Category: Sarekoak

Isiltasuna, musika eta kolorea

Isiltasuna eta musika ekarri nizkizun joan den astean. Badirudi uztarturik ditudala biak azken boladan, aste honetan puntu beretik abiatu bainaiz eta ia konturatu barik antzeko testu batekin hasi. Koronabirus honen zeharkako eragina izango da, agian.

Konfinamenduari erantzuteko jarrera desberdinak hartu dituzte artistek asteotan; berereziki, musikariei erreparatu diet. Denen jarrerak eta arrazoiak ulertzen ditut, bai, baina bitxi samarra iruditzen zait batzuek Internet bidez kantatzeari ekin dioten bitartean, batzuen kasuan sarri gainera, beste batzuek isilik geratzeko hautua hartu izana; agerpen bakanen bat egin duenik ere badago. Are: kultura babesteari begira grebak ere deitu dira. Estatu mailakoa gora beheratsua izan zen nire ustez eta neurri batean bertan behera utzi zen; bi eguneko greba digitala dago deituta datorren asterako euskal kulturgintzaren eremuan.

Eta musikarekin ari garela, balkoietako era guztietako emanaldiak aldi batera utzita, badago nor bere etxetik grabatzen saiatu denik ere bai. Josu Bergara da horren adibide bat. Ziur nago ez dela erraza izan lan komun hori baina kanta berri bat eskaini digu Akorde Txikiak bere taldearekin batera: Kolorez jantzitako egunak. Igande goizari kolorea emateko eta eguna alaitzeko aproposa nire ustez. Josuk esan duen bezala:

Kantuaren letrak dioen moduen, batzuetan bizitzak alde ilunak erakutsi arren, modu positiboan aurre egin behar zaio eta une txarretan ere gure onena ematen ikasi behar dugu. Eutsi danok eta aurrera!

Batzutan bizitza
bapatean iluntzen da,
ustekabean datorren
galernaren antzera
erdian harrapatzen
zaituenean ekaitzak
bizitzarekin dantzan
ikasi behar da.
 
Kolorez jantzitako
kometa bezala
haizearekin dantzan.
 
Baina hala ere
den-dena pasatzen da,
ez dago formula magikorik
baina hala da
erdian harrapatzen
zaituenean ekaitzak
 bizitzarekin dantzan
ikasi behar da.
 
Kolorez jantzitako
kometa bezala,
bizitzarekin dantzan.

Itzultzaile automatikoak eta enparauak

Aspaldi, lanean hasi berria nintzela hain zuzen, entziklopedia bat erosi nuen. Bai, paperezkoa eta hainbat liburuki zituena; are, aldiro osatu behar zena munduan gertatutako kontu berriak jasotze aldera. Argi dago ez nintzela aurrera begira ari, nik aldez aurretik bizi izandakora baizik: gurasoen etxean sarri erabili nuen antzeko liburu-sorta bat eskolako garaietan. Oraindik orain etxean daukat. Dena den, ez du inork erabiltzen, ezta neuk ere. Informazio-iturriak bestelakoak dira.

Antzekoa esan nezake hiztegiez. Horiek ere erostarazten zizkiguten eta geure aldetik erosi ere bai. Eta egun, entziklopedia haren lagun dira apalen batean baztertuta. Esate baterako, “Hiztegia 80” famatua jarri biltzatzailean orain eta bigarren eskuko gaien artean ikusiko duzu. Izan ere, online dauden hiztegiak baliatzen ditugu edota geure gailu mugikorretan app gisa egindakoak . Edo euskalbar bezalako erremintak ezinbesteko ditugu batzuek dagoeneko eguneroko zereginetan.

Eta zer esan itzultzaile automatikoez? Ez dugu gaur eztabaidatuko ea horrelakoek hizkuntzak ikastearen esparrua erabat irauliko duten, baina, edonola ere, aintzat hartu behar direlakoan nago. Itzultzaile automatikoen eremu honetan, berri bat plazaratu da euskarari dagokionez: Modela du izena, eta “itzultzaile automatiko neuronala” omen da (Spri-ren webgunean azalpen luzeagoa). Halaber,  beste tresna baten berri izan dut egunotan, Sustaturen bidez: TextReference, testuingurudun hiztegia.

Ez duzula inoiz Googlek daukan itzultzailea erabili, jakin-minez gutxienez? Jakin-mina edo bihurrikeria, baina gogoan dut 2012an Jaurlaritzak itzultzaile automatikoa aurkeztu zuenean, ekitaldi publiko batean hain zuzen, Internet bidez itzultzeko esaldiak proposatu ahal zirenez, Silvio Rodriguezen itzulpenak proposatuz ibili zela lagun bat, “si me dijeran pide un deseo, preferiría un rabo de nube” bezalakoak.

Zin dagizut, adiskide, nik neuk egin egin dudala; itzultzailearena diot, ez lagun hark egindakoa, produktua kinka-larrian jarrita. Are, ingelesaren kasuan, dakidan apurra osatzeko ere baliatu dut behin baino gehiagotan. Osatzeko diot, horrelako tresnak erabiltzen jakin behar delako; baieztapen hori entzun eta irakurri diot Daniel Cassany-ri adibidez, Sustraietatik Zerura liburuan besteak beste. Edo ikusi, bestela, Jaurlaritzaren itzultzaile automatikoaren sarreran idatzita dagoena (emaitza beti gainbegiratu behar dela, alegia).

Artizarra eta ziberkomunitateak

Ez natzaizu egunsentian edo ilunabarrean eguzkiaren inguruan ikus daitekeen argizagiaz; ezta Donibane Garazin aurki daitezkeen “artizarra” izeneko gailetez ere. Atzo aurkeztu zuten Bilbon Artizarra, “euskaldunen sare sozial tekniko-zientifiko-profesionala” izango dugu gaurkoan mintzagai.

Atzoko aurkezpen-saioan, baikorregi sumatu nituen hizlari guztiak. Horrexegatik, besteak beste, nire atzoko txioa zertxobait argitzea izango da sarrera honen helburua.

Ikusi beharko dugu zein den dagoeneko 400 kidetik gora duen ingurune honen bilakaera. Ingurune edo webgune diot; izan ere, sare sozialak modu presentzialean ere badaudela esan ohi dut sarri (UEU bera aztertzea nahikoa litzateke adibide bat baino gehiago izateko). Halaber, Internetek horrelako egitura sozialak hedatzeko,  zabaltzeko, indartzeko balio dezakeela, denbora eta espazioaren mugak gaindituta. Horregatik, ez dut gustuko “sare sozial” besterik gabe erabiltzea.

Bestetik badaude, eta nik egindako ikerketa nagusia dut gogoan (txiotesian laburtua; “Ikas-ziberkomunitateak eta irakasleen prestakuntza” artikuluan landuago aurkeztuta; tesi osoa ere eskura duzu, hala nahi baduzu), komunitaterako bidea (edo ziberkomunitaterakoa) erraztu, zaildu,  oztopatuko… duten kontu edo faktore batzuk; 16 zehaztera heldu ginen. Seguruenik horiei (eta gehiagori ere bai) erreparatu diete proiektua martxan jarri aurretik, baina azpimarratu dezagun horietako baten bat.

  • Partaidetza (eta partaidetza pasiboa) da oinarrizko puntuetako bat, zalantzarik gabe. Alegia, zein mailatan hartzen dute parte modu aktiboan izena eman dutenek. Are, partaidetzaren kalitateari ere erreparatu beharko litzaioke, “partaidetza soziala” deritzona (agurrak eta antzekoak) nagusitu ez dadin.
  • Lidergoa, dinamizazioa. Hona hemen beste alderdi garrantzitsu bat: nork eta nola egingo duen lan hori, zein baldintzatan…
  • Espazio batean egotea bai da funtsezkoa, baina espazio horrek ez du zertan itxia izan behar. Neure burua ere badut orain gogoan; “beste gune bat, hau nagia!” pentsa dezakeenik egon liteke, pentsatzen duena egongo da. Beste profil bat sortu eta zaindu beharra, beste gune batean sartu behar berriak ikusteko eta komunikatzeko… Orain artekoak nahikoa ez balira bezala.
  • Gehiago ere badaude: helburu komunak, partaide-kopurua…

Azken finean, sarritan aipatzen dut Remei Campsek idatzitakoa ematen ditudan hitzaldi eta saioetan zein idazkietan: edukiagatik heltzen dira pertsonak komunitateetara, baina erabilgarritasunagatik eta harremanengatik geratzen dira. Geroak esango digu zein izan den Artizarraren bidea.

Euskararen erabilera sustatzeko baliabideak

Euskararen tresnak izena du Eusko Jaurlaritzako Kultura eta Hizkuntza Politika Sailak Sarean duen  bildumak. Erreminta sorta berri bat aurkeztu zuten otsailaren 8an euskararen erabilera sustatzen jarraitzeko, aipatutako bilduma hori eguneratuz.

Aurkeztutako tresna beri horien artean, Elhuyar hiztegiaren bertsio berria eta berorren hiztegi digitalaren aplikazio berritua, bederatzi hiztegi terminologiko berri, Hiztegibar plugin-aren bertsio eguneratua (Chrome eta Explorer nabigatzaileetan modu errazean erabiltzeko orain arte Firefoxerako zegoena) eta Hizketa ereduak argitalpenaren aplikazioa gailu mugikorretarako.

Oso ondo dago baliabideak ugaritzea, eta izugarri hedatzen ari den mugikorren esparrua kontuan izatea. Hala ere (beti dago “baina”-ren bat) ohartxo batzuk partekatu nahi ditut zurekin.

  • Deigarria, material batzuk pdf hutsean argitaratzea eta copyright-a dutela espresuki adierazita gainera, deskargatzea doakoa den arren.
  • Sare Sozialak Hiztegia dago hiztegi berrien artean, eta horren inguruan zerbait kontatu nahi dizut:
    • Aurreko puntuan azaldutakoaz aparte, ez dakit izena bera egokia den, teknologiei “berria” adjektiboa eranstea bezalaxe (zer da berria? noiz arte da berria?).
    • Maiz aipatzen dudanez, ez dira oraingoak sare sozialak nire ustez, aspaldikoak baizik; horiek hedatzeko, handitzeko, zabaltzeko aukera ematen dute teknologiek. Eta hiztegia “sareena” baino zabalagoa da.
    • Ez dute NIA (norberaren ikas-alorra) onartu ingelesezko PLE (personal learning environment) itzultzeko, erabiltzen hasi arren (Irakasbil esparruan, besteak beste). Jasotakoak, “ikaskuntza-ingurune pertsonala”-k alegia, ez du akronimorako bidea ematen (IIP?).
    • “Ikaskuntza-komunitate birtuala” erabaki dute… eta badakizu nire hautu pertsonala,   “ziberkomunitatea” dela (ikas-ziberkomunitatea kasu horretan, hain zuzen), besteak beste birtual horrek kutsua eta ukitua  baduelako (erreala ez dena, “izan litekeena baina ez dena” da Euskaltzaindiaren hiztegian lehenengo adiera; are,  zenbaitetan, bigarren mailako kontua balitz bezala hartzen delako Interneten gauzatzen dena aurrez aurrekoarekin alderatuta). Gogoan izan nire bertsoa Txiotesian: “ziber birtualaren ordez / errealak dira moldez…”

Tira, hemendik aurrera, agian,  blogaria naizela esateaz gain, edukiez arduratzen den komunitate-kudeatzailea ere banaizela esan beharko dut neure burua aurkezteko.

Bost urte zurekin

Bost urte, bost. Bost urte mando joan dira blog honen lehendabiziko sarrera argitaratu zenetik, 2013ko otsailaren 7an, hain zuzen. Hezkuntzaz modu orokorrean, euskaraz eta gehiegi konplikatu gabe idaztea zen asmoa. Seguruenik, zeuk esan beharko duzu, adiskide hori, helburua bete den.

Zenbakiei erreparatuta, 6.959 erabiltzaile agertu dira (zarete) bost urteotan; 21.714 bisita egin dituzue guztira argitaratutako 136 sarreretan.

Ez dira asko. 2,2 sarrera inguru hilabeteko batezbestekoa; bi astez behin edo. Egia ere bada isiluneak izan ditudala, tesi-garaian eta 2016ko udaren ondoren esaterako , eta jarraitzeko zalantza bat baino gehiago.  Iruzkinak… are gutxiago; hauek bai harri bitxiak.   Lehiaketa batera ere aurkeztu nintzen behin… arrakasta itzela lortu gabe, baina hainbat lagun / ezagun / jarraitzaile banituela ere ikusita. Google Analytics-en arabera, ez dute sarrera horiek dolarretan baliorik, baina diruagatik balitz, honez gero itxita.

Ibilbideari erreparatuta, honako hauek dira, urtez urte, sarrerarik irakurrienak (edo bisitatuenak, behintzat)

Baina bisita gehien, hala ere, sarrera-orriak berak izan du.

Laburbilduz, zenbakiak ez dira apartak; dena dela, zalantzak zalantza, hemen gaude momentuz. Eta sarrera berriak kaskarrean ditudala jada. Blogosferako auzo honetako arduradunak dioenez, kalitateari erreparatuko diogu, ezta?

Denbora joanak sarreren edukiei eragin diela nabaritu dut. Lotura hautsiak eta desagertutako argazkiak egon badaude, bidean adiskideak zendu diren bezalaxe. Aipagarriena, agian, bisitari ezaguna eta iruzkingilea zelako, besteak beste, Josemari Lasa. Gogoan izan dut bera gaur hirugarren sarrera hura berriz irakurri dudanean; berak idatzitako testu bat dago bertan jasota.

Bestalde, ez dut nire kanpamendu nagusian antolatu nuen bezalako ekimenik pentsatu; beharbada, bigarrena izateak badu horretan eraginik. Dena den, ospakizunean parte hartu nahi baduzu, jakin ateak irekita dauzkazula, beti bezala, hau ere txoko birtuala baita.