Wikipedia, ikasteko baliabidea

Entziklopedia modura dugu ezagun Wikipedia. Hori ere bada, jakina; izan ere, halaxe definitzen dute bertan: “entziklopedia bat da, lankidetzaz editatua, eleanitza, Interneten argitaratua, Wikimedia Fundazioa irabazi asmorik gabeko erakundeak sustengatua”. Hala ere, beste hainbat proiektu ere badaude hari loturik.

Wikipediaren kalitatea jarri izan da sarritan kolokan, baina zenbait ikerketak duen maila altua frogatu dute ingelesezko bertsioan behintzat. Elkarlana da, azken finean, duen arlorik sendoenetako bat. Maila zientifikoan ere ez zen ontzat entziklopedia honi aipu egitea, nik dakidala, entziklopedia honi aipu egitea, ezta maila jakina duten eskolako lanetan, baina beste edozein entziklopediari buruz antzekoa gertatuko litzatekeelakoan nago.

Bestelakoa da erabilera arrunta: nork ez du kontsultatzen bere gailu mugikorretik, ordenagailutik… Are: ezizen modura ere baliatu ohi da, ustez denetarik dakien pertsona horri egokitzeko (bat dut nik gogoan). Kontsultatu bai baina beste upeleko sagardoa da parte hartzea… eta ez naiz proiektua diruz laguntzeaz ari. Irakurtzea ere prozesu aktiboa dela ulertzen da egun baina harago joateko modua ere badago, ezta?

Euskarako bertsioari dagokionez, bizi-bizi dago. 2001ko abenduaren 6an jarri zen abian Euskarazko Wikipedia, orduantxe egin baitzen lehendabiziko ekarpena. Garapen handia eta aldaketak izan ditu harrez geroztik. Azala bera urtarrilean berritu dute azken aldiz eta 360.000 sarrera baino gehiago dago honez gero. Erabiltzaileek dagoeneko sortutako atarien desberdinak badaude egun.

Eta azpimarratzeko beste kontu bat: Hezkuntza Atari bat dago. Honako hauekin egingo dugu topo bertan, besteak beste:

  • Online irakaskuntzarako dekalogo bat.
  • Jarduerak: artikulu bat idatzi, artikulu bat eztabaidatu, testu bat moldatu, testu bat grabatu, diagrama bat euskaratu, testu-iruzkinak, infografiak egin…
  • Liburuxkak: Wikipedia ikasgelan (gida praktikoa), Irakasleentzako oinarrizko azalpenak, Wikipedia ezagutu, Wikipedia irudiztatzen…
  • Bideo-tutorialak.
  • Wikipedian idazteko gidak.
  • Laguntza-orrialdeak.
Wikimedia Foundation / CC BY-SA (https://creativecommons.org/licenses/by-sa/3.0)

Laburbilduz: ikasteko modua ere badago era aktiboan parte hartuz. Bai; beste urrats bat emateko bidea badago irakurtzetik harago, ikasleak kontsumitzaile soil izan ez daitezen eta prosumirtuatzaile izatera iritsi, Héctor Ríos adiskideak eHIZPIDE aldizkarian proposatutakoari jarraikiz. Hemen ez da hitz berria; 2017ko irailean adierazi nizun legez, “jaso, ekoitzi eta partekatzen edota elkarri eragiten dion pertsona” da prosumirtuatzailea.

Ozen irakurtzeaz

Plazan aritzea ez da erraza. Bertan ezagutzen dela bat gizon ote den idatzi zuen olerki batean Bitoriano Gandiaga zenak. Eta askok mintzatzea izango du buruan agian, baina, nire ustez, behar bezala ozen irakurtzea ere zaila da.

Ez da nahikoa hizkuntza jakitea –edota, beharbada, hizkuntza “jakitea” zer den definitu beharko genuke–. Eta, arlo horietan ere, euskaldunok sarritan hankamotz; erregistro guztiak ez dira berdinak eta maizegi ahaztu egiten den puntua dugulakoan nago.

Atzo nire beste blogean idatzi nuen bezalaxe, hala gertatu zitzaion Athleticeko presidente den Josu Urrutiari urteko Ohiko Batzar Nagusian bere hitzaldia irakurtzean. Ez omen da jendaurrekoa bere arlorik sendoena eta lehengoan, gainera, diskurtsoa euskaraz irakurtzean trakets ibili zen: letrak jan, etenaldiak desegoki… mezua ulertzen ez zuela sumatu nion eta, era horretan, nekez mezua entzuleriari zabaldu. Eta arrazoia, seguruenik, bat baino gehiago.

DEIAn argitaratutako argazkia

Eta ozen irakurtzea zaila bada, zer esan ozen irakurtzeko testu bat egiteaz. Areago oraindik idazlea eta irakurlea desberdinak direnean. Duela gutxi izan dut horrelako esperientzia bat; badakizu, “euskaraz maila baduzunez, lagunduko didazu testu hau itzultzen, laburra da…” baina ondo egin nahian zailtasuna handia; besteak beste, ezagutzen ez duzun batek eta ezagutzen ez duzun testuinguru batean irakurtzekoa delako.