Hizkuntzen heriotza

Bueltaka dabilkit sarrera hau abuztuaren hasieran Mamen Hornok idatzitako “Por qué mueren las lenguas” sarrera irakurri nuenetik. Bi arrazoi nagusi azaltzen ditu bertan.

Halaber, Juan Tortosak idatzitako “Filólogos cabreados” testua ere irakurri dut gerora. Latina eta grekoa hizkuntza hilak ote diren aipatzen da. Arestian azaldutako sarreran, arrazoietako bat ematen dio Mamenek latinaren “desagerpena”ri (irakurri bere sarrera jakin nahi baduzu, merezi du-eta). Ohi bezala, pentsatzeari ekin eta nire bizitzako pasadizoekin lotu ditut kontu hauek guztiak.

Izan ere, eta Botxotik Ziberespaziora blogean kontatu nuen iaz, BUPeko ikasle nintzela, bigarren mailan hain zuzen, latinarekin egin nuela topo. Egia esan, latinarekin eta irakasle berezi batekin; asko zekielakoan nengoen… eta nago. Ez zaitez harritu: latinez hitz egiten zigun klasean irakasle horrek. Gogoan ditut, bai, “Urlia, surge / sede” [alegia, Urlia altxatu / eseri] edo “aperum librum in pagela ducentesima prima” bezalakoak. Garai hartako klasekide batek oso oroimen onekoa naizela esaten dit; ez dakit ba halaxe izango den, baina latinaren bestelako ikuspegi bizi bat eman zigula begien bistakoa da.

Mamenek azaldutako bigarren arrazoian euskararen kasuan sumatu dut. Eta horrelako arriskuei aurre egiteko egindako ahaleginak. Besteak beste, “Fisika nuklearra ere euskaraz” sarreran azaldutako ikuspegiak tarteko. Azken finean, sarri (eta aspalditik gainera) esan dut ez dudala hizkuntza kontuengatik museoko ataltxo bat izan nahi.

Eta nola ez, ezin ahaztu sarritan irakurri ditugun Joxan Artzeren hitzok:

Bost urte zurekin

Bost urte, bost. Bost urte mando joan dira blog honen lehendabiziko sarrera argitaratu zenetik, 2013ko otsailaren 7an, hain zuzen. Hezkuntzaz modu orokorrean, euskaraz eta gehiegi konplikatu gabe idaztea zen asmoa. Seguruenik, zeuk esan beharko duzu, adiskide hori, helburua bete den.

Zenbakiei erreparatuta, 6.959 erabiltzaile agertu dira (zarete) bost urteotan; 21.714 bisita egin dituzue guztira argitaratutako 136 sarreretan.

Ez dira asko. 2,2 sarrera inguru hilabeteko batezbestekoa; bi astez behin edo. Egia ere bada isiluneak izan ditudala, tesi-garaian eta 2016ko udaren ondoren esaterako , eta jarraitzeko zalantza bat baino gehiago.  Iruzkinak… are gutxiago; hauek bai harri bitxiak.   Lehiaketa batera ere aurkeztu nintzen behin… arrakasta itzela lortu gabe, baina hainbat lagun / ezagun / jarraitzaile banituela ere ikusita. Google Analytics-en arabera, ez dute sarrera horiek dolarretan baliorik, baina diruagatik balitz, honez gero itxita.

Ibilbideari erreparatuta, honako hauek dira, urtez urte, sarrerarik irakurrienak (edo bisitatuenak, behintzat)

Baina bisita gehien, hala ere, sarrera-orriak berak izan du.

Laburbilduz, zenbakiak ez dira apartak; dena dela, zalantzak zalantza, hemen gaude momentuz. Eta sarrera berriak kaskarrean ditudala jada. Blogosferako auzo honetako arduradunak dioenez, kalitateari erreparatuko diogu, ezta?

Denbora joanak sarreren edukiei eragin diela nabaritu dut. Lotura hautsiak eta desagertutako argazkiak egon badaude, bidean adiskideak zendu diren bezalaxe. Aipagarriena, agian, bisitari ezaguna eta iruzkingilea zelako, besteak beste, Josemari Lasa. Gogoan izan dut bera gaur hirugarren sarrera hura berriz irakurri dudanean; berak idatzitako testu bat dago bertan jasota.

Bestalde, ez dut nire kanpamendu nagusian antolatu nuen bezalako ekimenik pentsatu; beharbada, bigarrena izateak badu horretan eraginik. Dena den, ospakizunean parte hartu nahi baduzu, jakin ateak irekita dauzkazula, beti bezala, hau ere txoko birtuala baita.

Marrazkiari beldurrik ez

Ikasle nintzen garaian ez nuen marrazketarako doai berezirik; egia esan, ozta-ozta gainditzen nituen horrelako gaiak eta askorik ere ez nituen landu.

Aspaldi kontatu nuen bezala, helduen euskara-irakasle izatera iritsi nintzenean ere ez nintzen horretan trebea, jakina. Horregatik, altxor gisa gorde nuen 80. hamarkadan Habeko Mik aldizkarian atera zen “Marrazkiari beldurrik ez” bilduma. Egia esan, gizon orratzaren erdipurdiko marrazketan geratu nintzen baina, hala ere, baliagarri suertatu zitzaidan. Horregatik, gomendatu edo utzi izan diot zenbait lankide eta ezaguni. Areago oraindik: pentsamendu bisuala maiz aipatzen da orain, eta Dibujamelas bezalako ekimenekin egin dezakegu topo.

Orain ez dakit non dauzkadan orrialde haiek. Baina HABE erakundeak digitalizatu egin ditu, eta guztion eskura daude Ikasbil esparruan (1. atala eta 2. atala). Honelaxe kontatu dute Irakasbilen.

“Euskal” blogosfera… eta Bilbo… eta ni

Aipatu nizun lehengoan martxan dagoela aurtengo Blogetan lehiaketa, eta aurrekoan ez bezala, ez dudala parte hartuko. Ekimena baliatuta, galdeketa prestatu du Azkue Fundazioak euskal blogosfera zertan den jakiteko asmoz: Euskal blogintzari buruzko inkesta.

Bertan diotenez,

Euskal blogintzaren egoeraren azterketa egin dugu eta, azken urtetan alor honetan ikerketa edo analisi sakonik egin ez dela ohartuta, euskal blogintzaren inguruko inkesta publikoa sortu dugu. Edonork bete dezakeen inkesta da eta horren helburua, euskarazko blogen inguruko datu baliagarriak lortzea da: kopurua, nola kudeatzen diren, zein baliabide erabiltzen dituzten, etab. Inkesta honen emaitzak publikoak izango dira eta partekatu egingo ditugu.

Nire ustez, ez da erreza izaten “euskal” horrekin batera esan nahi dena zehaztea: euskalduna? euskaraz idazten dena? euskara ulertzen duena?… Ez da oraingo kezka; aspalditik galdetzen diot neure buruari (eta argitaratu ere bai) nor den euskaldun. Edo euskal hiritar. Edo… Edonola ere, inkesta erantzun egin dut eta galderak pentsarazi didatela onartu behar; besteak beste, noiz eta zergatik idazten dudan gaztelaniaz eta euskaraz.

Azken finean, blogosferan bertan dudan jarrerak ez dit errazten “euskal” horrekikoa. Egia da blog honetan euskaraz idazten dudala (gutxi), baina, aldi berean, susmoa dut nire blog (edo txoko, edo kanpamentu) nagusian gaztelania ari dela nagusitzen, horrela ateratzen zaidalako. Agian, Bilbon gertatzen denaren isla izan liteke; euskarak Bilbo behar duela idatzi du Patxi Saezek.

Beti hostoak kentzen

Blog honen leloa, “beti eskamak kentzen” izan beharrean, “beti hostoak kentzen” izan liteke. Izan ere, hasiera-hasieratik ibili naiz duda-mudatan: merezi du edo ez du merezi? irakurlerik badago edo ez dago? Argi dago iruzkinik ia ez dagoela, ezta etenaldia iragartzen dudanean ere.

Orain dela hiru urte, zalantzak-zalantza, lehiaketa batean aritu nintzen, erabateko arrakastarik gabe baina askoren laguntza lortuta (193, 193 dira, ezta?). Orduan, zalantzak gainditzeko modu bat izan zitekeela otu zitzaidan. Baina helburu hori, behintzat, ez nuen lortu.

margarita

Eta hostoak kentzen nabilela –bai, ez, bai, ez– berriro ere Blogetan lehiaketa deitu dutela jakin dut. Oraingoan, berriz, ez dut izar-bokaziorik adieraziko, eta, gehienez, botua emango dut. Eta hostoak kentzen nabilela –ez, bai, ez, bai– itzulpen eskasekin topo egin, Sarean eta kalean, eta blog nagusian (badakizu 10 urte beteko dituela aurten?) horri buruzko sarrera elebiduna idatzi dut. Izan ere, beti agertzen da zertaz idatzi, baina batzuetan astirik ez horretarako… edo dagoeneko idatzi dudala konturatu naiz argitaratu orduko.