.

El Mundo egunkariak, berriz, Ertzaintzan euskararen erabilera eta ezagutza izan ditu [Enlace roto.]. Ertzainen ezagutza-maila eskasa dela azpimarratu dute, eta erabilera areagotzeko Sailaren asmoak kritikatu. Ezin dut ziurtatu orain maila hori zein den, baina gogoan dut beste ikasle baten kasua: blokeatuta klasean sarri, lasai gero. Izan ere, praktiketan zegoen ertzaina izanda, gutxieneko euskara-maila bat ziurtatu behar zuen aipatu epealdia bukatu aurretik, akademia-garaian ez baitzen horretarako gai izan.

Motibazioaz izan da hirugarrena. Zuzendari nagusi berria du Euskadiko Orkestra Sinfonikoak. Galizia aldetik datorren katalana dugu berori. Bere lehenengo agerraldian, euskaraz irakurri egin zuen baina aurrerantzean paperik gabe euskaraz mintzatzeko borondatea aditu nion irratiko kortean. Are, beste hizkuntza bat ikastea aukera aparta gisa omen da bere ustetan. Motibazioa badu, antza; ez dakit, hala ere, zein mailataraino izango den integratiboa edota instrumentala, baina motibaturik egonik ikasi egingo du (motibazioaren kontuaz informazio zabala Auñamendi Eusko Entziklopedian)

Irakurtzen jakiteaz

Joan den astean DEIAn berriaren izenburua irakurri eta bekei buruzkoa zela pentsatu nuen hasiera batean: Yalen eta Columbian dohan ikasi (jatorrizkoan, “[Enlace roto.]“) Zerbait irakurri eta nork bere ezagutzekin alderatuta, hipotesiak egiten hastea, beraz. Baina oker nengoen; hala, bigarren mailara jaitsi eta MOOCak aipatzen ziren.

Artikulua osorik irakurrita, susmoa dut kazetariak ez duela MOOC batean izenik eman eta parte hartu. Are, ez dakit Sarearen bidez prestakuntza eraturen batean parte hartu duen (sofatik ikastetik haratago doana behintzat) edota Sarea eta ikastea nola ulertzen dituen –hala ere, pista argia ematen digu bukaeran, aipatzen dituen webguneak kontuan hartuta–. Ez du aipatzen Sareko loturen garrantziaz arituko edota NIA (norbere ikaskuntz-alorra edo PLEa ingelesez) eraikitzearen garrantziaz. Azken finean, zintzilikaturik aurki daitezkeen edukiak arlo bat baino ez dira, nire ustez.

Ondorio gisa, eta berri hori adibide argia dugu, Sarean dagoena irakurtzen jakitea ezinbesteko gaitasuna dugu, alegia, inoiz aipatu dizudan literazitatea (eta literazitate kritikoa). Eta ez da nahikoa tradizioz irakurtzen jakiteteaz eta alfabetatzeaz ulertu dena.

Eta udan zer?

Argi dago “haurrak –eta ez horren haurrak– uda / ikasi” maiz errepikatzen diren gai horietako bat dela. Adibide gisa, [Enlace roto.]ea opor gehiegi duten galdetuz.

Berri gehiago ere agertu da egunotan; [Enlace roto.]. Izenburuan jasotzen dena, guraso zein adituen ahotan jarria, irakurtzea dela funtsezkoa eta haurrak “ez aspertzeko” aholkua. Hala ere, puntu deigarri bat: atsedena izatea ez da ezer ez egitea, eta “planifikazioa” aipatzen da. Ez dakit planifikazio honek udari xarmari kentzen ez ote dion. Edo egungo eskaerei erantzuten dien, baita umeen ustezko atsedenaldi horietan ere, eskolaz-kanpoko jardueren luzapena bailitzan.

Eta, aurreko guztiaren kontra etorriko balitz bezala, badago “betiko” ikuspegia, aberatsen (edo, behintzat, diru kontutan arazorik ez dutenentzat). Ez naiz atzerrian hizkuntzak ikasteari buruz ari, “ardi galduak” bide “onera” ekartzeko “barnetegi” berezi –eta garesti– horiez baino. Jende ezaguna egona da horrelakoetan, eta aurten [Enlace roto.]. Inoiz aipatu dizudan aditu batek, Jacksonek, eskolan derrigorrez egon behar dela idatzi zuen, koartelean eta espetxean bezala. Halako erakundeetan, ez dakit bakoitzaren osagarrietatik zer dagoen, egia esan.

Eskola eta lana

Joan den astean irakurritako txio batek eman dit gaur zeuregana ekartzeko gai interesgarria. Aurrera jo aurretik, argi dezadan gaurkoak ez duela lanbide heziketaren esparruarekiko loturarik.

arriskutsua ere izan liteke @sussergaz ; inoiz horren ondoren esan zaie: “eta notak dira zure soldata”. Zertarako hezi? Bizitza osoan ikasi?

— Iñaki Murua (@imurua) June 17, 2014

Izan ere, litekeena da haurrak pentsatzea berak egiten duena ere baloratu beharra dagoela, eta horregatik esan amari bera ere lanera doala. “Lan” intelektuala, gainera, ez da beti behar bezala aintzat hartu.

santiagonostalgico Flickr-en, CC lizentziapean

Baina horren azpian, eskola eta lana parekatzearena alegia, egon liteke arrazoi sakonagorik. Adibide gisa, izugarri haserretu ninduen aspaldi eskolako orientatzaileak alabari emandako txosten batean honelako zerbait irakurtzeak: “eskolara joatea da zure lana eta notak zure soldata”. Pentsa dezagun, beraz, parekatze honen azpian ez ote dagoen hezkuntzaren helburua; hau da, zertarako hezi? langile “zintzoa” eta “fina” izaten ikasteko? Beste bat; ez dakit oraindik ohitura mantentzen den, baina eskola denborak txirrinaz edo sirenaz mugatzea ez dut uste anekdota hutsa denik (urte batzuk baditugunok, esaterako, Victor Jararen “Te recuerdo Amanda” abestian “suena la sirena de vuelta al trabajo” gogora dezakegu)

Areago oraindik. Lana eta soldata denbora eta espazio mugatuetan egon ohi bada (ordaindutako lana behintzat), eta denbora baten ondoren erretiroa gainera, zein izango da, ikuspegi horretatik, bizitza osoan ikastearen tokia?

Hurrengo batean ekingo diogu denboraren eta espazioaren garrantziari.