Category: ohiturak

Robot-bertsolaria?

Behin baino gehiagotan galdetu didate ea ni naizen “Iñaki Murua, bertsolaria“. Baina ezagutzen bagaituzu, begien bistakoa da bion arteko aldea. Hala ere, bertsoen munduarekin zerikusia du gaurko sarrerak.

Izenburua ikusita, zientzia-fikzioaz arituko naizela pentsatu duzu, agian. Kontuz, dena den: Star Trek-en horrela har zitezkeen hainbat tresna inguruan ditugu egun, ordenagailu eramangarriak edo tabletak, esaterako. Areago oraindik: gaur bertan gai horren inguruko hitzaldia emango du Aitzol Astigarragak Bilboko Alondegian. Honela aurkeztu dute ekitaldia:

Bertsoa aipatzean burura datozkigu berehala jolasa, inprobisazioa eta hizkuntza. Robota aipatuz gero, berriz, errazago lotuko genuke lana, errepikapena eta makina bezalako terminoekin. Beraz, robot-bertsolari adierazpenak kontraesana dirudi bere horretan, oximorona.

Orduan, posible ote da robot batek bertsotan egitea? Zeintzuk dira horretarako beharko lituzkeen gaitasunak?

Galdera horiek buruan ditugula, robotika eta hizkuntz-teknologietan barrena egingo dugu bidaia. Bertsolarien gisan, tradiziotik jasoa gaur egunean txertatzen ahaleginduz.


Argazkiaren iturria: http://www.sc.ehu.es/ccwrobot/seccion/robotak

Ni kontu berri-berriaz ari nintzelakoan, orain dela bi urte, 2012ko apirilean, robot eta gizakien arteko bertso-saioa izan zela aurkitu dut; are, robotetako bat ez omen zen oso fin ibili; orduko beste bideo bat, Egañarekin lehian. 2013ko udaberriko beste bideo bat duzu hemen; kasu honetan, bi bertsolari gazteren kontrako lehian. Bietan, Aitzol Astigarraga  tartean zen, jakina.

Interesik baduzu, badakizu: arratsaldeko zazpietan duzu Bilboko Alondegian hitzordua. Auskalo inoiz Galtxagorri hori bere esparruan Deep Blue izatera iritsiko den.

Praktika letratu nagusiak eta bernakularrak

Hau da burura etorri zitzaidan lehenengo gogoeta herenegun Deian ateratako albistea irakurri nuenean: [Enlace roto.]Catalunyan aita batek alabaren testuliburuaz egindako protestaren berri izan nuenean, joan den astean eman nizun berri Botxotik-en kontatu nizuna, kontu bera izan nuen buruan.

Sarreraren izenburua ikusita pentsamendu bitxiak ditudala uste izango duzu agian. Baina, kontuan izan, Daniel Cassanyk erabili ohi dituela hitz horiek (MSN edo idazkera ideofonematikoa bezala) eta Sustraietatik zerura argitaratu aurretik behin baino gehiagotan irakurri –eta landu, itzultzeko besteak beste– behar izan genituela horrelako kontzeptu eta hitzak.

Zigor Alkortaren argazkia Deian

Danielek dioenez, praktika letratu bernakularrak, “idaztean, guk geuk, geure kabuz, gizarte-erakundeek (eskolak, administrazioak, justiziak eta abarrek) ezarritako konbentzioetatik kanpo, zer egiten dugun adierazten du” (egunkari intimoak, lagunen arteko posta, txioak, txat pribatuak eta abar) Praktika letratu nagusien kontrakoa da, hauek publikoak eta formalak baitira, eta arau zorrotzen pean baitaude. Alegia, lagunen artean eta senitartean hizketa biziagoa erabiltzen dugunean bezala, idaztean horrelako testuak ekoizten dira eta bernakularrak deritze.

Kontua da bi esparruak, nagusiena eta bernakularrena, nahasten direnean. Cassanyren beraren iruzkinari jarraiki, desberdintasun horren inguruko hausnarketa ondo dago; klasean bernakularra era formalean irakastea berriz, lekuz kanpokoa –adibide gisa, komunetan idazten irakastea aipatu du–. Hortaz, lehenengo paragrafoan aipaturiko berrian testuingurua falta zaigu.

Halaber, dagoeneko hemendik agertu da hizkera “formalegiari” buruzko kezka; Oihan Vegak idatzitako sarrera, adibidez. Are, Guillermo Gómezek ere aipatu dit inoiz Twitterren euskaldun askoren idazkerak sortarazten dion harridura. Edonola ere, SMSak era ideofonematiko horretan idazteko, hizkuntza menperatu egin behar da, ikerketek diotenez.

Beharbada, bi praktika letratuen arteko jauzia ageri zaigu arestian azaldutako bi kasuetan… edota hizkuntzaren erregistro desberdinen jabe izatearen –ala ez izatearen– ondorioak.

Estrategikoak komunikatzen eta elebitasun hartzailea

Valentziatik itzuli berria naiz; bertako Diputazioak antolatutako jardunaldi batzuetan parte hartzera gonbidatu ninduten. Tailer bat antolatzeko proposatu zidaten; gaia, estrategiak hizkuntzen ikaskuntza hobetzeko izan zen, hain zuzen ere. Beste blogean eman dut tailerrean egindakoari buruzko informazio zabalagoa; seguruenik, hurrengo asteetan ekarriko dizut zerbait hona, estrategien gaiak horretarako eta gehiagorako ematen baitu.

Baina, adiskide batek galdetu dit bertan bizi izandakoez, eta horretara natorkizu oraingo honetan. Esperientzia  interesgarria bezain aberasgarria izan dut; guztia ezin erraz laburtu eta alderdi bati erreparatuko diot. Egia da jardunaldiotan ibili garen guztiok badugula lingua franca jakin bat; hala ere, gutxitan erabili dugu eta komunikazioa lortu dugu. Neurri handian, murgiltze antzeko bat izan da niretzat.

Colon Merkatua, modernismoaren adierazgarrietako bat Valentzian. Iturria: puroticorico Flickr-en

Heldu nintzen egunean tokia eta jendea ezagutzera hurbildu nintzen MuVIMera. Eta, lehenengo ustekabea: hizlaria, Nel Vidal, gailegoz ari zela iruditu zitzaidan –hala zen– eta entzuleriak galderak valentzieraz egiten zizkion. Denok elkarrekin bazkaldu genuen eta, bigarren ustekabea, nork bere hizkuntzan ari zen mintzatzen (gailego bat, katalan pare bat, valentziarrak) neu izan ezik; gaztelera erabili behar. Baina gehiena ulertzeko gai nintzela konturatu nintzen eta normaltasunez joan zen. Ondoren, bisita gidatua, Valentzia hiriak duen modernismoa ezagutzeko; hura ere (hemen, katalanez azalduta) valentzieraz, Fil-per-rrandako Imma gidari genuela. Atzoko saion, ni neu gazteleraz aritu nintzen, esaldi bat edo beste izan ezik; partaideak, aldiz, euren arteko ariketetan zein niri egindako galdera eta iruzkinetan, valentzieraz nagusiki –ariketa batean euskaraz zegoen testu bat jarri nien arren, ulertzeko erabiltzen ditugun estrategiez hausnar zezaten–.

Elebidun hartzailea, beraz? Bai, eta funtzionatu duela ematen du. Beti ez dut horren argi ikusi baina… Seguruenik, oraingoan, aldeko aldagai ugari egon da: motibazioa, testuingurua, partaideon nolakotasuna… gure estrategiak… Beste zalantza bat bukatzeko: Euskal Herrian izan balitz, berdintsu jokatzeko zail; hortaz, denak lingua francara joko genukeen, lagunartean ere sarri gertatzen den legez?

Eta, politena, beharbada, gaur irakurri dudan txio hau. Ikasten segitzeko gogo eta asmoaren erakusle.

Estres linguistikoa

Joan den astean, lehen hitzaren garrantziaz aritu nintzaizun. Egun batzuk gerora, Goyo del Solen txio batek bertan idatzitakoa gogorarazi dit

Eta, horrelakoetan nenbilela, estres linguistikoa kontzeptuaren berri izan dut, Azkue Fundazioaren “egunkariaren” bitartez. Horrek ere azal lezake Goyoren zalantza/kexaren zergatia.

Bertan idatzi dutenez, norekin, non, noiz, zein hizkuntza aukeratu erabaki beharrarren ondorio da estres mota hori. Hobeto azaltzeko asmoz bideo bat ere txertatu dute, Badu Badak You Tuben duen kanalean dagoena.

http://youtu.be/lGfydvpa3Vk

Bukatu aurretik, bi kontutxo. Bata, Badu Bada erakusketa Bilbon izango dugu, Alhondigan hain zuzen, hilaren 25etik aurrera. Bestea, Azkue Fundaziotik proposatzen duten mintzatu sistemak, geolokalizazioarekin lotura duenak, ez nau asetzen; nahiago dut mundu mundialean ez adieraztea non nagoen, euskaraz mintzatzeko balio izan arren.

“Hori ez du etxean ikasi, ba”

Erdi txantxetan edo erdi benetan, edo zuzenean erdirik gabe, esan ohi den esaldi hori etorri zitzaidan burura Pilar Kaltzadaren bidez topatutako Santileone-ren idazki bat irakurri nuenean, Gure semeak dagoeneko dakizkien gauzak (baina nire ahotik ikasi ez dituenak) izenburua duena.

 

Eta konturatu naiz azpiko curriculumaz edo curriculum ezkutuaz zerbait kontatu nizula martxoan. Hezi, zentzurik zabalenean, gizarteak hezten du. Edo, José Antonio Marinak jasotako Afrikako esaerak dioenez, tribu bat behar da haurra hezteko.

Eric Montfort Flickr-en (CC lizentziapean)