Category: bitxikeriak

Hautu zaila

Bizitzan hartu behar izaten dugun  erabaki garrantzitsua omen da: zer ikasi (eta zer ez), alegia, zein bide edota adarretatik jo. Gainera, gaztetan hartu baina geroa maila batean mugatu egiten duten erabakiak izaten dira. Baldintzatzaile ugari izaten dugu eta auskalo zeintzuk diren erabakitzen duguna erabakitzeko azpian dauden arrazoiak.

Azken boladan azoka antzekoak eratzen dira horrelako hautu zailetan dabiltzanei laguntzeko asmoz edo.  Zalantzak zituen baten txiora iritsi nintzen Jordi Jubanyri esker, Ada Colau alkatesak militarrekin izandako ika-mikaren aurretik: ez ei zekien neskak maistra izateko estudiatu edo ejerzitoaren bideari ekin. Auskalo, arrazoiak arrazoi, agintzea izango ote duen neska honek kaskarrean.

Neure aldetik, ez dakit bide desberdinegiak ez ote diren, balore desberdinetan oinarrituak, nahiz eta ematen duen poliziak irakasteko ahalegina egiten saiatzen direla, Twitter bidez edo hitzaldien bidez, besteak beste. Edonola ere, ejerzitoak parte hartu du aipatutako azoka horretan.

Ejerzitoa tartean dugula, soldadutza egin zutenetakoa naiz; zer egingo diogu, ba. Eta onartu behar garai eta testuinguru haietan “hitz egitea baino hobe, entzutea” zein “zer ikusi, huraxe ikasi” praktikan jartzea komeni izaten zela, klase teorikoak ere izan arren. Izan ere, bitxia zen ikasketa urriko pertsonak tiroaren fisika ingeniariei azaltzen ikustea, edota legeak abokatuei… eta horrelakoetan arazoak ekiditeko galderarik edo oharrik ez egiten ere ikasi genuen, arestian aipatutako ereduei jarraikiz.

Futbola eta burua

Eskola-kirolak buruhauste bat baino gehiago ematen digu; esate baterako, zein adinekin hasi behar den kirol bakarrean espezializatzen. Futbolak, esparru horretan zein orokorrean, zer esanik ez. Gainera, ohiko mintzagai dute (dugu) askok; igogailuetarako eta berriketa sozialerako erabil litekeenetako bat da, zalantzarik gabe. Bestetik, aspaldi entzuna nuen “ez jo buruan, ikasten ari naiz-eta” esaera.

Kontua da Estatu Batuetan debekatu egingo dutela 10 urte baino gutxiago duten umeek futbolean baloiari buruz ematea (esaterako, [Enlace roto.]). Agur burukadak txikientzat, beraz. Auskalo mundu-mailako federazioak erabaki bera hartuko duen noizbait. Arriskutsua omen da.

Ez dut egoera horri buruzko datu zehatzagorik; bai, ordea, jakin badakit horrelako adinekin gure inguruan baloi bereziak erabiltzen direla lehiaketetan. Zelaiaren tamainarekin eta futbolari-kopuruarekin ere gertatzen da aldaketarik (eta eztabaidarik). Bestetik, burua erabili ezean bestelako kirol bat izan daitekeela susmatzen dut (hala ere, buruarekin beti jokatu beharko)

Gainera, batek daki kalean futbolean aritzeari ere mugak ezarri nahi izango zaizkion; garai batean, haurrak kalean futbolean aritzen zirenean (ez dakit orainaldia erabili honezkero) bestelako “legeak” bazeuden (hiru kornerren ondoren penaltia edo atezain-aurrelaria, esaterako). Eta ez ahaztu “debekatutakoa”k erakarri egiten duela.

Azken finean, kirolen arriskuez mintzatzen direnek arrazoia izango dute? Dena den, zer ez da arriskutsua? Harriak jaurtitzeak bezalako jarduerek ere badute arriskurik, ezta?

DEIAn argitaratutako argazkia

Belarrondoko hezitzaileak?

Frantzian ez omen daude belarrondoko edo zaplastekoak debekatzeko lege bat onartzearen alde –umeei zigor fisikoa ezartzeari buruzkoa litzateke, oro har–, nahiz eta Europako Kontseiluak bertako gobernua ohartarazi duen. [Enlace roto.].

Egia da ohiturak legez aldatzea zaila dela. Are, garai batean horrelako diziplinaz ikasi egiten zela –eta ondo ikasi gainera– defendatuko duenik ere egongo da. Euskarazko itzulpena ez dakit letra odolez ikasi, odolarekin ikasi, odolaren bidez ikasi edo zer izango litzatekeen –edo zatekeen esan beharko honez gero?–.

Ni ez naiz zigor fisikoaren aldeko; arrazoirik ez duenak erabiltzen duela iruditzen zait, bestelako argudiorik edo biderik ez dagoenean indarkeriaz zerbait “konpon” liteke ustez baina indarkeriaren gurpil zoroan sartuta ondoren. Zer esanik ez heziketaz ari bagara. Ematen den ereduak, erakusten denak, horrexek du benetako pisua. Garenaren zaratak ez du uzten esaten duguna aditzen (Santos Guerrari aspaldi entzundakoa)

Pixabay.com gunetik hartua

Txikitan ez nintzen horrelako zigorren beldur izan; beharrik ere ez, ez etxean, ez eskolan. Ez nuen horrelao egoerarik bizi behar izan. Alabaina, badut pasadizo bat kontatzeko.

Behin, lehen hezkuntzan egongo nintzen, OHO hasi berria zen garaian. Zaplastekoa eman zidan irakasle batek (gizonezkoa bera; ez dakit hori funtsezkoa den ala ez, gehienak andereñoak baitziren). Ez zuen arrazoirik horretarako baina halaxe egin zuen, kontrola ez galtzearren edo. Urteak joan ondoren, ustekabean, nire senide baten etxean egin genuen topo. Badakizue horrelakoetan zer gertatu ohi den, “gogoratzen duzu Urlia, Iñaki? Irakasle izan zenuen ikastolan” edo antzeko bat esan zidaten. Mutil koskorra nintzen ordurako, eta nik, baietz, oso ondo gogoratzen nuela. Ez nuen gogoratzen nolakoa zen klasean, berarekin zer ikasi nuen… edo bai; seguruenik berak espero ez zuen zerbait ondo ikasi nuelako. Eta, aukera paregabea izanda, ez nintzen isildu, ez horixe. Baietz erantzun nien, ondo gogoratzen nuela… urte batzuk lehenago arrazoirik gabe belarrondoko bat eman zidan irakaslea zelako, irakasle bakarra gainera. Aurrean zeuden guztiak harrituta geratu zirela uste dut, irakaslea barne; berak ez zuen horrelakorik gogoratzen.

Zerbait irakatsi zidala uste dut, badiot. Baina, seguruenik, espero ez zuena. Alegia, ez “ondo” portatzen –bere parametroetan ondo portatzen, behintzat– justiziaren eta boteretik bideratutako indarkeriaren artean badagoela alderik baizik.

Zer gozatu? (edota nola gozatu)

Joan den astean “gozatu” aipatzen nuen. Nik neuk hizkuntzak ikastearekin lotzen nuen, eta, beharbada, ikastearen plazerrari hedatu ahal diogu.

Horretan nenbilela, Miribillako auzoko jaietan “Euskaraz gozatu” irakurri nuen txosnetako batean. Hala ere, aurrekoarekin badago alderik. “Euskara ikasi” eta “euskaraz ikasi”ren artean dagoen bezalaxe, ezta?

Are, euskara eta gozatzea lotzen duten lelo, kanpaina eta antzeko gehiagorekin egin dut topo, adibidez, “dastatu euskara, gozatu euskaraz” bideoa, gozatu euskara ahoan (Mondragon Unibertsitatean), “irakurri, gozatu, oparitu” (euskaraz egindako liburuen sustapenerako kanpaina), Bizkaiko Foru Aldundiaren “gozatu euskeraz” ekimena… Eta blogak, “euskara ikasi, euskara gozatu” izenburua duen Zahar Berri izenekoa besteak beste, eta liburuak, Karmelo Ayestaren Goza daiteke gehiago esaterako.

Eta, edonola ere, ez ahaztu, Elhuyar Hiztegian kasu, polisemikoa dugula gozatu aditza.

euskara maite dut by Zerdiok photo, on Flickr

Mintzatzu, ikasi, gozatu

Halaxe irakurri nuen lehengoan kaletik nindoala iragarki batean, ingelesez. Urrutitik horiexek ziren ondo ikusten ziren hitzak, letra handian idatzita baitzeuden. Lelo ona, pentsatu nuen, ikasi eta gozatu elkartzen dituen ikuspegiak.

Hurbildu ahala, testu gehiago ikusi nuen. British Councilek egindako propaganda zela lehenengo, ikurra agertzen baitzen. Neure kolkorako pentsatu nuen kanpaina interesgarria zela. Baina, ondoren, letra txikiagoz, ume eta nerabeentzat zela. Hasiera batean gazteentzako ikuspegi hori helduentzat zabaldu ote daitekeen galdetu nion neure buruari, eta handik lasterrera erantzuna: lelo bera helduentzako ikastaroetarako ere bai (tira, “heldu” gaztea zen modeloa)

Ongi etorri, beraz, ikaskuntza modu erakargarrian planteatzeako asmoa (halaxe izango ahal da!) Gozatu, alegia, nahiz eta pertsonaren helburuak, zilegi izateaz gain, serioak izan. Bai bai, letra odolaz sartu ohi zen, baina modu hoberik badago, ezta?