Ikasle eta irakasle

Helduen euskalduntzearen 17/18 ikasturtearen hasiera-ekitaldiak

Bi izango dira helduen euskalduntzearen 17/18 ikasturtearen hasiera-ekitaldiak bihar, ikasturte berriari ongietorria egiteko eta matrikulazio-kanpainak sustatzeko asmoz. Bilbon antolatu du HABEk Euskal Erkidego Autonomokoa; Nafarroako Foru-Erkidegokoa, berriz, Iruñean Euskarabideak.

Christian Puren izango da Bilbon hizlari; ni neu Iruñean. Bai, halaxe da adiskide hori; ondo irakurri duzu. “Hamaika aukera eskaintzen duen itsasoa” izango da nirearen izenburua. Hona hemen laburpena:

Irakaskuntzaren esparru zabalean –eta, ondorioz hizkuntzen ikas-irakaskuntzan–, irakasle zein ikasleentzat hamaika aukera eskaintzen duen itsasotzat hartu ahal dira teknologiak, oro har, eta horien artean, Internet. Aukera horiek baliatzen jakitea eta gaitasun digitalaren jabe izatea da erronka; areago oraindik, eskakizuna ere izan liteke gizarte honetan. Ikuspegi horretatik, norbere ikas-alorraz (NIAz) zein hori lantzeko garrantziaz jabetzea izan daiteke oinarri sendoa garapen profesionalerako. Testuinguru honetan, ikasgela ezezik irakasle-gela ere gainditzen dute ikasteak eta irakasteak. Hitzaldian erreminta batzuk aurkeztu eta iruzkinduko diren arren, kultura eta pertsonen jardunaren azpian dauden baloreak dira oinarrizkoak, eta ez erreminta jakinak. Hau guztia kontuan hartuta, ziberkomunitateena izan daiteke bizitza osoan zehar ikasteko bideetako bat; parte hartzeari eta partekatzeari erreparatu beharko zaio, beraz. Bestela esanda, Sarean eta sareetan pertsona kontsumitzaile huts izatetik prosumirtuatzaile izatera heltzea da funtsezkoa: jaso, ekoitzi eta partekatzen edota elkarri eragiten dion pertsona. Azkenik, Irakasbil ekimena aurkeztuko da; hau da berorren helburu nagusia: helduen euskara-irakaslearen garapen profesionala sustatzea, bere NIAren atal garrantzitsua izanik.

Nire sare pertsonalean dauden hainbat kide agertuko dira aurkezpenean. Traola bat ere proposatu dugu hala nahi duten txiolariek erabil dezaten: #irek1718na (17/18 ikasturtearen irekitze-ekitaldia Nafarroan laburtu nahiko lukeena).

Iruñeatik agertzen bazara, hurbildu agurtzera. Joaterik ez baduzu, saiatuko naiz Sarearen bidez berri zabalagoa ematen.

bertsoak + zientzia = #bertsozientzia

Gaur ez gara arituko Nao robot bertsolariaz. Azken boladan ez dut haren berririk izan, eta ez dakit bertsolari-txapelketaren batean parte hartzeko moduko prestaketa izango duen honez gero. Baina bertsoa eta zientzia izango ditugu gai.

Izan ere, “Jakinduriek mundue erreko dau 2017” #bertsozientzia emanaldiaren berri izan dut. Emanaldiaren edo emanaldien berri, Bizkaiko lau herritan izango baitira aurtengo saioak irailaren 21etik 24ra, Ondarroan, Getxon, Igorren eta Bilbon, hain zuzen.

Kike Amonarrizek gidatuko ditu lau saioak. Bertan, hiruna bertsolari eta hiruna zientzialari izango dira oholtza gainean. Zientzialariek 10 minutuko hitzaldiak emango dituzte eguneroko hainbat gai uztartuz (komuneko bonba, tiritak, dopina, robotak…) eta bertsolariek errima eta doinua jarriko dizkie gaiei. Adi: 18:30an hasiko dira saioak eta sarrera doakoa lekua bete arte.

Partaideen artean, hauek daude aurreikusita bertsolarien artean: Miren Amuriza, Amets Arzallus, Andoni Egaña, Maialen Lujanbio, Alaia Martin eta Unai Iturriaga. Zientzialarien artean, berriz, honako hauek: Miren Basaras, Oskar Gonzalez, Jon Larruskain, Elena Lazkano, Josu Lopez-Gazpio, Juan Ignacio Pérez, Bittor Rodriguez eta Leire Sangroniz. Eta bi postuetan, egunaren arabera, Jone Uria; hau bai “todoterrenoa” edo lur orotakoa.

EHUko Kultura Zientifikoko Katedrak antolatutako Bizkaia Zientzia Plaza ekimenaren baitakoa da #bertsozientzia; ekimenen horren aurkezpenean diotenez,

Bizkaia 2017ko irailean zientzia plaza batean bihurtzeko helburua dugu. Ezagutza zientifikoak transmititu, gai zientifikoei buruz hitz egin, zientzia ikasi eta zientziaz goza dezan nahi dugu, Bizkaian zientzia izan dadila protagonista.

Hala bedi.

Zientzia Kaiera blogean ere eman dute ekimen orokorraren berri.

P.D. Hurrengoan Nao robota ere sartu saioren batean.

Euskaldunok haserre?

“Egunones Aitas. Mese, hoy quiero ir a jaias de Bilbo. Eskerrik. Agures”

Honelako balizko mezu batek euskaldun bat amorraraz lezakeelakoan nago, Facebooken nire ezagunen (esparru horretan lagunen) artean izandako elkarrizketa bati erreparatuz gero. Lehenengo ezaguna, gazteleraz idatzitako prentsa-zutabe bateko “egunones” bat zela-eta agertu zen kexu. Gainontzekoak, hurrengo iruzkinetan agertu ziren.

Areago oraindik. “Taliban” deitu zidan” beste ezagun/lagun batek esparru berean, ditxosozko “eskerrik” hori zuzendu eta gero (argi dago ez duela irakurri apirilean idatzi nuen sarrera: “‘eskerrik’ ez, eskerrik asko” ). Ea ez dudan mezuetan laburtzen erantzun zidan, SMS edo WhatsAppekoetan, esaterako. Aspaldi egindako ikerketa batean aurkitu nuen bezala, irakasleek txatetan zuzen idazteko joera zutela baieztatzen zen. Eta, ematen dit, neu ere joera horretakoa naizela normalean. Arestian aipatutako ezagun horri adierazi nionez, laburtzekotan, hedatzen ari zaigun “eskerrik” horren ordez, “eskask” izan zaitekeen, karaktere bat gutxiagorekin gainera.

“Aitas” hori ere bitxia dela ezin uka. “Gurasoz” balitz, akaso. Eta jakin badakit familia-eredu tradizionalak aldatzen ari direla, baina, ez dut uste “aitas” hori horrelako egoera “berri” bati erantzutera datorrenik, ezta?

Laburbilduz. Neu naiz, errekurtso gisa, hizkuntzen arteko nahasketa egiten dudanetako bat. Baina testuinguruak ez dira ahaztu behar, eta horiei egokitu gure hizkuntz-jarduna. Eta, berretsi egiten dizut, amorru handiz irakurtzen eta entzuten ditut “eskerrik” bezalakoak ikuspegi horretatik.

“nena plorant y cridant” Llucia2012 Flickr-en, CC lizentziapean

Eta horretan nenbilela, hara non irakurtzen dudan gaurko Deian, titular batean, “Alkate, dos cañas y un txakoli, mesedez”.

Udako lan-koadernoak helduentzat ere bai?

Uda aurrera doa denborari eta egutegiari dagokienez, ez ordea eguraldiari erreparatuta, hemendik behintzat. Edonola ere, hasi dira agertzen eskolarako itzulerari begirako iragarkiak (liburuak. materialak, zorroak…)

Denboran atzera eginda, ezin ukatu geure haurtzaroan klasikoak zirela udako lan-koadernoak, maisu-maistrek aginduta lehen hezkuntzan bereziki. Ez dakit orain duten arrakasta-maila, etxeko/etxerako lanen inguruan dagoen eztabaidarekin.

Baina, ustekabean, helduentzako udako lan-koadernoak egon badaudela jakin dut prentsaren bidez. Duela urte batzuk ekintzaile batzuen ideia bati esker sortuak (eta garai hartako eskemei jarraikiz, propagandaren arabera), salmenta politak lortzen omen dituzte: aurtengoa agortua, 100.000 ale salduta aurreko urteetan.

Ez dakit nik gauza handirik ikasi (edo birpasatu) nuen liburu haiei esker. Tira, kontu garrantzitsu bat bai: ezin direla zereginak azken ordurako utzi. Baina hortik aurrerakoa… Are, zenbait ezagunek biziki gorroto zituztela adierazi didate, gaztelaniaz sarrera bat argitaratu ondoren, eta ia inoiz ez zituztela bukatu.

Salmente arrakastari erreparatuta, berriz, hausnarketa. Bizitza osoan ikasteko beharra argi dagoelakoan nago; ikasten ikastekoa ere bai. Horren indartsuak dira txikitan ikasitako ohiturak eta joerak? Baten batek erabaki behar du beti zer ikasi behar dugun, edo zer ikastea komeni zaigun?

Bakoitzak egin dezala nahi duena; ni neu, neure autonomia eta askatasunaren izenean, helduentzako udako lan-koadernoak ez diren bestelako aukera batzuk baliatzearen aldekoa naiz… eta halaxe egiten dut.

Matematikak, ikasleen lagun edo etsai?

Mª Jesus Esteban Galarzak, Frantzian bizi den matematikari bizkaitarrak, jaso berri du CAF-Elhuyar Merezimendu Saria; besteak beste, berak aurkeztu zuen EHUn euskaraz eginiko lehen matematikazko tesina eta hizkuntzaren normalizaziorako lanak ere egin zituen atzerrira joan aurretik. Matematika toki guztietan dagoela zioen Euskadi Irratian egindako elkarrizketan; gai horren irakaskuntzari buruz ere eman du iritzirik beste elkarrizketa batzuean; adibidez, ikasle askok zigor bezala ikusten dutela.

Eta, antzeko ikuspegiari lotuta, #MatesenlaCalle ekimena hurbiletik ikusteko aukera izan nuen joan den asteburuan Madrilen, bertako Sociedad Madrileña de Profesores de Matemáticas Emma Castelnuovo erakundeak antolatutakoa. Matematikaren bestelako ikuspegia eman zuten, jokoen bidez, era ludikoan, bitxikeriak azalduz… Halaber, Antonio Omatosek eraiki eta elikatzen duen webgunean topatu dut Madrilen ikusitako jokoren bat.

Ez diot inori proposatuko nire ikasle-garaietan egiten nuena errepikatzea, alegia, integralak ebaztea gurutzegramak egin beharrean (bai, zoro ukitua banuela Zientzi Fakultateko garaietan onartu beharko) baina matematikek bestelako ikuspegi eta lanketa bat izan dezaketela argi dago, ikasleen etsai amorratu izan gabe.