hizkuntzak – Page 9 – Ikasle eta irakasle

Mintzatzu, ikasi, gozatu

Halaxe irakurri nuen lehengoan kaletik nindoala iragarki batean, ingelesez. Urrutitik horiexek ziren ondo ikusten ziren hitzak, letra handian idatzita baitzeuden. Lelo ona, pentsatu nuen, ikasi eta gozatu elkartzen dituen ikuspegiak.

Hurbildu ahala, testu gehiago ikusi nuen. British Councilek egindako propaganda zela lehenengo, ikurra agertzen baitzen. Neure kolkorako pentsatu nuen kanpaina interesgarria zela. Baina, ondoren, letra txikiagoz, ume eta nerabeentzat zela. Hasiera batean gazteentzako ikuspegi hori helduentzat zabaldu ote daitekeen galdetu nion neure buruari, eta handik lasterrera erantzuna: lelo bera helduentzako ikastaroetarako ere bai (tira, “heldu” gaztea zen modeloa)

Ongi etorri, beraz, ikaskuntza modu erakargarrian planteatzeako asmoa (halaxe izango ahal da!) Gozatu, alegia, nahiz eta pertsonaren helburuak, zilegi izateaz gain, serioak izan. Bai bai, letra odolaz sartu ohi zen, baina modu hoberik badago, ezta?

Reyes Prados, Sevillan jaiotako euskalduna

Sevillatik etorri zen Reyes Prados kazetaria Euskal Herrira. 9 hilabetetan ikasi du euskara, berak ekainean Euskadi Irratian adierazi zuen bezala. Deian argitaratutako [Enlace roto.] eman zuen bere arrazoien berri. Joan den astean, #poziktibity ekimenaren baitan, Anne Igartubururekiko solasaldi bat aurkeztu da. Gaur bertan, berriz azaldu da Dida saioan (eta astero agertuko omen)

Dena den, eta berak esan bezala, hor dabilkigu jo eta ke ikasten: besteak beste, Errezilen eman du udako zati bat, irratiko elkarrizketa hartan aurreratu zuen bezala. Bertan bizi izandakoak eta bere hausnarketak blog batean plazaratu ditu.

Reyes Pradosen argazkia. Deia.com-en argitaratua

Baserri horretako kide batek adierazitakoa jaso du Reyesek sarreratako batean (testuan dagoen bezala dakarkizut):

“Guk berari irakasten dugu baina berarekin asko ikixten dugu, baita ere”

Reyes ikasle berezia dela ezin uka (denok ez al gara bereziak, ba?) eta euskara kontuetan arrakastatsua oso, gainera. Edonola ere, ikastearen eta irakastearen beste ikuspegi bat badugu aurreko testuan; alegia, baserritar horiek, eta errezildarrek oro har, irakatsi diote baina berarengandik ere ikasi dute. Eta udan, gainera.

Euskara tresna

Orain dela hiru bat aste euskara ikasteko motibazioez aritu nintzaizun; integratiboaz eta instrumentalaz, besteak beste. Eta, Bilboko Aste Nagusian jartzen diren txosnetako batean ikusitako kartel (handi) batek gai berera narama gaurkoan.

Komunikazio-tresna bada hizkuntza. Ikuspegi horretatik, beraz, tresnatzat har liteke. Neure kasuan, ohiko lan-tresna ere bai. Baina gogor bezain deigarri egin zait horrela idatzita ikustea. Izan ere, sentimenduekin lotuago ikusi izan ditut horrelako aldarrikapenak.

Agian, denbora berrien seinale. Zertarako bat beharko dugu, akaso, motibazioa indartzeko. Edota zirikatzeko propio eginda –ala balitz, nirekin helburua betea–. Bihotzarena, garai erromantikoagoetarako hobe?

Batera zein bestera, behin baino gehiagotan esan eta idatzi dudana: ez dut museo batean bukatu nahi.

Euskararen ezagutzaz eta erabileraz

Aste honetan irakurri eta entzundako zenbait berrik helduen euskara-irakasle nintzeneko kontu batzuk gogorarazi dizkit.

Behin, ikasle batek zertarako ikasi nahi zuen euskara adierazi zidan; beretzat, nahikoa zen errenta-aitorpena euskaraz egiteko maila lortzea. Pentsatu nuen ba, euskaltegian ikasiko zuenarekin beharbada ez zuela nahikoa izango. Aitortu nionez, neronek ere arazoak nituen horrelako agiriak behar bezala ulertzeko. Are, jakin badakigu dirua bezalako kontu “serioetarako” gaztelera erabili ohi duen euskaldun bat baino gehiago dagoela. Aste honetako berri baten arabera, aurki Osakidetzak odol-analisietako emaitzak euskaraz ere emango dizkigu. Izartxoak alde batera utzita, ea zenbat ulertzeko gai garen.

El Mundo egunkariak, berriz, Ertzaintzan euskararen erabilera eta ezagutza izan ditu [Enlace roto.]. Ertzainen ezagutza-maila eskasa dela azpimarratu dute, eta erabilera areagotzeko Sailaren asmoak kritikatu. Ezin dut ziurtatu orain maila hori zein den, baina gogoan dut beste ikasle baten kasua: blokeatuta klasean sarri, lasai gero. Izan ere, praktiketan zegoen ertzaina izanda, gutxieneko euskara-maila bat ziurtatu behar zuen aipatu epealdia bukatu aurretik, akademia-garaian ez baitzen horretarako gai izan.

Motibazioaz izan da hirugarrena. Zuzendari nagusi berria du Euskadiko Orkestra Sinfonikoak. Galizia aldetik datorren katalana dugu berori. Bere lehenengo agerraldian, euskaraz irakurri egin zuen baina aurrerantzean paperik gabe euskaraz mintzatzeko borondatea aditu nion irratiko kortean. Are, beste hizkuntza bat ikastea aukera aparta gisa omen da bere ustetan. Motibazioa badu, antza; ez dakit, hala ere, zein mailataraino izango den integratiboa edota instrumentala, baina motibaturik egonik ikasi egingo du (motibazioaren kontuaz informazio zabala Auñamendi Eusko Entziklopedian)

Hizkuntzak jakiteaz berriz

Joan den astean, Pilar Kaltzadak elebitasuna izan zuen gai [Enlace roto.]. Bada denboratxo bat gaia atera nuela nire beste txokoan, kasu hartan etorkinaren herriminari lotua; halaber, hizkuntzak ikastea ere izan dugu hemen hizpide.

Finean, hautu pertsonala izan zen euskara Pilarren kasuan, berak idatzitakoari jarraiki. Dena den, nire ustez badu pisurik inguruak. Alegia, besteak beste bere gurasoek hartutako erabakiek badute zerikusirik, zuzenago ala zeharka, euskara ikasi eta euskaldun izateko erabakian. Era berean, txikitatik elebidunon garenon kasuan zein gainontzekoetan, gure inguruan hartutako erabakiek badute eragin zuzenik, nahiz eta aurrerago heltze-prozesuan hartu beharreko erabakien multzo handian sartzen den hizkuntzena.

Eta erabaki horietan beste baldintzatzaile bat sumatzen dut. Izan ere, ildo bereko bi berri irakurri nituen joan den astean Deian. [Enlace roto.], batetik, Edinburgoko Unibertsitateko ikerketa bat azaltzen zen; haren arabera, elebitasunak (edo eleaniztasunak) eragin positiboa du Alzheimer kontuen garapena oztopatzean, esaterako –bestelako aldeko arrazoi gehiago ere badago–. Bestetik, [Enlace roto.], helduengan (garai batean zaharrrengan esango genukeen) euskara ikasteak dituen ondorioak –onak, ustez– aztertzeko.

Hau honela, bizitza osoan ikasten aritzeko hartutako erabakia nola bota atzera, irakurle lagun hori, mende erdiaren atarian nagoen honetan?