Author: Iñaki Murua

Karmelo Leizaola ikastola: izan zirelako gara

Blogosfera auzo bat bezala irudikatzen da sarritan; eta auzokideak ere badaude bertan. Horietako bat da Josi Sierra. Bere burua honela aurkezten du: “ikasle nekaezina“. Eta bere bidez dator gaurko sarrera.

Azterketa aurretik Errepublika garaiko kontuekin zebilela, Historia ikastea merezi duen galdetu zidan lehengoan semeak. Nik baietz erantzun, besteak beste, horrela hobeto uler dezakeelako egungo egoera. Eta Historiarekin eta historiekin gabiltzala, Karmelo Leizaola ikastolarenarekin egin dut topo; 1934n sortu zen, orain dela 80 urte, alegia. Kontatu nizun ikastola bateko lehenengo belaunaldikoa naizela; hortaz, ez harritu historia horretara jakinminez hurbiltzea.

Karmelo Leizaola

Garai hartako bi protagonista nagusienetakoak aurkeztu dizkigu Josi Sierrak: Karmelo Leizaola, eskolari izena eman ziona, batetik; Monika Lekunberri, irakaslea, bestetik. Ea bizirik dauden garai hartako ikasleen testigantzak ere jasotzen dituen laster galdakaoztarrak.

Azken bitxikeria; eskola haren planoa. Izan ere, espazioen erabilerak argitzen du sarri eskola baten nolakotasuna.

Auzolana blogetik hartutakoa
Oharra: argazkiak Auzolana blogetik hartutakoak dira.

Urte bete zurekin

Txakurren urteak eta pertsonen urteak ez ei datoz bat; lehengoan irakurri nuenez, txakur baten lehendabiziko urteari pertsonaren hamabost dagozkio. Ez dakit blogekin ere halako zerbait gertatzen ote den, baina ez nintzateke harrituko halaxe balitz.

leo.prie.to Flickr-en (cc lizentziapean)

Ia konturatu gabe, honek ere urte bat bete duela konturatu naiz. Bidean, 57 sarrera, zureganatu ditudan nire pentsamenduaren 57 ataltxo. Beharbada, honezkero hobeto ulertuko duzu zergatik esaten diodan neure buruari “ikasle eta irakasle”

Hortaz aparte, hasierako lehendabiziko helburua beteta gainera; astero-astero ikas-irakaskuntzari buruzko hausnarketa hurbiltzea zuregana. Bidean asmatzen ari naizen ala ez, zeuk esan edota idatzi beharko, bidaide zaitudan horrek.

Hizkuntzak ikasi?

Euskara ikastea behin baino gehiagotan izan dugu hemen hizpide. Eta hizkuntz ohiturak ere bai. Horren ildora, blogosferan irakurritako bi ekarpen dakarkizut gaurkoan, lagun hori.

Lehenengoa, joan den uztailekoa da, Xarxatic webgunekoa. Itzulpen automatikoen garapenaren eta hedapenaren harira,  beharrezkoa al da hizkuntzak ikastea?

Bigarrena, Mar Galindoren (@marecica Sarean) eskutik love & linguistics blogean. Futbolaz eta hizkuntzez aritu da, eta, bertan, esparru horretako zenbait famaturen jokabideez idatzi du, esate baterako Beckhamek zergatik ez zuen gaztelera ikasi murgiltze-egoeran egon arren.

David Cornejo, davic, Flickr-en

Seguruenik, futbolean euskaraz? idatzi nuen bezalaxe, futbolariak euskaraz gaiak mereziko luke idazkirik.

Estres linguistikoa

Joan den astean, lehen hitzaren garrantziaz aritu nintzaizun. Egun batzuk gerora, Goyo del Solen txio batek bertan idatzitakoa gogorarazi dit

Eta, horrelakoetan nenbilela, estres linguistikoa kontzeptuaren berri izan dut, Azkue Fundazioaren “egunkariaren” bitartez. Horrek ere azal lezake Goyoren zalantza/kexaren zergatia.

Bertan idatzi dutenez, norekin, non, noiz, zein hizkuntza aukeratu erabaki beharrarren ondorio da estres mota hori. Hobeto azaltzeko asmoz bideo bat ere txertatu dute, Badu Badak You Tuben duen kanalean dagoena.

http://youtu.be/lGfydvpa3Vk

Bukatu aurretik, bi kontutxo. Bata, Badu Bada erakusketa Bilbon izango dugu, Alhondigan hain zuzen, hilaren 25etik aurrera. Bestea, Azkue Fundaziotik proposatzen duten mintzatu sistemak, geolokalizazioarekin lotura duenak, ez nau asetzen; nahiago dut mundu mundialean ez adieraztea non nagoen, euskaraz mintzatzeko balio izan arren.

Lehen hitzaren garrantziaz

Lehendabiziko elkarrizketan erabiltzen den lehen hitz hori zein hizkuntzatan dagoen badu berebiziko garrantzia, nire ustez. Areago oraindik; harremana denboran luzatzekotan, ez da samurra hizkuntz ohitura horri buelta ematea.

Izan ere, lehen hitzaren hizkuntzaz esperientzia desberdinak izan ditut –eta iruzkinak jaso– azken boladan.

Adibidez, adiskide bat beti euskaraz mintzatzen zaie Bilboko tabernako zerbitzariei; eskualde erabat euskaldunean bizi denez, beretzat pentsaezina da bestela egitea. Eta ustekabe bat baino gehiago izan dugu hori dela-eta, harridura-aurpegiak alde batera utzita (behin eskatutako kafe-motak erabat nahastu zituen zerbitzari gaztetxo batek, esaterako)

Beste batek, Bilbon bizi denak, taberna berri bateko jabeaz, begikotasuna azpimarratzeaz batera, euskalduna dela aipatu zidan. Eta lagunaren jokabidea, gainera, 30 urteko beherakoekin euskaraz hitz egitea da. Bere ustez, adin horretatik beherako guztiek ikasi dute hezkuntz sisteman gutxienekoa ulertzeko beste.

mariag Flickr-en

Ingeleses-hiztunen jokabideak ere harritu egiten nau sarri; ematen du edonork dakiela –jakin behar duela– ingelesez, lasai asko hitz egiten baitizute nonahi beren hizkuntzan. Nahiz eta atzerrira joaten garenean antzeko jokaera izan dezakegun hasieran, lingua franca izatea baino gehiago ez ote dago horren atzetik?

Eta, azkenik, “hemengo” jokabide batzuk ere bitxiak inoiz. Jatetxeetako kartak gaztelaniaz eta ingelesez egotearen antzera, aste honetan bertan gertatutakoa: landetxe baten webgunea bisitatu eta, sartu bezain laster, hara non irekitzen zaidan leihotxo bat. Zer izango eta bertako arduradunaren mezua, ingelesez, nola ez, hizkuntza hori badakitela adieraziz eta zalantzaren bat izatekotan lasai idazteko… ingelesez, ematen dit.