oroitzapenak – Page 2 – Ikasle eta irakasle

Mikel Zarate gogoan

Apirilaren 10ean, asteazkenarekin, 40 urte beteko dira Mikel Zarate hil zenetik. Egun horretarako omenaldia antolatu du Lezamako Udalak, Labayru Fundazioaren eta Mikelegaz40/40 Mikel barik proiektuaren laguntzaz.

Blog honetan behin baino gehiagotan azaldu da jadanik, besteak beste, batxilergoko lehen mailan irakasle izan nuelako, joan den mendeko 70. hamarkadan hain zuzen, Derioko Seminario ikastetxean.

Dokumental bat dago arestian aipatutako proiektuaren azpian, Josi Sierraren kamarak eta eskuak landua; bertan aurkeztuko da, baina asmoa ibilbide luzeagoa egitea omen da. Edonola ere, litekeena da ni agertzea, bai ekitaldian, bai dokumentalean.

Hona hemen gaiaz Aikor webgunean argitaratutako sarrera: Oroitzapen bizia

Sei ere bai

2013 Agurra

2014 -1: Urte bete zurekin

2015 – 2: Bi urte hemen zurekin

2016 – 3: Hiru urte zurekin

2017 – 4: Lau urteren ondoren bizirik diraugu

2018 – 5: Bost urte zurekin

2019 –

Idazten hasita, aurreko urteurrenetan egindakoaren nahasketa bat aterako litzaidakeela pentsatzen hasi naiz, eta sarrerak berriz irakurri ondoren ustea areagotu egin da gainera: zenbat urte ote diren bizitzan blogaren urteak, blogeatzen segitzeko zalantzak, zer izan den bisitatuena edo arrakastatsuena, DEIAko auzo blogosferikoan dauden aldeak (blog batzuetan paperezko egunkarian ageri dena errepikatu ohi da baina ez guztietan) eta abar. Baina, laburbilduz, “hemen gaude eta poztutzen naiz”.

Hizkuntzak eta politikariak

Ez zait gustatzen hizkuntzak jaurtitzeko armak bezala erabiltzea. Azken finean, gizarte osoaren kontrako ekintzak direlakoan nago, nahiz eta epe motzeko etekinei begira dagoenak dena dela zilegi pentsatuko duen.

Euskarari buruz Pablo Casado politikariak esandakoak eragin zidan berotua pasa ondoren iritsi naiz ondorio horretara . Izan ere, linguae navarrorum bezala ezaguna dena Nafarroako hizkuntza ez dela esaten duenak (Noticias de Navarran berria) ezagutza eskasa edo aholkulari txarra duela pentsatu nuen hasiera batean. Halaber, niri orain dela urte batzuk gertatutakoa gogorarazi zidan: Nafarroako Arantza herrian topatu nuen emakume zaharrak harro-harro esan zidan legez, han den-denak ziren euskaldunak, Gipuzkoako edozein herritan baino ehuneko handiagoan. Zer gertatuko litzateke emakume nafar hari euskera ez dela berea esango balio inork?

PP alderdikoa den ezagun bati (kuota ordaintzen duena, bere esanetan) adierazi nion nire hasierako susmoa, baina berak beste aldagai bat aipatu zidan: entzuten ari denak entzun nahi duena esatean egon litekeela oinarria, esandakoa egia ez dela jakin arren. Oso arriskutsua iruditzen zait halaxe jokatzea; esaera zaharrak dioenez, hazi txarretik uzta onik ez (edo gaizki esatea baino, hobe isilik egotea).

Areago oraindik: hizkuntzak eta emozioak-sentimenduak lotuta daude; ez dugu berdin jokatzen edota sentitzen gure ama-hizkuntzan edo beste batean aritzean, Jon Andoni Duñabeitiari hitzaldi batean aditu nion bezalaxe. Ikuspegi hori kontuan izan dute seguruenik, Pedro Sánchezen ingurukoek katalanaren erabileran, Antoni Gutiérrez Rubi-ri irakurri diodanaren arabera .

Udako lan-koadernoak helduentzat ere bai?

Uda aurrera doa denborari eta egutegiari dagokienez, ez ordea eguraldiari erreparatuta, hemendik behintzat. Edonola ere, hasi dira agertzen eskolarako itzulerari begirako iragarkiak (liburuak. materialak, zorroak…)

Denboran atzera eginda, ezin ukatu geure haurtzaroan klasikoak zirela udako lan-koadernoak, maisu-maistrek aginduta lehen hezkuntzan bereziki. Ez dakit orain duten arrakasta-maila, etxeko/etxerako lanen inguruan dagoen eztabaidarekin.

Baina, ustekabean, helduentzako udako lan-koadernoak egon badaudela jakin dut prentsaren bidez. Duela urte batzuk ekintzaile batzuen ideia bati esker sortuak (eta garai hartako eskemei jarraikiz, propagandaren arabera), salmenta politak lortzen omen dituzte: aurtengoa agortua, 100.000 ale salduta aurreko urteetan.

Ez dakit nik gauza handirik ikasi (edo birpasatu) nuen liburu haiei esker. Tira, kontu garrantzitsu bat bai: ezin direla zereginak azken ordurako utzi. Baina hortik aurrerakoa… Are, zenbait ezagunek biziki gorroto zituztela adierazi didate, gaztelaniaz sarrera bat argitaratu ondoren, eta ia inoiz ez zituztela bukatu.

Salmente arrakastari erreparatuta, berriz, hausnarketa. Bizitza osoan ikasteko beharra argi dagoelakoan nago; ikasten ikastekoa ere bai. Horren indartsuak dira txikitan ikasitako ohiturak eta joerak? Baten batek erabaki behar du beti zer ikasi behar dugun, edo zer ikastea komeni zaigun?

Bakoitzak egin dezala nahi duena; ni neu, neure autonomia eta askatasunaren izenean, helduentzako udako lan-koadernoak ez diren bestelako aukera batzuk baliatzearen aldekoa naiz… eta halaxe egiten dut.

Gernika, 80 urte eta egun bat geroago

Ez da kontu berria gaur dakarkizudana. Luze hitz egin eta idatzi da egunotan Gernikaz eta 1937an bertan gertatutakoez. Deia blogosfera honetan ere izan du isla; besteak beste, gaiaz idatzi zuten atzo Bego Begiristainek eta Javier Vizcaínok. Ni, berriz, aspaldiko ekarpen xume bezain hunkigarri batekin natorkizu biharamunean, irakurle.

Izan ere, nerabezarotik daukat buruan. Behin baino gehiagotan kontatu dut (baita idatzi ere), Mikel Zarate izan genuela irakasle (agian, “maisu” esatea hobe) ikastetxean, BUPeko 1. mailako ikasle ginen hartan hain zuzen; eta bere gaia, teorian, “lengua española” bazen ere, beste hainbat irakasgai izan genuela bere eskutik. Hala, apirilaren 26 batean, klasearen hasieran eta artean ezer esan gabe, honako soneto hau idatzi zuen arbelean.

Zeus txikiaren haundi izan gura.
Agindu eroa. Indar frogantza.
Zezen hegalarien marruma dantza.
Infernua dator gure zerura.

Tximist lehertuen abiadura
haserre gorritan Gernikarantza…,
hasi da, hasi da hiri triskantza
eta garrasika dago mindura.

Garrasi larritan ama, umea,
aitaren gorputz hil buru gabea;
garrasika txori, lore, burdina,

harri, ohol, haize ta su irakina;
garrasiz herrien betiko lotsa,
askatasunaren betiko hotsa

Gernika, 1937 — Iturria: https://de.wikipedia.org/wiki/Datei:Bundesarchiv_Bild_183-H25224,_Guernica,_Ruinen.jpg

Ea zer genekien Gernikako bonbardaketaz galdetu zigun geroago. Joan den mendean, 70ko hamarkadaren bukaeran, oker ez banabil.