Eguneroko arazoei aurre egiten

PISA ez duzula dorre okerrarekin bakarrik lotuko uste dut; Ikasleen Nazioarteko Ebaluaziorako Programa ere badela jakingo duzulakoan nago. Besteak beste, emaitzak plazaratzen diren bakoitzean zeresan ugari sortzen delako, komunikabideetan esaterako (probatu, bestela, [Enlace roto.]). Edonola ere, seguruenik errazagoa da telebistan horri buruzko berri bat ikusentzutea edota egunkariko tituluari erreparatzea 200 orrialdeko txostena irakurtzea baino (hala ere, interesa baduzu, hona hemen ISEI-IVEIren argitalpena)

Halaxe ari da gertatzen egunotan. Izan ere, 15 urteko gazteek eguneroko arazoei aurre egiteko duten gaitasuna dugu puri-purian. Sortzaileak diren ala ez du izenburu ELGAk ateratako argitalpen batek (gazteleraz, hemen, apirileko FOCUS) Laburpena, DEIAn honela: “[Enlace roto.]“; Berrian, aldiz, “EAEko ikasleak OCDEren batez bestekoaren azpitik daude eguneroko eginbeharretan” eta EITBn, “Espainiako ikasleak Europako okerrenetakoak egunerokoak ebazten”. Horrelako azterketa eta ikerketetan dabilen Raimundo Rubiok berri zabalagoa eman digu bere blogean. Are, Nicola Lococok idatzi du DEIAren blogosferan gaiaz, curriculum ezkutuari aipu eginez.

Javier Bergasa DEIAn

Honelako ikerketek irakurketa ugarirako bidea ematen dute, jakina –aterik adina maratila eukitzea esan liteke–. Erkidego Autonomoko emaitzak hobeak direla, esaterako, ELGAko herrialdeetako batez bestekora hurbilduta edota hobetzeko tartea badagoela sailburuak esan duen legez. Baina ez dezagun ahaztu aldagai eta eragile ugari dagoela tartean eta jokoan. Adibide gisa, aspalditxo, 2009ko abenduan hain zuzen, Luis Miguel Iglesiasek bere blogean egindako ekarpena: nola neurtzen den. Arestian aipaturiko ISEI-IVEIren txostenean hurrengoa dio:

“Ebaluazio horren [PISAren] helburu nagusia 15 urteko ikasleen bizitzarako prestaketa mailaren inguruko informazioa eskuratzea da. Helburua ikasleek dituzten ezagutzak erabiltzeko eta helduen bizitzako erronkei modu eragingarrian aurre egin ahal izateko erdietsitako prestakuntzaren, trebakuntzaren eta gaitasunaren inguruan azterketa egitea da”.

Erabilitako bitartekoez helburu nagusiari erantzun zaio? (Raimundo Rubiok probak zertan dautzan plazaratu du) Galdera “inozoa” –horiek izan ohi dira zailenak–: zenbatek erabiliko luke egun GPS edo antzeko tramakunlu bat –bere telefonoan dagoen aplikazioa, urrutira joan gabe– nondik nora joan behar duen zehazteko? –ala ez dakite horiek erabiltzen, auskalo–. Bestela esanda, nola egingo liokete aurre helduek horri? –portzierto, etxean tramankuluren bat programatzekotan nork egingo lukeela uste duzu?–. “Sakonagoa”k hurrengoak: zeri begira prestatzen dira curriculak eta zeri begira zehaztu eta gauzatu ikas-irakas prozesuetan?

Deigarri iruditu zaidan beste kontu bat, txostena gainetik irakurrita –hori ere onartu beharra–: D ereduko ikasleak izan arren, proba gazteleraz egin zuten “guraso edo tutore bat euskalduna ez denean edo etxeko hizkuntza euskara ez denean”. Alegia, proba euskaraz % 16 inguruk egin zuen –edo % 16k baino ez zuen egin; gaizki ez banabil, EUSTATeko datuen arabera, bigarren hezkuntzan % 61 ari da ikasturte honetan EAEn eredu horretan–. “Houston, arazo bat daukagu”la iruditzen zait; adierazle hau ere kezkagarria da, ezta?

Kritiko izatea…

baina mihiluzea izan gabe.

Joan den asteburuan irakurri nuen El Paisen Nik Peachey aditu britainiarriari eginiko elkarrizketa; “ikasleei Facebooken dagoen guztia ez sinisten irakatsi behar diegu” jarri zioten izenburu. Interesgarria iruditu zitzaidan, nahiz eta berak adierazitako kontuak niretzat berriegiak izan ez, “tramankulu” eramangarrien hezkuntz erabilerarena esaterako.

Are, izenburuan agertu zenari kritikotasun hori zabaldu behar dutela gehituko nioke (eta diot). Hala, Facebooken ezezik, Interneten agertzen den guztia ez dela sinistu behar. Ezta irudietan ikusten dena, argazkia izan, bideoa izan… Gure amamak beti esaten zuen telebista ikusten zuenean: “pintar como querer” (deigarria, esaera hau gazteleraz botatzen zuela, euskaldun peto-petoa eta sutsua izan arren) Ariketa erraz bezain argigarria azaldu nuen Botxotik-en.

nattydreaddd Flickr-en (CC lizentziapean)

Eta irudiak ezezik, testu idatzien aurrean ere kritiko izatea erakutsi eta irakastearen erronka hor dago. Kritikotasunez irakurri eta ulertzeaz zer ulertzen duen azaltzen du Daniel Cassanyk… bai, Sustraietatik zerura liburuan, besteak beste. Eta ustez neutroak eta objektiboak diren testuliburuen adibideez janzten du ekarpena.

Beste kontu bat da ikasle horrengan kritikotasuna pizten badugu, azpiko curriculumarekin edo curriculum ezkutuarekin zein neurritaraino egingo duen talka. Edonola ere, “pozik baina arduragabe eta sinesbera” baino hobe kritiko, ezta?

Estrategikoak komunikatzen eta elebitasun hartzailea

Valentziatik itzuli berria naiz; bertako Diputazioak antolatutako jardunaldi batzuetan parte hartzera gonbidatu ninduten. Tailer bat antolatzeko proposatu zidaten; gaia, estrategiak hizkuntzen ikaskuntza hobetzeko izan zen, hain zuzen ere. Beste blogean eman dut tailerrean egindakoari buruzko informazio zabalagoa; seguruenik, hurrengo asteetan ekarriko dizut zerbait hona, estrategien gaiak horretarako eta gehiagorako ematen baitu.

Baina, adiskide batek galdetu dit bertan bizi izandakoez, eta horretara natorkizu oraingo honetan. Esperientzia  interesgarria bezain aberasgarria izan dut; guztia ezin erraz laburtu eta alderdi bati erreparatuko diot. Egia da jardunaldiotan ibili garen guztiok badugula lingua franca jakin bat; hala ere, gutxitan erabili dugu eta komunikazioa lortu dugu. Neurri handian, murgiltze antzeko bat izan da niretzat.

Colon Merkatua, modernismoaren adierazgarrietako bat Valentzian. Iturria: puroticorico Flickr-en

Heldu nintzen egunean tokia eta jendea ezagutzera hurbildu nintzen MuVIMera. Eta, lehenengo ustekabea: hizlaria, Nel Vidal, gailegoz ari zela iruditu zitzaidan –hala zen– eta entzuleriak galderak valentzieraz egiten zizkion. Denok elkarrekin bazkaldu genuen eta, bigarren ustekabea, nork bere hizkuntzan ari zen mintzatzen (gailego bat, katalan pare bat, valentziarrak) neu izan ezik; gaztelera erabili behar. Baina gehiena ulertzeko gai nintzela konturatu nintzen eta normaltasunez joan zen. Ondoren, bisita gidatua, Valentzia hiriak duen modernismoa ezagutzeko; hura ere (hemen, katalanez azalduta) valentzieraz, Fil-per-rrandako Imma gidari genuela. Atzoko saion, ni neu gazteleraz aritu nintzen, esaldi bat edo beste izan ezik; partaideak, aldiz, euren arteko ariketetan zein niri egindako galdera eta iruzkinetan, valentzieraz nagusiki –ariketa batean euskaraz zegoen testu bat jarri nien arren, ulertzeko erabiltzen ditugun estrategiez hausnar zezaten–.

Elebidun hartzailea, beraz? Bai, eta funtzionatu duela ematen du. Beti ez dut horren argi ikusi baina… Seguruenik, oraingoan, aldeko aldagai ugari egon da: motibazioa, testuingurua, partaideon nolakotasuna… gure estrategiak… Beste zalantza bat bukatzeko: Euskal Herrian izan balitz, berdintsu jokatzeko zail; hortaz, denak lingua francara joko genukeen, lagunartean ere sarri gertatzen den legez?

Eta, politena, beharbada, gaur irakurri dudan txio hau. Ikasten segitzeko gogo eta asmoaren erakusle.

Galtzen ikasi eta galduz ikasi

Ez da gauza bera, baina biak ikasi beharrekoak. Eta horixe ere atera beharko dut blogetan lehiaketatik, finaletik kanpo geratu bainaiz. Ez dut porrota ukatuko; sarrera honek ez du ezer zuritzeko asmorik, baina bai barrua nolabait hustutzekoa eta eskerrak ematekoa.

Banekien oinarriak ikusi bezain laster lehiaketak luze joko zuela; botua egunero ematearena ez zela nire aldeko baldintza, eta, hala gertatu zait: pixkanaka-pixkanaka, laugarren postutik ezin aurrera egin. Agian, esparru honetan ere, estrategia egokiak baliatzen jakin behar da; izan dut horrelako bozkaketetan galtzeko esperientzia gehiago.

Dena den, –eta, berriz diot, ez dut garaipen gisa saldu nahi, ezta gutxiagorik ere– ez da ahuntzaren gauerdiko eztula 193 botu jaso izana (kategoria bereko hiru lehenengoek, berriz, 327, 284 eta 263, hurrenez hurren, eta epaimahaiaren erabakiak ez du aurrekoa aldatu) eta oso jatorri desberdina dutenena gainera.

Are; lehiaketaren webgunearen bidez emandako botuak ezin kontrolatu nik, baina Twitterren aldeko txioak eta babesak ugari izan direlakoan nago, era pertsonalean agertu baitira boto-emaleak. Hona hemen zerrenda luze hori, esker onaren adierazle egunen araberako ordenan (barkatu baten bat kanpoan utzi badut): Goiuri, Goyo, Eneko, Garazi, Iker, Pilar, Elisa, Marcos, Berta, Iñaki, Gorka, Gorka, Mikel, Josemari, Jesus, Jesus, Guillermo, Nerea, Lorena, Lucía, Asís, Asier, Josu, Ander, Jara, Iruri, Igone, Javier, Josu, Maider, Rodrigo, Iñigo, Imanol , Iñigo, Iñigo, Javier, Javier, Naiara, Urko, Itsaso, Iñaki, Begoña, Jon, Alvaro, Carlos, Urtzi, Javier, Gontzal, Isaac, Fernando, Mikel, Sagra, Galder, Joxe, Jorge, Josi, Maria, Jorge, Josetxu, Garbiñe, Cristina, Jon, Noemi, Mikel, Juan Carlos… Zuoi guztioi, eta webgunearen bidez bozkatu duzuenoi, besarkada bana, twitterren bidez adierazi nuen bezalaxe…

Beraz, zuekin eta zuengatik, brindisa, birtuala izan arren…

Azkenik, kontu honekin baten bat gogaitu badut, honezkero barkatuko ninduela espero dut.

Pragako Comenius Museoan

Eta bizitzak aurrera darrai, “Ikasle eta irakasle” honen ibilbideak bezalaxe. Laster arte, adiskide hori!

Bizkargin trumoye… Mendatan euriye?

Slideshare webguneak bertara igotako aurkezpenei audioak txertatzeko aukera bertan behera utziko du laster. Hau honela, egindako zenbait lan galdu egingo dira edota beste nonbait kokatu beharko dira. Egoera honetan nago; izan ere, nire aurkezpenak azken urteotan bisualak izan dira nagusiki, ahotsik gabe ez ziren autonomoak edo erabat ulergarriak.

Gertakari honek zer pentsatua eman dit, eta, seguruenik, zer ikasia ere bai. Gainera, ez da lehenengoz gertatzen; esate baterako, Mikel Agirregabiria kexu agertu da Blip delakoarekin jazotakoaz, jabeen aldaketa eman ondoren. Eta Iker Merodiok zalantzaren bat utzi du twitter dela-eta.

petitshoo Flickr-en (CC lizentziapean)

Teknologien munduan aldaketak azkar doaz. Beraz, jarrerak eta baloreak dira funtsezkoak, ez erreminta jakina. Alegia, kasu honetan aurkezpenei ahotsa jartzeko beste bideren bat topatu beharko horrek balio duela pentsatzekotan.

Hortaz aparte, dohaineko kultura hedatua dago Sarean; eta, berriz ere, beste froga bat dugu hemen. Handien interesak bestelakoak dira, ez gara interesik gabeko erakundeekin ari. Duela gutxi Jorge Campanillasek adierazi zuen bezala, aplikazio baten truke ordaintzen ez badugu, agian produktua gu geu izan gaitezke.

Halaber, edukiak geurek izan daitezke bai, guk geuk egindakoak, baina beste batzuen eskuetan jartzen ditugu, teorian behintzat baldintzak ezagunak izanda. Edonola ere, beste batzuen menpe geratzen gara. Jabe gaitezen ba, gero ustegabekorik izan ez dezagun.