Category: ohiturak

Hizkuntzak salbatu nau

Edo, hizkuntz ohiturak, zehatzago esanda.

Izan ere, Facebook Messenger bidez mezu bat heldu zitzaidan; igorlea, Facebookeko “lagun” ez ezik, aurrez aurreko ezaguna ere badela argituko dizut badaezpada.

Bertan, bideo baten berri ematen zidan. Nire aurpegia ikusten nuen bideoaren kaptura edo irudia izan zitekeenean; zalantzazkoa. Are, bisita-kopurua handia zen. Horrek susmo txarrak sortarazi zizkidan; litekeena da ni bideo batean agertzea, baina hainbeste bisita izatea, dudazkoa oso.

Hurrengo pistak areagotu (edo kendu) zizkidan zalantzak eta susmo txarrak. Izan ere, igorleak eta biok euskaraz egiten dugu beti geure artean; mezua, berriz, gazteleraz zegoen. “Apareces en este vídeo” edo zen testua.

Biharamunean, teknologia zaharragoa baliatuta, telefonoa alegia, birusa zela baieztatu zidan. Eta barkatzeko. Barkatu? Ea nork ez duen inoiz, nahi gabe, horrelako birusik edo spamik hedatu; bota beza lehenengo harria (eskua gorde gabe, jakina) “pekatu” hori egin duenak

Ondorioz, oraingo honetan, hizkuntzak salbatu nauela ezin ukatu.

Marrazkiari beldurrik ez

Ikasle nintzen garaian ez nuen marrazketarako doai berezirik; egia esan, ozta-ozta gainditzen nituen horrelako gaiak eta askorik ere ez nituen landu.

Aspaldi kontatu nuen bezala, helduen euskara-irakasle izatera iritsi nintzenean ere ez nintzen horretan trebea, jakina. Horregatik, altxor gisa gorde nuen 80. hamarkadan Habeko Mik aldizkarian atera zen “Marrazkiari beldurrik ez” bilduma. Egia esan, gizon orratzaren erdipurdiko marrazketan geratu nintzen baina, hala ere, baliagarri suertatu zitzaidan. Horregatik, gomendatu edo utzi izan diot zenbait lankide eta ezaguni. Areago oraindik: pentsamendu bisuala maiz aipatzen da orain, eta Dibujamelas bezalako ekimenekin egin dezakegu topo.

Orain ez dakit non dauzkadan orrialde haiek. Baina HABE erakundeak digitalizatu egin ditu, eta guztion eskura daude Ikasbil esparruan (1. atala eta 2. atala). Honelaxe kontatu dute Irakasbilen.

Hezibide ona eta munduaren ezagutza

Hezibide onaz idatzi nuen aurrekoan hemen. Eta irakasle modura bizi izandako egoera bitxi bat gogoratu nuen argitaratu orduko; egunero-egunero helduei euskara irakasten aritzen nintzaieneko pasadizo bat.

Ikasle berezi samar bat izan nuen ikasturte hartan. Bai, denok garela bereziak onartu arren, hark bazuela bere “puntutxoa” ezin ukatu. Adibidez, bere idazlanak ulergaitzak zirela esaten nionean, irakasleon kultura eza kritikatuz erantzuten zidan; nirea eta lankideena, behintzat. Bestela esanda, bere ustez idazlanak onak ziren; gure kultur maila (edo munduaren ezagutza, auskalo) zen berak idatzitakoak ulertzeko genuen oztopoa.

Egun batean, atsedenaldia bukatutakoan klasera berriz sartu eta lanari berrekin genionean, banana bat zuritu eta jaten hasi zen mutila. Haserretu eta klasean errespetu-falta zela esan nion nik, areago oraindik atsedenaldia bukatu bezain laster izanda; nirekiko eta ikaskideekiko errespetu falta zela gaineratu nuen. Berak, berriz, ez zetorrela bat esan zidan oso serio; nik errespetu falta bezala ikusten nuena, berak behar fisiologiko bati erantzutea zela uste zuen.

Ez dut gogoan nola bukatu genuen eztabaida; seguruenik, taldekideak harrituta egongo ziren eta nor bere kulturaren arabera bata ala bestearen alde. Azken finean, hezibide “ona” zer den nola ulertzen den.  Eta hizkuntzak ikastean, adibidez, munduaren ezagutza eta kultur talka aipatzen da, gaitasun soziokulturalaz edota soziolinguistikoaz ari direnean; esate baterako, etxe batera jatera gonbidatu gisa joatea jartzen du Instituto Cervantesek adibide bezala mundu-ezagutza desberdinen arteko aldea aipatzen denean. Besteak beste, eremu guztietan korrokada egitea ez da berdin hartzen, ezta?

enmanuel m Flickr-en

Tradizioaren pisua pentsaeran

Tradizioaz aritu nintzen joan den astean; geroaz ere bai. Eta aldaketak egiten direnean –edo egiteko asmoa dagoenean, behintzat– usteetan tradizioaren pisua azaltzen duen pasadizo batekin natorkizu, lehengoan ezagun batek kontatutako pasadizoa.

Ikas-irakas prozesuen aldaketan ari dira seme-alaben ikastetxean. Berak esan zidanez, gurasoak deitu zituzten bileretara asmoak azaltzeko, ustekabekorik egon ez dadin. Besteak beste, liburuen ordez tresneria teknologikoak du pisu handia. Azterketak, normalean ezagutzen ditugun tankeran (OHOa indarrean sartu zenez geroztiko “kontrol” horiek eufemismoa izan zirelakoan nago) ere ez dituzte egiten. Horraino, ados egon zein egon ez, normal samarra dirudi.

Onir, Flickr-en CC lizentziapean

Baina hara zer adierazi dion semeak: irakasleek ez dituzte azterketak egiten lanik ez egiteko, ez baitute zuzendu behar. Esanguratsua oso. Seguruenik besteren bati entzunda edo besteren batekin partekatutako hausnarketa. “Beti bezala” edo “Espero den bezala” aurre egiteari ere baduelako areriorik, egiten dena edo egin nahi dena azaltzen saiatu arren.