euskara – Page 3 – Ikasle eta irakasle

¿Pero qué lengua es ésta?

Lasai, irakurle lagun; gaurko sarrera ere euskaraz idatziko dut. Baina euskaraz ez dakitenekin du zerikusi zuzena.

Aste honetan bertan, Euskara euskara ez dakitenentzat [sabes más euskera de lo que creees] sarrera irakurri nuen Sustatun. Bertan, beste blog bati egiten zioten aipu, Euskeraikasi blog, eta zehatzago, horretan dagoen zati bati, euskara ez dakitenentzat zuzendatukoari, hain zuzen.

Egia da denok ditugula aurrezagutzak; areago oraindik, helduak bagara; ikaskuntza horietan oinarritzea bide ezin egokiagoa, ezinbestekoa ere esan liteke. Aipaturiko webgunean, hortaz, antzeko ikuspegiaz ari direla esan liteke, baina urrutiagora joan gaitezkeelakoan nago. Izan ere, hitzetan fokalizatzen dute nagusiki –estrategiak pixkat kontuan izanda, akaso– baina hitz gardenak eta hizkuntza jakin batekin loturik ez dauden faktoreak (ezagutzak nahi baduzu) ez dituzte horren aintzat hartzen; hau da, testuinguruen ezagutzaz, testu-mota ezagunen ezaugarriez…

Adibide batekin argituko dizut. Aspaldi ezagutu nuen María Luisa Villanuevak bere hizkuntza-ikasleekin erabiltzen zuen ariketa bat da; asmoa, zeuzkaten ezagutzak aktibatzeko garrantzia azpimarratzea. Horretarako, eurentzat ustez guztiz ezezaguna zen hizkuntza batean idatzita zegoen panfleto bat ematen zien eta hiruzpalau galdera (nora joango ziren, zer ordutan, zerekin topo egitea espero zuten eta horrelakoak) Gehienek erantzun egokia ematen zioten planteatutakoari.

Honezkero asmatu duzunez, panfletoa euskaraz zegoen. Manifestazio bati buruzkoa zen. Baina, agertutako hitz gardenak (manifestazio, adibidez) baliatuta eta testuek komunean dituzten egiturak ezagututa (panfletoek, kasu honetan) gai ziren hainbat informazioz jabetzeko. Irakasleak azaldu egiten zien gerora zein zen hizkuntza eta ondorioa: hizkuntza ezezagun horretan zerbait ulertzeko gai baziren, zer esan ingelesari buruz, inguruan duen indarra kontuan izanda.

Hau honela, hitzei eta irudiei erreparatzeko estrategia ez dago gaizki, baina makulu gehiago ere badaude. Eta, argi dago, uste duguna baino gehiago dakigula sarri.

Gaurko hitzaren 5. urteurrena

Ez da ahuntzaren gauerdiko eztula, ez, bost urtez, egunez egun, ekimen bati ekitea. Are aipagarriagoa, nire ustez, helburua erakustea eta irakastea denean. Eta hor dugu Maite Goñi Gaurko hitzarekin.

Gaurko hitzak, gainera, baditu bere spin-offak; jokoa edo hitza-pasa, esate baterako. Eta antzeko norabidea duen Esaera jatorrak esparrua, adibidez.

Era desberdinetan ospatu ditu orain arte urteurrenak Maitek. Esate baterako, bigarrenean, bideoak egiteko proposatu zigun. Eta askok, erantzun; ehun inguruk. Neu ere “engainatu” ninduela onartu behar. Begira begira.

Hirugarrena, itzela izan zen: lagunen bilera Donostian. Far westetik ere abiatu ginen, argazkian ikusten den bezala.

Laugarrena “xumeagoa” izan zen. Eta bosgarrena? Abian dabil egunotan; begiratu twitterren #gaurkohitza5 traola.

Oraingoan ere hartu dut parte. Honela

Pinterest gunean bildu ditu argazki guztiak.

Dena den, ez da Maite Goñik egiten duen kontu bakarra, ez horixe. Izan ere, hiri-legenda baten arabera, ezinezkoa denez berak beste gauza egitea eta dagoen toki guztietan egotea, bere itxura handia duten Goñiki izenko panpin batzuk ei daude hortik zehar barreiaturik funtzio horiek betetzen.

Zorionak eta aurrera!

Berbagunea Bilbon

Joan den asteazkenean, urriaren 23an alegia, egin zen / genuen II. Berbagunea Bilboko Alondegian. Ni neu, iaz bezala, handik ibili nintzen.

Deian eman zen ekitaldiaren berri, aurretik eta ondoren; [Enlace roto.], esate baterako, partaide baten ikuspegitik garatu zen. Beste blog batzuetan ere aipatu da gaia; El Salvador Maristas Bilbaon, besteak beste.

Hona hemen Fredi Paia bertsolariak egun horretarako propio prestatutako zortziko txikiaren azken zatia (eta bertaratutakook elkarrekin abestutakoa)

Euskaldunok daukagu

erantzukizuna

bizirik mantentzeko

gure ondasuna

konstanteak bagara

helduko da eguna

ikusiko duguna

Bilbo euskalduna.

Bilboren ordez, beste herrien izenak ere jar daitezke, silaba kopurua eta bertsoa bera apurtu arren 😉 Izan ere, ekitaldi handi horiek baino garrantzitsuagoa da, nire ustez, egunoroko lan isila. Ea honelako ekimenek, beraz, egunerokoan behar besteko isla duten.

Ozen irakurtzeaz

Plazan aritzea ez da erraza. Bertan ezagutzen dela bat gizon ote den idatzi zuen olerki batean Bitoriano Gandiaga zenak. Eta askok mintzatzea izango du buruan agian, baina, nire ustez, behar bezala ozen irakurtzea ere zaila da.

Ez da nahikoa hizkuntza jakitea –edota, beharbada, hizkuntza “jakitea” zer den definitu beharko genuke–. Eta, arlo horietan ere, euskaldunok sarritan hankamotz; erregistro guztiak ez dira berdinak eta maizegi ahaztu egiten den puntua dugulakoan nago.

Atzo nire beste blogean idatzi nuen bezalaxe, hala gertatu zitzaion Athleticeko presidente den Josu Urrutiari urteko Ohiko Batzar Nagusian bere hitzaldia irakurtzean. Ez omen da jendaurrekoa bere arlorik sendoena eta lehengoan, gainera, diskurtsoa euskaraz irakurtzean trakets ibili zen: letrak jan, etenaldiak desegoki… mezua ulertzen ez zuela sumatu nion eta, era horretan, nekez mezua entzuleriari zabaldu. Eta arrazoia, seguruenik, bat baino gehiago.

Eta ozen irakurtzea zaila bada, zer esan ozen irakurtzeko testu bat egiteaz. Areago oraindik idazlea eta irakurlea desberdinak direnean. Duela gutxi izan dut horrelako esperientzia bat; badakizu, “euskaraz maila baduzunez, lagunduko didazu testu hau itzultzen, laburra da…” baina ondo egin nahian zailtasuna handia; besteak beste, ezagutzen ez duzun batek eta ezagutzen ez duzun testuinguru batean irakurtzekoa delako.

Fisika nuklearra ere euskaraz?

Goi-mailako ikasketak euskaraz egiteaz galdetu zidaten lehengoan. Eta, lagun hori, berehala etorri zitzaidan gogora nik bizi izandakoa eta, horrekin batera, irudi bat.

Honen azalpena, Joserra Etxebarriak berak eman zidan eta halaxe jaso nuen Euskal Lerroak Abian blogean:

“Adolfo Suarezek, sasoi hartan Espainiako presidentea zenak, berari egindako galdera bati erantzutean (euskararen erabilerari buruzkoa nonbait) esan zuen, gutxi gora behera, ezinezkoa zela Kimika Nuklearra euskaraz lantzea. Nonbaiten erantzun nion bi gauza baino ez zirela behar horretarako, euskara jakitea eta Fisika Nuklearra jakitea.

Testuinguru horretan Lan Kide Aurrezkiak (orduan horixe zen Caja Laboral Popular erakundearen izena euskaraz) kanpaina publizitario bat abiatu zuen, euskara edozein arlotan erabiltzen bultzatzeko. Nitaz gogoratu ziren.

Izan ere, ordurako normal-normal ematen genituen euskaraz Fisikazko klaseak, baita zentral nuklearrei buruzko hitzaldiak ere; Lemoizko zentralaren inguruko eztabaida puri-purian baitzegoen.”

Urteak joan, urteak etorri, oraindik orain susmo hori ere badabilela gizartean ematen du.