Category: ohiturak

Gosari osasuntsuak… eta beste

Estatistikak emandako datuak irakurtzea ez da erraza izaten; besteak beste, aditua izanagatik –edo horrexegatik agian sarri– nork bere betaurrekoak erabili ohi dituelako horretarako. Inoiz, txiste gisa edo, batez bestekoaren arriskua edo errealitatearekiko aldea aipatzen da: nik bi ditut, zuk bat ere ez; batez bestekoaren arabera bana daukagu.

Horrelako zerbait gertatu zait [Enlace roto.]rekin. Adibidez, % 45ak era osasungarrian gosaltzen omen du. Beraz, ez ei da erdira iristen, edo, bestela esanda, % 55aren ohiturak ez dira behar bezalakoak. Areago oraindik, titularraren ondorengo paragrafoan % 42,4ra jaisten da kopuru hori. Hala ere, ohiturak hobetuz doaz antza (ogi gehiago eta opil gutxiago, fruta gehiago, olioaren erabilera handitzen…)

machechyp Flickr-en

Hortaz aparte, eta berri horretan sakontzeko, ez legoke gaizki arrazoietara jotzea. Alegia, zergatik % 55ak ez du proposatutako eran gosaltzen, horretan hainbatek denbora nahikoa ematen badu? Eta zer gertatzen da gosaltzeari denbora nahikorik eskaintzen ez diotenekin? Ez dakit, azken finean “[Enlace roto.]” bezalako kanpainak ere badatozkit gogora.

Zer gozatu? (edota nola gozatu)

Joan den astean “gozatu” aipatzen nuen. Nik neuk hizkuntzak ikastearekin lotzen nuen, eta, beharbada, ikastearen plazerrari hedatu ahal diogu.

Horretan nenbilela, Miribillako auzoko jaietan “Euskaraz gozatu” irakurri nuen txosnetako batean. Hala ere, aurrekoarekin badago alderik. “Euskara ikasi” eta “euskaraz ikasi”ren artean dagoen bezalaxe, ezta?

Are, euskara eta gozatzea lotzen duten lelo, kanpaina eta antzeko gehiagorekin egin dut topo, adibidez, “dastatu euskara, gozatu euskaraz” bideoa, gozatu euskara ahoan (Mondragon Unibertsitatean), “irakurri, gozatu, oparitu” (euskaraz egindako liburuen sustapenerako kanpaina), Bizkaiko Foru Aldundiaren “gozatu euskeraz” ekimena… Eta blogak, “euskara ikasi, euskara gozatu” izenburua duen Zahar Berri izenekoa besteak beste, eta liburuak, Karmelo Ayestaren Goza daiteke gehiago esaterako.

Eta, edonola ere, ez ahaztu, Elhuyar Hiztegian kasu, polisemikoa dugula gozatu aditza.

euskara maite dut by Zerdiok photo, on Flickr

Hizkuntzak jakiteaz berriz

Joan den astean, Pilar Kaltzadak elebitasuna izan zuen gai [Enlace roto.]. Bada denboratxo bat gaia atera nuela nire beste txokoan, kasu hartan etorkinaren herriminari lotua; halaber, hizkuntzak ikastea ere izan dugu hemen hizpide.

Finean, hautu pertsonala izan zen euskara Pilarren kasuan, berak idatzitakoari jarraiki. Dena den, nire ustez badu pisurik inguruak. Alegia, besteak beste bere gurasoek hartutako erabakiek badute zerikusirik, zuzenago ala zeharka, euskara ikasi eta euskaldun izateko erabakian. Era berean, txikitatik elebidunon garenon kasuan zein gainontzekoetan, gure inguruan hartutako erabakiek badute eragin zuzenik, nahiz eta aurrerago heltze-prozesuan hartu beharreko erabakien multzo handian sartzen den hizkuntzena.

Eta erabaki horietan beste baldintzatzaile bat sumatzen dut. Izan ere, ildo bereko bi berri irakurri nituen joan den astean Deian. [Enlace roto.], batetik, Edinburgoko Unibertsitateko ikerketa bat azaltzen zen; haren arabera, elebitasunak (edo eleaniztasunak) eragin positiboa du Alzheimer kontuen garapena oztopatzean, esaterako –bestelako aldeko arrazoi gehiago ere badago–. Bestetik, [Enlace roto.], helduengan (garai batean zaharrrengan esango genukeen) euskara ikasteak dituen ondorioak –onak, ustez– aztertzeko.

Ibán Flickr-en

Hau honela, bizitza osoan ikasten aritzeko hartutako erabakia nola bota atzera, irakurle lagun hori, mende erdiaren atarian nagoen honetan?

Eskola eta lana

Joan den astean irakurritako txio batek eman dit gaur zeuregana ekartzeko gai interesgarria. Aurrera jo aurretik, argi dezadan gaurkoak ez duela lanbide heziketaren esparruarekiko loturarik.

Izan ere, litekeena da haurrak pentsatzea berak egiten duena ere baloratu beharra dagoela, eta horregatik esan amari bera ere lanera doala. “Lan” intelektuala, gainera, ez da beti behar bezala aintzat hartu.

santiagonostalgico Flickr-en, CC lizentziapean

Baina horren azpian, eskola eta lana parekatzearena alegia, egon liteke arrazoi sakonagorik. Adibide gisa, izugarri haserretu ninduen aspaldi eskolako orientatzaileak alabari emandako txosten batean honelako zerbait irakurtzeak: “eskolara joatea da zure lana eta notak zure soldata”. Pentsa dezagun, beraz, parekatze honen azpian ez ote dagoen hezkuntzaren helburua; hau da, zertarako hezi? langile “zintzoa” eta “fina” izaten ikasteko? Beste bat; ez dakit oraindik ohitura mantentzen den, baina eskola denborak txirrinaz edo sirenaz mugatzea ez dut uste anekdota hutsa denik (urte batzuk baditugunok, esaterako, Victor Jararen “Te recuerdo Amanda” abestian “suena la sirena de vuelta al trabajo” gogora dezakegu)

Areago oraindik. Lana eta soldata denbora eta espazio mugatuetan egon ohi bada (ordaindutako lana behintzat), eta denbora baten ondoren erretiroa gainera, zein izango da, ikuspegi horretatik, bizitza osoan ikastearen tokia?

Hurrengo batean ekingo diogu denboraren eta espazioaren garrantziari.

Nolako irakaskuntza nahi / espero dugu?

Paperezko Deian irakurri nuen lehendabizi eta gero webgunean ere badagoela ikusi dut; zuzendariari idatzitako gutun bat da: “[Enlace roto.]“. Egilea, ikasle bat, bere esanetan.

Bertan adierazten duenari jarraiki, karrera bat baino gehiago egin du dagoeneko; arrakastaz gainera. Eta kexu da ikaskideen ordenagailu eramangarrien zaratak ez diolako irakasleen azalpenak behar bezala entzuten uzten. Eta nik, entxufe edo konektibitate faltagatik kexa adierazteko izango zelakoan…

Pedriren argazkia, Flickr-en, CC lizentziapean

Behaketak informazio ugari eskain diezaguke; dokumentuen analisiak ere bai. Eta hala iruditzen zait aipatzen dudan kasuetan. Irakasleen hitzen eta diskurtsoak berebiziko pisua dute pertsona honentzat; areago oraindik, klase magistralak irakaskuntza unibertsitarioaren ezaugarri nagusienetako bat dira bere ustez.

Aurreko mendeetakoa bere horretan mantenduz gehitzen diot nik honi, gizarteak eta gerora begirako bizitzak eskatzen digutenari edota eska diezagukeetanari muzin eginez. “Konpetentziak eta gaitasunak” diozu? Ondo, eskerrik asko. Ordenagailu eramangarriak? Beste horrenbeste; apunteak hartzeko, jakina.; Besterik egin ahal da, ala?